 |
|
(Hình minh họa) |
Một lần có việc tìm đến anh bạn đang học một lớp tại chức Luật - ĐH Luật Hà Nội, tôi bỗng gặp cô bạn thời sinh viên - tên Hương - học lớp bên cạnh. Sau khi trao đổi xong công việc với anh bạn, tôi liền sang hỏi thăm: "Cậu cũng định kiếm thêm một cái bằng ở đây à?". Hương không trả lời mà dẫn tôi ra quán nước trước cổng trường. Trước sự ngạc nhiên của tôi, cô buông gọn lỏn: "Đây là "nghề" phụ của tớ đấy!".
Ra trường, Hương về làm tại một công ty kiểm toán. Được một thời gian, chị "sếp" của Hương có mang, song lại đang học một lớp kinh tế tại chức. Chị này đã nhờ cô đi học hộ một kỳ, đến khi sinh xong thì sẽ đi học lại. Không còn cách nào khác, Hương phải nhận lời.
Thế rồi, khi sinh xong, "sếp" của Hương bảo: "Em cứ học nốt cho chị, công việc của em chị sẽ sai người lo cho". Hương cũng khoái, vì tự nhiên được sẻ bớt gánh nặng công việc, đến lớp học thì học, chơi thì chơi. Lúc thi thì "sếp" của Hương có cách qua hết. Thế là học xong tại chức cho "sếp" này thì lại học tiếp chuyên tu cho "sếp" kia. Hương trở thành "cascadeur" lúc nào không biết!
Hương bảo, từ khi đi học hộ, cô mới phát hiện ra những lớp chuyên tu, tại chức có tới hàng chục "cascadeur" chuyên nghiệp và "bán chuyên nghiệp" như cô. Rồi Hương giới thiệu một sinh viên tên Dũng , cựu sinh viên ĐH KTQD. Dũng có "thâm niên" học thuê gần chục năm nay. Ban đầu cậu cũng chỉ đi học hộ người anh họ một vài buổi ở lớp tại chức Luật. Đến khi ra trường, trong lúc chưa xin được việc, Dũng làm tạm nghề học thuê cho 3 người một lúc, mỗi người một buổi.
Dũng bảo: "Nghề học thuê thế mà hay. Thu nhập cũng "ổn áp". Giá mỗi buổi học là 25.000 đến 40.000 đồng, một tháng 500.000 đến 800.000 đồng. Học thuê như thế, mỗi tháng kiếm 2 triệu như không. Đã thế lại nhàn hạ "mưa không đến mặt, nắng chẳng đến đầu". "Hành nghề" được 2 năm, Dũng mua được cả máy tính, điện thoại di động giắt lưng.
Cao thủ hơn, Lan, "cựu" sinh viên Học viện Tài chính còn lập cả mạng lưới chuyên... học thuê. Cũng xuất phát từ một "chiến binh" học thuê, với con mắt thính nhạy của dân kinh tế, Lan nhận thấy ngay nhu cầu cần tìm kiếm bằng chuyên tu, tại chức của khá nhiều anh chị em đang làm việc ở các doanh nghiệp (nhà nước là chủ yếu). Phần đông họ là con ông cháu cha nên bằng gì (cao đẳng, trung cấp, sơ cấp...) cũng được nhận vào tất. Thế nhưng, để được nâng lương, lên chức... thì dĩ nhiên là phải có một mảnh bằng đại học. Bỏ tiền ra mua thì nhanh, gọn nhưng phần vì mạo hiểm, lại tốn tiền. Cách các chị hay dùng là xin cơ quan cho đi học để nâng cao nghiệp vụ", rồi đi thuê quách một sinh viên đi học hộ. Trong thời gian đi học trên lớp thì các chị kéo nhau đi shopping, đi Spa để che mắt đồng nghiệp.
Vậy là đường dây của Lan có "đất diễn". Những người bạn xuất thân từ nông thôn mắc bệnh "viêm màng túi triền miên", những "tiểu thư thành phố" khát tiền để mua sắm, chưng diện... được trưng dụng vào đội quân học thuê của Lan. Mỗi "thương vụ", Lan cắt đầu, cắt đuôi của người thuê học và "cascadeur" 10%. Vậy cũng đủ cho cô ngồi rung đùi hốt bạc.
Chưa dừng lại, Lan còn kiêm luôn chuyện thi thuê. Thường thì những "cascadeur" đã học thuê là kiêm luôn chuyện thi cử. Song đôi khi có nhiều môn "khoai" quá hoặc trường hợp bất khả kháng (như "cascadeur" học KHXH phải thi các môn tự nhiên, ngoại ngữ) thì buộc lòng Lan phải điều quân đi thi hộ. Các thương vụ này đều được tiến hành sòng phẳng, trót lọt nên "cả nhà đều vui".
Đối tượng phải thuê người học hộ, thi hộ khá đa dạng. Thành phần đông nhất là những người có một công việc ổn định nhưng vì lý do phục vụ nghề nghiệp và sự thăng tiến của bản thân, kể cả việc việc bị bắt buộc đi học (vì cơ quan chủ quản cử họ đi học) mà phải lấy bằng đại học (tại chức hoặc chuyên tu).
