Ben Cash (Viggo Mortensen) là một người bố dị hợm. Vỡ mộng với hiện thực tàn khốc của xã hội Mỹ, ông đưa 6 con vào một khu rừng biệt lập để sinh sống. Ở đây, Ben đích thân dạy chúng mà không cần đến trường học. Ông đúc kết kiến thức qua những trang sách, hướng dẫn các con cách săn bắt hái lượm và đề cao tinh thần phản biện giữa các cá nhân.
Một ngày, cuộc sống êm đềm của gia đình Ben bỗng chốc bị xáo trộn khi vợ ông, Leslie, tự sát và qua đời tại một bệnh viện ở trung tâm thành phố. Với khao khát thực hiện tâm nguyện cuối đời của Leslie, Ben cùng các con lên đường ra khỏi cánh rừng và tiến về thành phố tham dự lễ tang. Cuộc hành trình dọc ngang nước Mỹ của cha con nhà Ben bắt đầu, đặt nền tảng cho những chủ đề về xã hội và giáo dục trong Captain Fantastic phát triển.
Cảnh đẹp nước Mỹ mở ra theo vòng bánh xe của cha con nhà Ben. Ảnh: Bleecker Street
Với lộ trình từ vùng Tây Bắc trải dài xuống Tây Nam nước Mỹ, tác phẩm mở ra khung cảnh kỳ vĩ của thiên nhiên xứ sở cờ hoa, từ đồi thông bạt ngàn đến những cung đường quanh co giữa nắng vàng chói chang. Kết hợp cùng góc quay rộng và màu sắc rực rỡ, đại cảnh trong bộ phim hiện lên hoành tráng, khai thác tối đa không gian bao la của đất trời, mang lại những khung hình tuyệt mỹ.
Ở những giây phút đầu tiên, Captain Fantastic lập tức phóng ánh nhìn trực diện vào cách dạy con ngược đời của Ben. Bộ phim mở đầu bằng hình ảnh những đứa trẻ nhà Cash cùng nhau ngụy trang, rình rập và vồ bắt một con hươu. Sau khi chứng kiến các con giết hại động vật, Ben xuất hiện và đập tay ăn mừng, cho rằng con trai lớn của ông đã trưởng thành.
Qua đó, người xem thấy được việc phá vỡ giới hạn trong cách giáo dục của Ben. Ông đưa con trẻ về với thiên nhiên, ăn những thực phẩm thuần túy, dạy chúng kỹ năng sinh tồn và lĩnh hội nguồn kiến thức tinh hoa từ các tác phẩm văn học kinh điển. Với Ben, sự tự do trong phát triển tư duy của các con là ưu tiên hàng đầu. Dù ở độ tuổi nào, những đứa trẻ nhà Cash cũng được khuyến khích nêu cao quan điểm cá nhân.
Vượt qua những lộ trình quen thuộc của phương pháp giảng dạy truyền thống ở trường học, Ben cho phép các con tranh luận với nhau và với cả bản thân ông về tất cả chủ đề - từ chính trị, quân sự đến nghệ thuật, đời sống. Gia đình Cash đại diện cho hình thức homeschooling (giáo dục tại nhà). Với phương pháp này, phụ huynh không cho con đến trường mà cá nhân hóa giáo trình học ngay tại gia đình.
Đầu phim, Ben Cash cho khán giả thấy những ưu điểm của homeschooling. Các con ông được tự do giờ giấc, chọn lựa bài vở và không chịu áp lực điểm số. Chúng có thể nói lên những điều chúng nghĩ, thậm chí tự chọn quan điểm chính trị mà không sợ định kiến xã hội. Bản thân Ben cũng dễ dàng theo dõi và đánh giá tiến trình học của từng thành viên trong gia đình.
Những đứa trẻ theo bố tìm về tự nhiên, học kỹ năng sinh tồn. Ảnh: Bleecker Street
Từ "Fantastic" ở tiêu đề dùng để thể hiện sự tuyệt vời trong hành trình "gà trống nuôi con" của Ben. Dù sinh hoạt giữa môi trường hoang dã, những đứa trẻ nhà Cash vẫn lễ phép, có hành động chuẩn mực và yêu thương nhau. Chúng cũng cho thấy sự nghiêm túc trong việc học hành, giỏi giang và nhanh chóng thu nhận những kiến thức khó nhằn.
Dù vậy, khi chuyến xe tham dự tang lễ bắt đầu lăn bánh, vấn đề lớn nhất của những đứa trẻ dần bộc lộ. Va chạm thế giới bên ngoài, chúng thiếu hẳn kinh nghiệm sống. Điển hình là người con trai lớn Bodevan. Với ngoại hình điển trai, cậu thu hút ánh nhìn của các bạn gái đồng trang lứa. Song, khi nhận ra những rung động của con tim, Bodevan e ngại và bối rối.
