Loãng xương là gì?
Loãng xương là một bệnh về xương, phát triển khi xương mất đi khối lượng và mật độ hoặc có sự thay đổi về chất lượng hoặc cấu trúc. Khi một trong hai thay đổi này xảy ra, xương trở nên yếu hơn, làm tăng nguy cơ gãy xương.
Tại Mỹ, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) ước tính 4,2% nam giới và 18,8% nữ giới từ 50 tuổi trở lên bị loãng xương ở cổ xương đùi hoặc lưng dưới.
Ở những người có kinh nguyệt, loãng xương có thể phát triển vào khoảng thời kỳ mãn kinh do lượng estrogen giảm. Tuổi già cũng là một yếu tố rủi ro gây loãng xương. Hơn nữa, một số loại thuốc, chẳng hạn như steroid, có thể làm tăng nguy cơ phát triển bệnh.
Một số người coi loãng xương là một căn bệnh thầm lặng vì các triệu chứng thường không rõ ràng cho đến khi họ bị ngã hoặc gãy xương. Các bác sĩ có thể điều trị chứng loãng xương bằng thuốc để làm chậm quá trình mất xương, nhưng họ cũng thường khuyên bệnh nhân nên thay đổi chế độ ăn uống và lối sống.
Thực phẩm cần tránh
Thức ăn mặn
Tổ chức Bone Health & Loãng xương (BHOF) lưu ý rằng ăn thực phẩm nhiều muối khiến cơ thể mất canxi và có thể dẫn đến loãng xương. Tổ chức này khuyên mọi người nên xem nhãn dinh dưỡng và tránh các loại thực phẩm chứa từ 20% trở lên số lượng muối tiêu thụ hàng ngày.
CDC khuyên rằng hơn 40% lượng natri chúng ta ăn hàng ngày đến từ 10 loại thực phẩm: bánh mì, pizza, bánh mì kẹp, thịt nguội và thịt ướp muối, súp, các loại đồ ăn nhẹ nhiều muối như khoai tây chiên, bắp rang bơ, bánh quy, phô mai...
Theo Hướng dẫn chế độ ăn uống cho người Mỹ, những người từ 14 tuổi trở lên nên tiêu thụ ít hơn 2.300 miligam natri mỗi ngày như một phần của chế độ ăn uống cân bằng. Những người bị loãng xương có thể thấy hữu ích khi hạn chế các loại thực phẩm trong danh sách trên và không thêm quá nhiều muối vào thức ăn của họ.
Rượu
Rượu có thể có tác động bất lợi đến sức khỏe của xương.
Viện Quốc gia về Viêm khớp và Bệnh Cơ xương và Da (NIAMSD) giải thích rằng rượu ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ canxi và vitamin D của cơ thể. Ngoài ra, thói quen uống nhiều rượu mãn tính có thể gây mất cân bằng nội tiết tố, làm suy yếu quá trình hình thành và phân hủy xương. Do đó, những người bị loãng xương có thể cân nhắc hạn chế uống rượu.
Thực phẩm cho thêm đường
Theo một đánh giá năm 2018, việc tiêu thụ quá nhiều đường có thể gây bất lợi cho sức khỏe của xương. Quá nhiều đường có thể khiến một người bài tiết canxi, magiê và kali trong nước tiểu. Ngoài ra, đường có thể làm giảm sự hấp thụ canxi bằng cách giảm mức vitamin D và làm suy yếu quá trình hình thành xương.
Hướng dẫn chế độ ăn uống cho người Mỹ khuyến nghị mọi người nên hạn chế lượng đường bổ sung dưới 10% lượng calo hàng ngày của họ. Thực phẩm thường có nhiều đường bổ sung bao gồm đồ uống có đường, món tráng miệng và đồ ăn nhẹ ngọt, kẹo, thanh ăn sáng và ngũ cốc, bánh ngọt, sữa chua, nước sốt và thực phẩm chế biến.
Thực phẩm có hàm lượng oxalat và phytate cao
Oxalat và phytate là những hợp chất trong thực phẩm có thể làm giảm sự hấp thu các khoáng chất thiết yếu, chẳng hạn như canxi.
Thực phẩm có chứa oxalat bao gồm rau bina (cải bó xôi) và các loại rau lá xanh khác, một số loại đậu và trà. Trong khi đó, thực phẩm có chứa phytates gồm các loại đậu như đậu thận, đậu lăng và đậu garbanzo, các loại ngũ cốc, một số loại hạt.
Ngoài ra, BHOF cho rằng cám lúa mì 100% dường như làm giảm sự hấp thụ canxi trong các loại thực phẩm khác mà mọi người ăn cùng với nó. Ví dụ, nếu ai đó thêm sữa vào ngũ cốc ăn sáng có chứa cám lúa mì, cơ thể họ chỉ có thể hấp thụ một phần canxi từ sữa chứ không phải tất cả. BHOF lưu ý rằng cám lúa mì trong bánh mì ít cô đặc hơn và do đó, ít có khả năng gây ra tác dụng này.
Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là nhiều loại thực phẩm có chứa oxalat và phytate là một phần của chế độ ăn uống cân bằng và chứa các chất dinh dưỡng có lợi. Chẳng hạn, rau cải bó xôi chứa hàm lượng vitamin K cao, có thể hỗ trợ sức khỏe của xương. Do đó, mọi người vẫn nên đưa những thực phẩm này vào chế độ ăn uống của mình, nhưng có thể muốn tiêu thụ thêm các nguồn canxi hoặc bổ sung canxi sau khi tham khảo ý kiến bác sĩ. Họ cũng có thể thử ngâm đậu trước khi nấu vì làm như vậy có thể giúp giảm hàm lượng phytate.
BHOF cũng khuyên những người dùng thuốc bổ sung canxi nên cân nhắc tránh cám lúa mì trong hai giờ trở lên trước và sau khi uống thuốc.
Thực phẩm hỗ trợ mật độ xương
Theo Viện quốc gia về Viêm khớp và bệnh Cơ xương và da (NIAMSD), điều quan trọng đối với người bị loãng xương là phải có một chế độ ăn uống cân bằng, bổ dưỡng, cung cấp lượng calo phù hợp với độ tuổi, chiều cao và cân nặng của họ. Ngoài ra, tổ chức khuyến nghị mọi người nên tiêu thụ các loại thực phẩm và chất dinh dưỡng sau đây để hỗ trợ sức khỏe của xương.
Hoa quả và rau
Là một phần của chế độ ăn uống bổ dưỡng, mọi người nên ăn nhiều trái cây và rau quả trong bữa ăn hàng ngày. Theo Hướng dẫn chế độ ăn uống cho người Mỹ, mỗi người nên ăn hai chén rưỡi rau và hai chén trái cây mỗi ngày.
Thực phẩm giàu canxi
Thực phẩm nhiều canxi bao gồm các loại rau có lá màu xanh đậm, chẳng hạn như cải chíp, rau cải thìa và rau củ cải, bông cải xanh, cá mòi và cá hồi có xương, sữa đậu nành, nước cam, ngũ cốc, sản phẩm ít chất béo...
Thực phẩm có vitamin D
Cơ thể tạo ra vitamin D khi da tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Ngoài ra, những thực phẩm có chứa vitamin D gồm cá béo và dầu cám, lòng đỏ trứng, gan, sữa tăng cường và ngũ cốc, loại nấm mà các nhà sản xuất trồng trong ánh sáng tia cực tím.
Hướng Dương (Theo Medical News Today)