Thống kê của UBND quận Hoàn Kiếm, để thực hiện dự án xây dựng công viên - quảng trường đặc biệt ở phía đông Hồ Gươm, 47 chủ sử dụng nhà đất phải di dời, trong đó có 12 cơ quan, 35 nhà dân.
Khu vực cải tạo phía đông Hồ Gươm rộng 2,14 ha, hiện có 47 chủ sử dụng đất, trong đó gồm 12 tổ chức, cơ quan và 35 hộ dân (32 hộ có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sử dụng nhà ở; 2 hộ có hợp đồng thuê nhà với Công ty TNHH MTV Quản lý và phát triển nhà Hà Nội; 2 hộ nằm trong số quản lý nhưng không có hợp đồng thuê nhà).
Với 35 hộ dân nằm trong phạm vi triển khai dự án phải di dời, thành phố áp dụng chính sách đền bù cao nhất, bố trí tái định cư bằng đất tại huyện Đông Anh đối với trường hợp đủ điều kiện được bồi thường bằng đất ở. Thành phố sẽ bố trí nhà tạm cư cho các hộ dân (trong thời gian chờ giao đất tái định cư) và bán nhà tái định cư cho trường hợp không đủ điều kiện được tái định cư bằng đất.
Ngõ 61 Đinh Tiên Hoàng chỉ rộng chưa đến một m, là lối đi chung của gần 20 hộ dân. Phần lớn các gia đình phải sử dụng nhà vệ sinh chung.
Vì không gian chật hẹp, nhiều gia đình phải để đồ đạc bên ngoài, che chắn cẩn thận bằng bạt.
Bà Lê Lan Oanh (56 tuổi) sống trong căn hộ khoảng 20 m2 trên tầng 2. Để tiết kiệm diện tích, gia đình bà lắp đặt cầu thang nhôm nhỏ gọn, dễ dàng tháo lắp khi cần di chuyển lên gác lửng. Mỗi khi dời khỏi nhà, bà đều gấp gọn thang và khóa cẩn thận.
'Tôi về làm dâu ở đây từ năm 1989. Gia đình tôi đã trải qua nhiều thế hệ, từ sinh con, dựng vợ gả chồng đến những kỷ niệm tuổi thơ của các cháu đều gắn bó với nơi này', bà nói.
Bà cho biết, khi Nhà nước có chủ trương cải tạo, người dân phải tuân thủ để thành phố phát triển, khang trang hơn. Tuy nhiên, bà mong muốn được đền bù thỏa đáng để có điều kiện xây dựng cuộc sống mới.
'Chuyển đến nơi khác, chắc chắn phải mất vài năm để thích nghi, dù muốn hay không cũng phải cố gắng vì tương lai con cháu sau này có cuộc sống đầy đủ, tiện nghi hơn. Khi nghe tin di dời, tôi buồn nhưng vẫn chấp nhận vì Nhà nước cần thì dân phải ủng hộ', bà Oanh cho biết.
Sinh sống ở phố cổ, bà đã quen với việc buôn bán, từ đồ chơi, hàng ăn uống đến cho thuê xe hoa phục vụ khách du lịch. Nhờ vị trí thuận lợi, mỗi ngày có thể kiếm được vài trăm nghìn, đủ trang trải sinh hoạt. 'Tôi lo khi rời đi, khách hàng sẽ không còn, công việc buôn bán cũng khó duy trì', bà nói.
Dù vậy, bà khẳng định vẫn quay lại khu vực cũ để tiếp tục mưu sinh. Hiện bà mới chỉ nghe thông tin sẽ được đền bù đất và tiền, nhưng nếu phải chờ xây dựng nhà mới, trước mắt sẽ phải thuê trọ. 'Sau này có nhà mới, ở lại hay không còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố', bà nói.
Cách nhà bà Loan chỉ vài bước chân, ngôi nhà của gia đình bà Cúc đã gắn bó qua bốn thế hệ. Theo thời gian, đồ đạc ngày một chất chồng, trong khi căn nhà xuống cấp, trở nên ẩm thấp và thường xuyên dột.
Mái nhà đã hư hỏng nặng, khu vực bếp phải che chắn tạm bợ bằng tấm bạt để che mưa nắng.
Lối vào nhà một số gia đình chỉ đủ rộng cho một người qua, nếu có người đi ngược chiều, họ phải lùi lại để nhường đường.
Ngõ 24 Lý Thái Tổ là nơi sinh sống của hàng chục hộ dân qua nhiều thế hệ, cùng chia sẻ lối đi chung chật hẹp. Khu vực này xuống cấp, tường phủ đầy rêu mốc, bên trong ẩm thấp và thiếu sáng.
'Tôi lấy chồng và sinh sống ở đây hơn 40 năm, gia đình có bốn thế hệ cùng chung sống. Khi nghe tin phải di dời, tôi rất bất ngờ, hụt hẫng. Tôi đã nghỉ hưu, quen với cuộc sống ở đây, nơi có đầy đủ tiện ích và hàng xóm luôn sẵn sàng hỗ trợ nhau. Nếu chuyển đến nơi mới xa hơn, tôi lo ngại sẽ gặp khó khăn khi cần sự giúp đỡ. Chưa kể, con cháu tôi đang học tập, làm việc gần đây, nếu phải rời đi, việc đi lại sẽ rất vất vả.
Dù vậy, người dân vẫn phải tuân thủ chính sách của Nhà nước. Hiện mới có thông tin sẽ chuyển về huyện Đông Anh, nhưng chưa rõ phương án đền bù', một người dân 71 tuổi cho biết.
Khu bếp và nhà vệ sinh được bố trí bên ngoài căn phòng nơi ông Trần Văn Tranh (70 tuổi) sinh sống. Trước đây, ông từng ở số 5 Lý Thái Tổ, nhưng do nhà chật và đông người nên chuyển sang khu vực này.
'Dù không gian ở đây chật chột, tôi đã quen với nhịp sống và tiện ích xung quanh. Chuyển đến nơi mới, ban đầu chắc chắn sẽ xa lạ. Ở tuổi này, việc thích nghi không dễ, chưa kể con cái phải đi làm xa, việc xây dựng lại cuộc sống cũng là một thách thức lớn', ông bày tỏ.
Dọc mặt tiền phố Đinh Tiên Hoàng, nhiều hộ dân thuộc diện quy hoạch mở rộng không gian công cộng. Phần lớn các gia đình kinh doanh quán ăn, cà phê, phục vụ khách du lịch. Những hộ đủ điều kiện bồi thường đất ở sẽ được bố trí tái định cư tại huyện Đông Anh.
Hà Nội đặt mục tiêu hoàn thành phần nổi của quảng trường và công viên đặc biệt tại khu vực phía đông Hồ Gươm vào dịp kỷ niệm Quốc khánh 2/9.
Tùng Đinh