Khi đặt cạnh gia đình Harper (dì của bọn trẻ) sống ở thành thị, lối sống của nhà Ben càng lộ rõ nhiều khác biệt. So với hai người con trai của Harper chỉ đâm đầu vào các trò chơi điện tử, những đứa trẻ nhà Cash chú trọng vào việc trò chuyện với nhau và thắc mắc các chủ đề người lớn. Việc Ben giải đáp trực tiếp, tận tình cho cô con gái nhỏ về tình dục và chất gây nghiện khiến nhiều người cảm thấy bất ngờ.
7 cha con mặc dị biệt đến đám tang. Ảnh: Bleecker Street
Captain Fantastic tiếp cận vấn đề một cách trung dung, không phân định đúng - sai trong việc lựa chọn phương pháp dạy con của hai gia đình. Với gia đình Harper, họ đề cao việc giữ các đứa trẻ được sống đúng lứa tuổi của chúng, không lo âu những vấn đề to lớn của xã hội. Ben chú trọng việc chắt lọc và phổ cập kiến thức chuyên sâu, loại bỏ những thông tin thừa thãi của xã hội hiện đại, không lảng tránh vấn đề nhằm trui rèn bản lĩnh cho các con phá vỡ định kiến. Đó đều là hai lý tưởng đẹp nhưng lại không thể giao nhau do khác biệt ở góc nhìn và môi trường sống.
So với những đứa trẻ sinh ra và lớn lên ở thành phố, con nhà Ben có vẻ thiệt thòi hơn do chúng không có cơ hội tiếp xúc nhiều với thế giới. Chúng nhận phải cái nhìn thiếu thiện cảm của các bạn khi không biết hãng giày Nike hay thức ăn nhanh. Dù vậy, lũ trẻ sở hữu kiến thức uyên thâm từ sách vở, có màu sắc riêng và không bị hòa lẫn giữa dòng chảy đại chúng.
Ở một phân đoạn, Ben đối chất với vợ chồng em vợ. Ông tự hào mang con gái út của mình ra đối thoại cùng hai con trai của Harper. Sự tự tin của cô bé khi đọc rành mạch từng chương mục của một bộ luật khiến cả gia đình sững sờ. Từ đó, câu hỏi về việc nên cho trẻ học tại gia hay đến trường trở về thế cân bằng.
Qua tạo hình của nhân vật Ben, Captain Fantastic tràn ngập màu sắc của văn hóa hippie tại nước Mỹ vào những năm cuối 1960, đầu 1970. Suốt tác phẩm, ông để râu tóc dài và khoác lên mình những bộ cánh đầy sắc màu. Ở phân cảnh tang lễ Leslie, Ben cùng các con xuất hiện trong những trang phục sặc sỡ, đối lập với không gian đen trắng tang thương tại nhà thờ. Sự xuất hiện của gia đình nhà Cash nhằm đấu tranh thực hiện tâm nguyện cuối đời của Leslie tạo nên trường đoạn vừa dí dỏm, vừa đáng thương.
Viggo Mortensen có vai diễn đáng nhớ bên dàn sao nhỏ tuổi. Ảnh: Bleecker Street
Kết hợp cùng dàn sao nhí diễn xuất trong trẻo, Viggo Mortensen thể hiện rõ nét hình ảnh người cha nghiêm khắc với cách giảng dạy cực đoan nhưng vẫn cực kỳ thương con. Đầu phim, nam diễn viên khắc họa ánh mắt và tone giọng mạnh mẽ, đanh thép khi tranh luận cùng những đứa trẻ. Dọc hành trình, ông cho thấy sự bối rối của một người cha cố bảo vệ con khỏi những cám dỗ của xã hội. Cuối phim, Viggo bộc lộ tâm thế an yên của một người đã trải qua nhiều sóng gió.
Suốt tác phẩm, tài tử thường xuyên mang lại nhiều khoảnh khắc dí dỏm, đồng thời vẫn vô cùng chân thành, giúp Captain Fantastic dù chỉ là một cuốn phim nhỏ bé nhưng lại chất chứa nhiều ý nghĩa. Với vai diễn này, năm 2017, Viggo Mortensen nhận được đề cử Oscar thứ hai trong sự nghiệp tại hạng mục "Nam diễn viên chính xuất sắc".
Năm 2016, Captain Fantastic ra mắt tại liên hoan phim (LHP) Sundance, LHP độc lập lớn nhất nước Mỹ. Sau đó, tác phẩm được chọn tranh giải tại LHP Cannes ở hạng mục "Un Certain Regard" (dành cho những bộ phim mang phong cách mới lạ). Tại đây, Captain Fantastic mang về cho Matt Ross giải "Đạo diễn xuất sắc".
Trailer phim 'Captain Fantastic'
Chuyên mục 'Mỗi tuần một phim hay' cập nhật bài viết tại mục Phim trên Ngôi Sao lúc 0h thứ 6 hàng tuần. Mỗi bài viết giới thiệu một phim nổi tiếng của Việt Nam hoặc quốc tế với chủ đề đồng nhất trong tháng. Tháng 7, mời quý độc giả bước vào 'Những chuyến du hành qua màn ảnh'.
Đỗ Hoàng
