Vương cung thánh đường Sở Kiện (hay nhà thờ Kẻ Sở) tọa lạc ở thị trấn Kiện Khê, huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam. Công trình được xây dựng từ tháng 10/1877, hoàn thành vào năm 1882, đóng vai trò một nhà thờ chính tòa giáo phận cho tới năm 1936. Sau này, tòa giám mục và chủng viện chuyển về Hà Nội. Nhà thờ Lớn Hà Nội được chọn làm nơi đặt ngai đại diện Tông tòa, nhà thờ Sở Kiện trở thành nhà thờ giáo xứ.
Hiện nhà thờ là một trong bốn tiểu vương cung thánh đường tại Việt Nam, được sắc phong vào năm 2010. Tên gọi Sở Kiện là ghép tên của hai ngôi làng: làng Sở (hay Ninh Phú) chuyên làm ruộng và làng Kiện (hay Kiện Khê) chuyên nghề buôn bán, nung vôi.
Nhà thờ dài 67,2 m; rộng 31,2 m và cao 23,2 m. Điều đặc biệt là do xây dựng trên một cái đầm nên toàn bộ nền được lót gỗ lim chống sụt lún. Khu vực cung thánh và bàn thờ được làm bằng gỗ chạm trổ tinh xảo, sơn son thiếp vàng theo phong cách truyền thống Việt Nam.
Sở Kiện là công trình duy nhất được quy hoạch và xây dựng theo kiểu quần thể nhà thờ chính tòa (doumo) của Italy ở Việt Nam. Bước qua cổng chính, du khách vào khuôn viên nhiều tòa nhà thiết kế theo phong cách kiến trúc Gothic, gồm nhà thờ chính, tòa giám mục và chủng viện.
Từ trần đến cửa mang kiến trúc mái vòm cao vút đặc trưng của các nhà thờ ở châu Âu. Các ô kính màu vẽ tranh các vị thánh, hoặc các sự kiện trong kinh thánh. Bên trong nhà thờ chính có bốn hàng cột, chia làm năm gian dọc, sức chứa khoảng 5.000 người.
Bên ngoài nhà thờ gây ấn tượng bởi những ô cửa kính nhiều màu. Tháp nhà thờ treo bốn quả chuông mang sắc âm đố - mi - son - đồ. Quả nặng nhất gần 2,5 tấn được người dân gọi là chuông Bồng.
Khuôn viên nhà thờ Sở Kiện có diện tích khoảng 9 ha. Tường bên ngoài ốp gạch đỏ, ngày nắng rực rỡ.
Tuy nhiên, trải qua nhiều năm, một số khu trong nhà thờ bị xuống cấp nghiêm trọng, có nơi chỉ còn những bức tường đổ nát.
Địa chỉ này cũng là điểm đến thú vị dành cho người yêu kiến trúc, nghệ thuật phương Tây. Dành một buổi chiều lang thang khắp nhà thờ, du khách sẽ phát hiện nhiều góc chụp đẹp.
Vương cung thánh đường Sở Kiện cách Hà Nội khoảng 70 km, thích hợp cho chuyến đi trong ngày. Vị trí nhà thờ dễ tìm. Du khách chạy xe máy hoặc ôtô về hướng quốc lộ 1, theo chỉ dẫn của google maps là tới. Nếu muốn chụp hình đẹp, du khách nên chọn ngày trong tuần, trời nắng, đồng thời tránh các khung giờ làm lễ cho đỡ đông đúc.
Vi Yến
Ảnh: Nguyễn Trọng Cung