Họ không có thời gian nhưng vẫn phải đăng ký đi học, để rồi giải pháp thuê người học hộ trở thành lựa chọn tối ưu. Thứ nữa là những "công tử, tiểu thư" lắm tiền nhiều của đi học cũng chỉ cốt lấy mảnh bằng để "ông bô, bà bô" khỏi phiền lòng và sau này "nhét được vào đâu thì nhét". Số ít là những sinh viên vì một lý do nào đó không thể trực tiếp đến lớp, đành thuê một "cascadeur" học hộ một, hai kỳ.
Việc học hộ, thi hộ ở các lớp tại chức đã là điều đáng phê phán, song hiện nay ở các lớp hệ chính quy (nhất là văn bằng hai) cũng có không ít đất diễn cho các "cascadeur".
Vẫn theo Lan thì khi nhận được "hợp đồng" học thuê ở các lớp tại chức, chuyên tu thì cứ "vô tư" mà tiến hành, song ở các lớp chính quy thì cần phải dè chừng. Trước tiên là phải chọn được người có thân hình na ná với đối tượng. Thứ nữa cũng phải đi đi về về nhiều lần ở nơi được thuê đến học để những bác bảo vê, cô trông xe "nhẵn mặt". Thế rồi vào lớp ngồi phải giữ vẻ đường hoàng tự tin.
Tuy thế, chuyện học thuê thi mướn cũng không phải lúc nào cũng có thể tiến hành suôn sẻ. Tháng 6/2005, Hội đồng tuyển sinh ĐH Ngoại ngữ Hà Nội đã kiểm tra, phát hiện ra gần 90 trường hợp thi hộ kỳ thi tuyển sinh hệ tại chức tại ba địa điểm thi. Công thi hộ chỉ có 1 triệu đồng/người.
Thủ đoạn thi hộ của các đối tượng là nộp ảnh của người đi thi hộ để làm thẻ dự thi, sau đó đàng hoàng ngồi thi. Họ chỉ bị phát hiện khi có chuyện đối chiếu ảnh của thẻ dự thi với ảnh lưu trong hồ sơ dự tuyển mà các thí sinh đã nộp trước đó. Vậy nên, để kiếm một cái bằng mà không bị sứt mẻ thì phải "có biện pháp toàn diện, triệt để".
"Chạy thầy" cho khỏi "nắng"
Việc học thêm, thi thuê xảy ra ít nhiều có sự tiếp tay của một số thầy cô; giám thị và bản thân sinh viên. Song trước tiên là do sự buông lỏng quản lý của các cơ sở đào tạo.
Chỉ cần ngang qua một lớp học tại chức có thể nhận ra cảnh xô bồ ở đây. Trên bục giảng thầy cứ giảng, dưới lớp trò thích làm gì thì làm. Người ngủ, người "buôn dưa lê", kẻ đọc báo. Cá biệt còn có người mang laptop ra chat chit hoặc chơi điện tử. Thầy có biết không? Đương nhiên, thầy biết hết. Nhưng không hề thấy nhắc nhở.
Nhiều khi chính các thầy cũng coi nhẹ chất lượng dạy dỗ - trách sao được học sinh chả chán học. H., cử nhân văn học ĐH KHXH&NV đang học thạc sĩ chuyên ngành Hán - Nôm, cho biết: "Có thầy dạy về văn học Hán - Nôm, vậy mà nhiều bài thơ về chữ Nôm thầy cũng không giảng được rành rẽ - đành bảo sinh viên về "đọc sách". Thế thì còn ai muốn đi học?".
Một điểm nữa ngoài chuyện buông lỏng cả việc quản lý sinh viên lẫn chất lượng bài giảng ra, các thầy dạy lớp tại chức còn khá "thoải mái" trong việc thi cử lẫn điểm chác.
Ở một trường ĐH khá nổi tiếng của Hà Nội có ông giáo sư tên D. Ông này được sinh viên hầu hết các khóa mệnh danh là "dũng sĩ diệt sinh viên". Chẳng phải ngẫu nhiên mà ngôi nhà 4 tầng của thầy ngụ ở một con phố đã nhỏ, lại đông dân cư, thế mà ông vẫn cho xây dựng một gara có thể chứa 2 chiếc ôtô một lúc. Mấy cô bán quán nước cạnh nhà thầy bảo: "Có đôi lúc thấy ô tô ở đâu đến đón, chứ cái gara nhà thầy lúc nào cũng trống trơn".
Nhưng đến mùa thi hay những ngày lễ tết thì chiếc gara này lại tỏ ra khá đắc dụng. Vài chục chiếc xe máy của học sinh dựng chật ních. Hết đợt này đến đợt khác, thậm chí còn phải phục sẵn ở ngoài để "thay ca". Người nào cũng gói to gói nhỏ, phong bì phong bao. Nhiều tốp còn í ới: "Đợt này đi bao nhiêu? "Dưa góp" hay một người cứ chi rồi về "cam-pu-chia?"... Sau những buổi đi như thế thì những người có tên trong danh sách có thể "kê cao gối" mà ngủ yên. Bởi "thầy làm ăn có uy tín không bao giờ nhận tiền của ai mà không trả đủ cả vốn lẫn lãi cả!", một trong những người thường xuyên phải "chạy" thầy khẳng định.
Đây quả là một vấn nạn thực sự với nền giáo dục nước nhà. Khi các công chức, cán bộ xài bằng giả thì có thể kiểm tra, cách chức, kỷ luật họ. Nhưng một khi chúng đã hợp pháp hóa bằng thật (song kiến thức giả) thì thật khó để giải quyết cho triệt để cái mầm họa này.
(Theo An Ninh Thế Giới)
