Căn bếp là không gian thường thấy trong các tác phẩm của đạo diễn Trần Anh Hùng. Ấn tượng sâu sắc với khán giả là gian bếp rộng lớn, đậm chất địa chủ Nam Bộ đầu thế kỷ 20 trong Mùi đu đủ xanh, căn bếp chật hẹp đặc trưng của phố cổ Hà Nội trong Mùa hè chiều thẳng đứng.
Tại một buổi trò chuyện về điện ảnh ở TP HCM tối 27/7, nhà làm phim Việt kiều thừa nhận anh thích đưa bối cảnh phòng bếp vào phim của mình. Riêng với Vĩnh cửu (Eternité), dự án tiếng Pháp đầu tiên anh thực hiện năm 2016, Trần Anh Hùng đành bỏ không gian căn bếp đi vì không đủ kinh phí cho thiết kế. Nghe chồng kể vậy, Trần Nữ Yên Khê ngồi cạnh liền trêu: "Vậy nên đến phim gần nhất La Passion de Dodin Bouffant, anh Hùng làm cả phim quay trong bếp".
Không gian căn bếp Sài Gòn được dựng trong phim trường tại Pháp, ở phim 'Mùi đu đủ xanh' của Trần Anh Hùng.
Ngôi Sao đặt câu hỏi về nguồn cảm hứng bếp núc trong điện ảnh, đạo diễn gốc Việt cho biết nấu nướng, ăn uống là văn hóa quan trọng đối với các thế hệ gia đình anh. Cảm xúc về đời sống và nghệ thuật đến với anh từ căn bếp hòa trộn nhiều thứ mùi đặc biệt của ngày thơ bé. Đạo diễn mô tả đó là một không gian tối, chỉ có những tia nắng nhỏ lọt xuống qua mái nhà. Phía sau bếp có một cây ổi. Đến mùa trái chín, mùi ổi thơm lừng hòa lẫn với mùi nước, mùi cống, tạo nên một ký ức thú vị.
Đạo diễn Trần Anh Hùng hồi tưởng: "Các con tôi bây giờ ngày nào cũng hỏi mẹ 'Hôm nay ăn gì?'. Hồi bé, tôi cũng hay ngóng mẹ đi chợ về. Những thứ mẹ tôi mua về có nhiều cái hay lắm. Ví dụ như màu xanh của con tôm đựng trong túi nhựa. Đó là thứ màu rất lạ. Bố mẹ tôi làm thợ may, gia đình tôi không liên quan gì nghệ thuật. Cảm xúc của tôi đến từ những thứ như thế".
Nhắc chuyện bếp núc, Trần Anh Hùng nhìn sang vợ và khoe: "Bên cạnh tôi là một đầu bếp cực kỳ giỏi". Anh nói ba cha con thấy may mắn khi được thưởng thức những bữa ăn ngon mỗi ngày, với đa dạng phong vị từ Việt Nam, Italy, Nhật Bản, Ấn Độ, Tây Ban Nha, Lào... Anh còn nói đùa Yên Khê nuôi anh khéo, cho ăn ngon nhưng "vẫn giữ dáng đàng hoàng".
Vợ chồng nghệ sĩ Trần Anh Hùng - Trần Nữ Yên Khê cùng hai con Lãng Khê, Cao Phi dự sự kiện điện ảnh ở TP HCM, giữa tháng 7.
Là bạn đời, Yên Khê cũng là cộng sự, tri kỷ trong điện ảnh của chồng. Cô từng đóng chính vài phim của anh, đồng thời đảm nhận vai trò giám đốc mỹ thuật, thiết kế bối cảnh và phục trang cho các tác phẩm Mùi đu đủ xanh, Xích lô, Rừng Na Uy, Vĩnh cửu.
