Với thế mạnh làm phim gia đình, TVB xây dựng muôn kiểu chân dung người mẹ trên màn ảnh, gắn liền sự nghiệp của nhiều diễn viên nữ gạo cội. Trong số này, có người một đời trung thành với tuyến vai phụ, có người thời trẻ là hoa đán chủ lực của đài, đến thời trung niên thăng chức làm mẹ nam nữ chính.
Người mẹ tốn nước mắt khán giả
Trang Read01 chọn Ân Thập Nương của phim Đát Kỷ Trụ Vương là người mẹ đong đầy nước mắt nhất trên màn ảnh TVB. Nhân vật có nhiều cảnh khóc thương tâm và cũng làm khán giả khóc theo nhiều. Đây được đánh giá là tác phẩm kinh điển của nghệ sĩ Uyển Quỳnh Đan.
Uyển Quỳnh Đan năm ấy 36 tuổi, hơn Trần Hạo Dân 6 tuổi nhưng vào vai mẹ anh trong phim. Quen thuộc với hình ảnh xấu xí, quê mùa và chọc cười trong nhiều phim hài, tài nữ phim Hong Kong hơi lo lắng trong lần đầu đóng vai bi - người phụ nữ khổ mệnh bị chồng phụ bạc, con hỗn láo. Cô thuyết phục ở loạt cảnh khóc cạn nước mắt gọi tên con, đuổi theo con dưới mưa, bất lực vì con bất trị.

Uyển Quỳnh Đan có nhiều cảnh khóc thương tâm trong 'Đát Kỷ Trụ Vương'. Ảnh: Sohu
Lúc quay Đát Kỷ Trụ Vương, Uyển Quỳnh Đan từng bị thương và nhận tin buồn hai người thân qua đời. Cô kể chuyện trong nước mắt: "Lúc ngã bệnh, mẹ gọi điện bảo tôi không cần về thăm bà. Tôi chưa bao giờ đi quay xa nhà liền một tháng như vậy. Trước hôm tôi đi, mẹ chuẩn bị sẵn hành lý cho tôi. Tôi không ngờ đó là lần cuối gặp mẹ. Tôi luôn hối tiếc về chuyện này".
Nhận tin mẹ mất mà không thể về nhìn mặt lần cuối, Uyển Quỳnh Đan đem nỗi đau từ đời vào phim, diễn xuất sắc cảnh khóc cạn nước mắt vì con trai Na Tra. Nhân vật Ân Thập Nương vốn qua đời sớm từ đầu phim nhưng vì Uyển Quỳnh Đan diễn quá tốt, đạo diễn viết thêm cảnh cho cô và giữ nhân vật đến cuối.
Người mẹ bỏ rơi con nhiều nhất
Theo Read01, "ngôi vị" này thuộc về Hàn Mã Lợi. Trang KK News còn gọi vui bà là "người mẹ máu lạnh, tàn nhẫn nhất TVB". Trong 16 năm (2001-2016), bà 7 lần vứt bỏ con trong các bộ phim, lúc vì hoàn cảnh ép buộc, khi do giữ bí mật thân thế. Nhân vật tốt hay xấu, diễn xuất của bà đều được lòng khán giả. Làm mẹ trên phim nhiều như vậy nhưng ngoài đời, Hàn Mã Lợi không có được thiên chức này, dù đi qua ba cuộc hôn nhân. Vậy nhưng bà không cho rằng đó là điều đáng tiếc của đời mình: "Tôi tự thấy mình không giỏi dạy trẻ con, không dám gánh vác trọng trách này".

Hàn Mã Lợi quen thuộc với hình ảnh người mẹ từ phim cổ trang đến hiện đại. Ảnh: Baidu
Làm mẹ của bạn diễn đồng lứa, đồng nghiệp hơn tuổi
Từng bị thương và đổ bệnh, Tô Hạnh Tuyền sớm lão hóa. Sina cho rằng đây là một cản trở lớn của nghề diễn. Diễn xuất tốt thế nào, người diễn viên cũng khó có được vai chính với dung nhan già trước tuổi.
Từ ngày mới gia nhập TVB, Tô Hạnh Tuyền sớm được giao vai mẹ nam nữ chính. Đây cũng là dạng vai phổ biến nhất trong sự nghiệp của bà. Không chỉ làm mẹ của các bạn diễn kém mình chưa đến chục tuổi, bà còn trở thành phụ huynh của các đàn anh, đàn chị hơn tuổi mình.

