Theo Bloomberg, chi phí điện bán ra từ sáng 15/2 đến sáng 19/2 tại Texas đã lên đến 50,6 tỷ USD, vượt gấp nhiều lần so với mức 4,2 tỷ USD tuần trước đó. Đó là tuần bão tuyết càn qua Texas khiến bang này rơi vào cuộc khủng hoảng điện khi mạng lưới bị sập trên diện rộng, khiến hàng triệu người phải rơi vào cảnh mất điện, thiếu nước, sống trong giá rét, thậm chí chết cóng.
Khi bão tuyết đi qua, nhiều người Texas sốc khi nhận được hóa đơn tiền điện gấp cả trăm lần so với trước đó. Ông Michael Webber, Giáo sư tại Đại học Texas kiêm Giám đốc khoa học của công ty điện Engie SA ở Pháp, cho rằng cuối cùng "nỗi đau" tài chính này có thể sẽ được chia cho những người dân Texas.
Một nhóm công nhân đang tìm cách khôi phục lại lưới điện ở Texas vào đầu tuần này. Ảnh: AP.
Texas là bang có thị trường năng lượng phi điều tiết đặc biệt, cho phép người dân được lựa chọn giữa các nhà cung cấp điện với giá cạnh tranh theo thời điểm. Do đó, nếu cung không đủ cầu thì giá điện tăng lên và người tiêu dùng sẽ phải đối mặt với những biến động này.
Nếu lấy những sự cố điện lớn ở Mỹ trước đây làm căn cứ thì người Texas có thể rơi vào cảnh nợ nần trong nhiều thập kỷ. Ví dụ, người dân California từng mất 20 năm để chi trả cho cuộc khủng hoảng điện năng thời Enron 2000-2001 thông qua phụ phí hóa đơn điện nước.
CPS Energy, do thành phố San Antonio sở hữu và điều hành, cho biết trên Twitter rằng họ đang tìm cách phân bổ chi phí điện của tuần trước trong vòng 10 năm tới. Điều này làm khách hàng của họ không hài lòng và phản đối đề xuất của công ty trong cuộc họp hội đồng quản trị vào ngày 22/2.
Aaron Arguello, thành viên của tổ chức Move Texas, cho hay: "Việc dàn trải chi phí điện đợt này trong hơn một thập kỷ là không thể chấp nhận được. Khách hàng vốn đã mắc nợ các khoản vay sinh viên, thế chấp và các khoản thanh toán khác".
Tuy nhiên, các công ty gặp phải khoản lỗ lớn do chi phí điện tăng vọt vào tuần trước chắc chắn sẽ cố gắng bù đắp những khoản đó thông qua khách hàng, người đóng thuế hoặc trái phiếu của họ. Người dân Texas thanh toán nhanh hay chậm hóa đơn này tùy thuộc vào nhà cung cấp của họ là ai.
Toby Shea, nhân viên tín dụng cấp cao tại Moody’s Investors Service, cho biết các dịch vụ cung cấp gas thường chuyển chi phí cho khách hàng vào cuối chu kỳ thanh toán hàng tháng. Các dịch vụ tiện ích đô thị, hợp tác xã và các nhà cung cấp điện theo quy định có khả năng phân bổ chi phí trong một khung thời gian dài hơn. "Rất dễ dàng để chính quyền dàn trải chi phí này trong nhiều năm hay thậm chí vài tháng".
Paula Gold-Williams, Giám đốc điều hành CPS, từng phát biểu rằng công ty này có thể phát hành trái phiếu để giúp khách hàng thanh toán cho lượng khí đốt mà họ đã mua với giá tăng cao.
Người dân Texas trùm chăn, xếp hàng chờ nhận nước khi hệ thống điện và nước gặp sự cố do bão tuyết vào tuần trước. Ảnh: AP.
Scott Sagen, phó giám đốc phụ trách tài chính công Mỹ tại S&P Global Ratings, cho biết một số đơn vị cung cấp dịch vụ tiện ích đang tìm cách đảm bảo thanh khoản hàng trăm triệu USD để dàn trải chi phí trong 10 đến 20 năm. Một số nhà cung cấp dịch vụ tiện ích khác thì đang đàm phán với các ngân hàng để có được thanh khoản trả các khoản nợ hiện tại, mục đích thực hiện một khoản vay cầu nối nhằm chuyển đổi thành trái phiếu dài hạn.
"Họ đang cố gắng giải quyết những chi phí này càng nhiều càng tốt và cung cấp bảo hiểm cho khách hàng của họ", Sagen nói.
Nhưng các cung cấp dịch vụ nhỏ lẻ với vốn mỏng và phòng ngừa rủi ro kém lại có ít lựa chọn. Điển hình là Griddy Energy, nền tảng kỹ thuật số cung cấp dịch vụ điện tại Texas, đã lên án Ủy ban Tiện ích Công cộng Texas (Public Utility Commission of Texas - PUCT), cơ quan chịu trách nhiệm các dịch vụ công của Texas, đã để giá lên 9 USD/kWh, cao hơn khoảng 300 lần so với giá bán buôn thông thường.
Ủy ban Tiện ích Công cộng Texas hôm 20/2 cho biết đã ngăn cản bên bán điện ngừng cung cấp dịch vụ cho khách hàng không thanh toán hóa đơn. Thống đốc Texas Greg Abbott cũng đã triệu tập một cuộc họp khẩn cấp vào hôm 20/2 để điều tra nguyên nhân khiến hóa đơn tiền điện của nhiều gia đình tăng cao.
Một số thành viên Hội đồng Tín nhiệm Điện lưới Texas (ERCOT) bao gồm ông Sally Talberg, Chủ tịch hội đồng, đã tuyên bố từ chức khi để xảy ra cuộc khủng hoảng điện tuần trước. ERCOT, đơn vị vận hành lưới điện của bang, được cho là đã đánh giá thấp mức tăng vọt về nhu cầu điện, và buộc phải cắt điện luân phiên để ngăn không cho lưới điện bị sập hoàn toàn. Hàng triệu người Texas đã phải sống trong giá lạnh vì không có điện sưởi ấm và hơn 30 người thiệt mạng liên quan tới điều kiện thời tiết khắc nghiệt.
Sơn Nam (Theo Bloomberg)
