737 Max là dòng máy bay bán nhanh nhất từng có của Boeing. Chiếc vừa gặp nạn của hàng không Ethiopian Airlines là chiếc thứ hai thuộc dòng chở khách thân hẹp này rơi trong chưa đầy 5 tháng qua.
Chuyến bay số hiệu 302 của Ethiopian Airlines cất cánh sáng 10/3 và rơi cách thủ đô Addis Ababa khoảng 50 km sau 6 phút cất cánh. Toàn bộ 149 hành khách và 8 thành viên phi hành đoàn thiệt mạng. Nạn nhân là công dân 35 nước, bao gồm Kenya, Canada, Mỹ, Anh, Trung Quốc và Italy...
Mẫu Boeing 737 Max 8 được sử dụng là mẫu mới, cùng loại với chiếc rơi ngoài khơi biển Java ngày 29/10/2018, 13 phút sau khi khởi hành từ thủ đô Jakarta, Indonesia. Thảm họa Lion Air khi đó khiến 189 người chết.
Hiện chưa tìm ra nguyên nhân máy bay 4 tháng tuổi của Ethiopian Airlines rơi. Các chuyên gia trong ngành đánh giá hai thảm họa hàng không của hai máy bay giống nhau và đều diễn ra trong thời gian ngắn là ít gặp.
737 Max là bản nâng cấp của dòng Boeing 737 ra đời năm 1967. Ảnh: Bloomberg.
"Gần như chưa nghe bao giờ", John Cox, một điều tra viên tai nạn cấp cao và cựu phi công hàng không, nói. Cox và nhiều chuyên gia khác cho rằng việc xác minh còn ở bước đầu, chưa có bằng chứng khẳng định hai vụ rơi có nhân tố chung.
Dù vậy, quan chức hàng không Trung Quốc đã lệnh tất cả máy bay Boeing 737Max 8 ở lại mặt đất sáng nay, sau khi biết tin xấu ở Ethiopia. Họ thông báo sẽ liên lạc với Boeing và Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) hỏi chuyện trước khi cho bay trở lại.
Trang theo dõi chuyến bay Flightradar24 đã báo cáo dữ liệu "tốc độ lên cao không ổn định sau khi cất cánh" của máy bay Ethiopian Airlines sử dụng. Một dấu hiệu cho thấy nó gặp khó để đạt độ cao.
Điều tra tai nạn Lion Air hồi tháng 11/2018 của Indonesia từng hé lộ hệ thống an toàn tự động đã giành kiểm soát, ép máy bay "chúi mũi" (25 lần), khiến phi công vật lộn để lấy lại cân bằng. Các điều tra viên tin rằng hệ thống này đọc phải dữ liệu sai mà hệ cảm biến máy bay cung cấp. Các phi công từng gặp vấn đề tương tự trong chuyến bay trước đó. Tuy nhiên, đến nay nguyên nhân vụ tai nạn chưa được xác định.
737 Max cất cánh tại triển lãm hàng không Paris tháng 6/2017. Ảnh: Reuters.
Boeing 737 Max được đưa vào không trung chưa tới 2 năm nhưng là chiếc ăn khách của nhà sản xuất có trụ sở ở bang Chiago. 350 chiếc 737 Max được Boeing bàn giao kể từ tháng 5/2017. Hãng ghi nhận 4.661 đơn đặt hàng cùng loại đầu năm nay.
Boeing đón kỷ lục doanh thu 101,1 tỷ USD năm ngoái, với 60% đóng góp từ kinh doanh máy bay dân dụng. Sau tai nạn Lion Air hồi tháng 10/2018, cổ phiếu Boeing dao động lên xuống, nhưng rồi tăng mạnh khi sang 2019, leo giá 31% từ đầu năm nay.
Hai vụ Boeing 737 Max rơi ở Indonesia và Ethiopia gây áp lực với các bên ở Mỹ vào cuộc điều tra tai nạn liên quan tới dòng máy bay này.
Dennis Tajer, một phi công lái Boeing 737 và đại diện Hiệp hội Phi công Mỹ, đã tới gặp hãng Boeing ngay sau vụ Lion Air. Lúc đó, ông mới vỡ lẽ một hệ thống mới được lắp đặt trên chiếc máy bay mình cầm lái mà không hay biết. Tajer nêu quan điểm khi nghe Boeing giải đáp thắc mắc: "Chúng tôi không lái những máy bay mà ngồi trên đó không cảm giác an toàn".
Giới tiếp viên hàng không Mỹ cũng lo ngại sau vụ Ethiopian Airlines. Hiệp hội Tiếp viên Hàng không (AFA) đại diện cho 50.000 tiếp viên tại 20 hãng bay nước này. Họ đưa ra yêu cầu chính thức với Cục Hàng không rằng phải điều tra mẫu máy bay bán chạy của Boeing.
Southwest, American và United Airlines là các đơn vị Mỹ mua và vận hành hàng chục chiếc Boeing 737 Max. Sở hữu chúng giúp tiêu hao ít nhiên liệu hơn và có thể đạt tầm bay tới gần 6.200 km.
Các hãng trên hiện cho biết theo sát quá trình điều tra, liên hệ với Boeing cũng như Cục Hàng không. Họ tỏ ra tin tưởng sản phẩm đã mua. "Chúng tôi đã nói rõ Boeing 737 Max an toàn và các phi công của mình được đào tạo chuẩn chỉnh để bay chúng", đại diện United phát biểu.
Boeing nói đã điều một đội phối hợp điều tra với Ethiopia và chức trách an toàn Mỹ sau tai nạn chủ nhật vừa qua. Ngoài ra, hãng chưa bình luận gì thêm.
Vụ tai nạn là đòn giáng với tham vọng mở rộng của Ethiopian Airlines. Họ đặt hàng chiếc Boeing 737 Max đầu tiên từ năm 2014, nỗ lực trở thành "tập đoàn hàng không hàng đầu châu Phi". Tháng 7/2018, công ty mới đưa máy bay về, và hiện sở hữu 6 chiếc Max trong đội tàu bay riêng.
Cơ trưởng chuyến bay 302 được cho biết là phi công cấp cao, có thành tích xuất sắc. Theo CEO Tewolde GebreMariam của Ethiopian Airlines, vị cơ trưởng đã thông báo gặp khó khăn khi cất cánh, yêu cầu được quay đầu lại và nhận sự cho phép. Chuyến cuối cùng máy bay xấu số thực hiện thành công là đến Johannesburg (Nam Phi), trước khi về nhà vào sáng chủ nhật định mệnh.
Thanh Tùng
Theo CNBC