Tô Hạnh Tuyền (trái) đóng mẫu thân của Trịnh Thiếu Thu (thứ hai từ phải qua) dù kém tuổi tài tử. Ảnh: Baidu
Trong phim Phi ưng năm 1981, Tô Hạnh Tuyền 29 tuổi nhập vai mẫu thân của tài tử Trịnh Thiếu Thu 34 tuổi. Sang phim Thu cẩn, Tô Hạnh Tuyền 32 tuổi hóa thân mẹ của Uông Minh Thuyên 37 tuổi. Với phim Hành trình sinh mệnh, Tô Hạnh Tuyền 35 tuổi làm mẹ của Trịnh Du Linh 30 tuổi. Bà từng trở thành mẹ của hai hổ tướng Huỳnh Nhật Hoa và Lương Triều Vỹ ở hai phim Anh hùng xạ điêu và Tân trác sư huynh, dù chỉ hơn họ 9-10 tuổi.
Dấu ấn đẹp nhất của Tô Hạnh Tuyền là vai diễn trong Nghĩa bất dung tình. Đó là người đàn bà nghèo khổ, hy sinh đủ đường để nuôi nấng 4 con nuôi, sau cùng bị sát hại bởi chính một trong những đứa con mình chăm bẵm. Vẻ ngoài hiền từ và khắc khổ, bà lấy nước mắt khán giả bằng loạt cảnh sầu muộn và số phận khổ mệnh của nhân vật.

Vai diễn trong 'Nghĩa bất dung tình' mang tính đại diện trong sự nghiệp của Tô Hạnh Tuyền. Ảnh: Baidu
Người mẹ của hơn 70 sao nam
Năm 2019, Lư Uyển Nhân đăng ký xác lập kỷ lục Guinness vì đóng mẹ của nhiều diễn viên nam nhất trong lịch sử truyền hình Hong Kong. Con trai trên màn ảnh của bà có những người đáng tuổi con như Lê Nặc Ý trong phim Baby đến rồi, có người kém bà hơn 10 tuổi như Mã Đức Chung trong phim Phi hổ, Quách Tấn An trong phim Đôi đũa lệch và Chuyện chàng Vượng, cũng có người chỉ kém bà 5 tuổi như Miêu Kiều Vỹ trong Căn nhà trong mơ...
Với thân hình mập mạp, nữ nghệ sĩ 70 tuổi dễ dàng vào vai bà mẹ nội trợ. Hình ảnh người mẹ bà đảm nhận phong phú về tính cách: hiền lành, ngoa ngoắt, đãng trí, nhiều chuyện... Thay vì các giải thưởng lớn, Lư Uyển Nhân xem kỷ lục Guinness là một thành tựu trong sự nghiệp, là món quà dành tặng chính mình trước khi chạm mốc 50 năm làm diễn viên năm 2023.