Kể về sự kết hợp trong nghệ thuật, Trần Nữ Yên Khê cho hay mỗi lần làm phim chung, vợ chồng cô ít trao đổi về công việc. Cô đồng hành với Trần Anh Hùng từ lúc 17-18 tuổi. Nhờ vậy, hai vợ chồng có sự gắn kết, thấu hiểu về tư tưởng. Cô hiểu ông xã thích hoặc không thích điều gì. Yên Khê chủ động làm mỹ thuật cho phim, để ông xã dành tâm trí cho nhiều công việc khác.
Cô thường chỉ đọc kịch bản hai lần: khi anh mới viết xong và khi êkíp bắt đầu làm tiền kỳ. Quá trình quay phim, cô gần như không đọc lại kịch bản bởi muốn giữ cảm xúc tươi mới dành cho câu chuyện. Tại cuộc trò chuyện, nữ diễn viên - họa sĩ tiết lộ hậu trường nhiều thử thách của phim Vĩnh cửu.
Ban đầu, phim dự kiến cần 14 triệu Euro, nhưng cuối cùng chỉ được đầu tư 8 triệu Euro. Yên Khê lên phương án bối cảnh, phục trang, hóa trang mang dấu ấn cuối thế kỷ 19 theo đúng kịch bản, nhưng tìm phương án thiết kế hợp lý để hình ảnh phim không bị cũ theo thời gian. Do chi phí eo hẹp, họ chủ yếu sử dụng một căn nhà trải dài qua năm tháng, nội thất gần như không thay đổi.
Yên Khê từng dự tính tiết kiệm chi phí phục trang nhưng bất thành, vì phim quá đông nhân vật và mỗi nhân vật trải qua nhiều giai đoạn cuộc đời. Cô phải tiết kiệm từng mét dây đăng ten may đồ cho các em bé trong phim.
Nghệ sĩ Trần Nữ Yên Khê cho rằng làm phim kinh phí thấp chỉ tốt cho nhà sản xuất, không tốt cho người làm công tác sáng tạo. Dù vậy, cô mừng vì mình vượt qua được những khó khăn để mang hơi thở mới đến cho điện ảnh. Đạo diễn Trần Anh Hùng cũng bày tỏ: "Làm phim vất vả nhưng thấy sướng".
Một cảnh trong phim 'Vĩnh cửu' của vợ chồng Trần Anh Hùng.
Vợ chồng nhà làm phim về Việt Nam hồi đầu tháng 7. Tại đây, Trần Anh Hùng giảng dạy một lớp học đạo diễn điện ảnh, con gái và con trai anh cũng tham gia khóa học này. Kết thúc chương trình giảng dạy, gia đình nghệ sĩ lưu lại Việt Nam một thời gian để làm việc, dự các hoạt động nghệ thuật.
Trần Anh Hùng sinh năm 1962 ở miền Nam Việt Nam. Sau 1975, anh theo gia đình sang Pháp sinh sống. Anh ghi dấu với ngôn ngữ điện ảnh giàu chất thi ca và mang nhiều biểu tượng. Năm 1993, phim Mùi đu đủ xanh của anh trở thành tác phẩm điện ảnh tiếng Việt đầu tiên tranh giải "Phim nói tiếng nước ngoài xuất sắc" tại Giải thưởng Oscar. Tháng 5 năm nay, Trần Anh Hùng trở thành nhà làm phim gốc Việt đầu tiên được xướng tên "Đạo diễn xuất sắc" tại Liên hoan phim Cannes.
Trần Nữ Yên Khê sinh năm 1968 tại Việt Nam, theo mẹ di dân sang Pháp lúc ba tuổi. Cô bén duyên với Trần Anh Hùng khi casting phim tốt nghiệp ngành điện ảnh của anh. Hơn 30 năm nay, họ đồng hành trong đời sống và nghệ thuật. Những lần Trần Anh Hùng về nước dạy làm phim, Yên Khê thường song hành với ông xã.
Vợ chồng nghệ sĩ dự khai mạc triển lãm của cố danh họa Trần Phúc Duyên.
Phong Kiều