Lư Uyển Nhân tạo thiện cảm trong vai mẹ 'chàng Vượng' Quách Tấn An. Ảnh: Sina
Người mẹ tát con nhiều nhất
Vị trí này gọi tên Tạ Tuyết Tâm với vai diễn trong Pháp ngoại phong vân. Ở một cảnh phim, người mẹ nổi điên khi biết con trai (Vương Hạo Tín) phạm pháp, vung tay tát vào mặt, đánh lên người và chửi bới con. Khi phim ra mắt năm 2013, trích đoạn này được chia sẻ rộng rãi trên mạng. Giới truyền thông và khán giả đếm được Tạ Tuyết Tâm đã tát Vương Hạo Tín 23 bạt tai và đánh nhiều lần lên người anh. Theo Sina, đây là số bạt tai kỷ lục trong phim TVB.
Nghệ sĩ gạo cội nói với trang Yahoo: "Cái khó của cảnh này là tôi phải tát liên tục để quay một cú máy (one-shot). Tôi rất sợ đánh người khác. Ngoài đời, tôi cũng không khắt khe với con gái như vậy. Tôi rất áp lực lúc diễn. Nhưng Hạo Tín đề nghị tôi ra tay thật mạnh. Tôi cũng không nhớ mình đã đánh bao nhiêu cái. Khi phim chiếu, các bạn phóng viên đã đếm giùm tôi. Đạo diễn bảo tôi vừa đánh vừa chửi. Tôi phải thể hiện tâm lý thương con nhưng không thể chấp nhận việc làm sai trái của con, đánh con nhưng đau lòng mẹ".
Cảnh phim Tạ Tuyết Tâm tát Vương Hạo Tín 23 bạt tai
Người mẹ của vài nghìn tập phim
Chỉ riêng với sitcom Nghĩa nặng tình thâm, Lý Tư Kỳ đã làm mẹ của các ngôi sao Quách Khả Doanh, Viên Thể Vân, Lưu Khải Uy... trong 1.128 tập phim. Phim lên sóng bốn năm (1995-1999), giúp nữ nghệ sĩ tạo dựng hình tượng mẹ hiền trong lòng công chúng Hong Kong.
Ở nhiều dự án lớn – nhỏ sau này, Lý Tư Kỳ duy trì chân dung người mẹ vừa mạnh mẽ, sắc sảo, vừa dịu dàng, tâm lý. Mang tính biểu tượng hơn cả là vai má lớn trong Sóng gió gia tộc (2007) và má Hà trong Sức mạnh tình thân (2008). Bà khắc họa hai nhân vật trải nhiều sóng gió, chịu nhiều thiệt thòi nhưng luôn giữ được khẩu khí hào sảng, tư duy sáng suốt, cách sống tử tế. Nhiều câu thoại của hai bà mẹ này trở thành những phát ngôn bất hủ trên sóng TVB.
Ngoài ra, nghệ sĩ làm mới mình với hình tượng người mẹ vật chất trong Lấy chồng giàu sang và người mẹ sa ngã vào cờ bạc trong Tâm lộ GPS.

Lý Tư Kỳ (thứ hai từ phải qua) diễn thành công dạng vai người mẹ hảo sảng và mạnh mẽ. Ảnh: Oriental Sunday
Đông con trên phim, đơn độc ngoài đời
Góp mặt hơn 100 tác phẩm, từ đóng vai phụ lúc trẻ, Trình Khả Vi trở thành một trong những bà mẹ quen thuộc trong các series của TVB, khi tuổi tác lớn dần. Kỷ lục của bà là trong một tối, nhà đài chiếu bốn phim đều có bà làm mẹ. Độ phủ sóng của bà không thua kém các tiểu sinh, hoa đán. Theo tờ Sina tổng kết, các vai bà mẹ của nghệ sĩ gạo cội thường là người một lòng thương con, nhưng có thói quen can thiệp quá sâu vào đời sống cá nhân của con cái.
Đông con trai, con gái trên màn ảnh nhưng ngoài đời, Trình Khả Vi theo chủ nghĩa độc thân. Bà thích tận hưởng cuộc sống một mình, không muốn bị hôn nhân bó buộc, từng từ chối lời cầu hôn của hai bạn trai. Bà trải lòng: "Sao tôi có thể không động lòng chứ? Vấn đề là lúc trẻ, tôi thấy không cần phiền phức vậy. Bản thân vẫn kiếm được tiền, cưới hỏi làm gì? Nếu có gia đình, tôi sẽ rất áp lực. Với tôi, không có chuyện không chồng không con sống không thoải mái, đêm ngủ không ngon. Tôi nhiều việc để làm lắm".

Nghệ sĩ Trình Khả Vi tiếp tục đóng phim ở tuổi 73. Ảnh: HK01
Phong Kiều (Theo Yahoo, Sina, 163, Read01)