Bắn súng là môn thể thao khắc nghiệt. Các xạ thủ không chỉ phải trải qua cuộc đấu sức, đấu trí căng thẳng, mà họ có thể tay trắng chỉ vì một viên đạn bắn không trúng đích. Từng lập nhiều chiến tích cho bắn súng Việt Nam, nhưng xạ thủ Hoàng Xuân Vinh cũng không ít lần rơi vào cảnh thất bại tiếc nuối.
Được biết đến từ năm 2011 với tấm HC vàng đồng đội tại SEA Games 21 năm 2001, tuy nhiên, SEA Games 24 mới là thời điểm mà Xuân Vinh bùng nổ khi anh giải hạn cho bắn súng Việt Nam với 3 tấm HC vàng. Còn nhớ khi đó, sau 4 lượt bắn, Hoàng Xuân Vinh chỉ xếp ở vị trí thứ 5. Thế nhưng bước vào loạt bắn cuối cùng, Xuân Vinh tạo nên cuộc “lội ngược dòng” ngoạn mục khi bắn 10 viên đều đạt điểm 10, vọt lên dẫn đầu bảng xếp hạng (vượt qua cả đàn anh Mạnh Tường), xuất sắc giành cả tấm HC vàng đồng đội và cá nhân. Cho đến giờ, kỳ tích bắn 10 viên đều trúng hồng tâm tại SEA Games 24 của xạ thủ đoàn quân đội vẫn chưa có ai làm được. Tới SEA Games 25 và 26, Vinh tiếp tục là người “mở hàng” cho đội tuyển bắn súng với những tấm HC vàng. Ở đội tuyển bắn súng, thành tích của Xuân Vinh chẳng kém ai. Thậm chí so với đàn anh Nguyễn Mạnh Tường, Xuân Vinh còn xuất sắc hơn khi là xạ thủ đầu tiên đoạt vé tham dự Olympic cho bắn súng Việt Nam bằng cửa chính thức.
Còn ở sân chơi thế giới, anh đã giành nhiều chiến công vang dội, gần nhất là tấm HC vàng và cũng là kỷ lục thế giới ở Cup bắn súng thế giới tại Mỹ. Ở vòng loại, anh chỉ xếp hạng 8 với 582 điểm, giành suất cuối cùng vào đấu chung kết. Trong khi đó, đồng đội Trần Quốc Cường xếp hạng 3 với 584 điểm. Tuy nhiên, tại vòng chung kết, kinh nghiệm và bản lĩnh của Hoàng Xuân Vinh mới được thể hiện. Sau khi Trần Quốc Cường bị loại ở lượt bắn thứ 4 và đứng thứ 7 chung cuộc, Hoàng Xuân Vinh đã thi đấu với phong độ ổn định. Từ vị trí thứ 4, anh dần vươn lên đứng thứ nhì rồi đứng đầu sau lượt bắn thứ 7.
Hoàng Xuân Vinh làm được điều không tưởng, khi có cú bắn cuối gần như tuyệt đối với số điểm 10,7. Cú bắn này giúp Xuân Vinh đạt 202,8 điểm, đoạt HC vàng, hơn người từng có 14 huy chương tại các Cup thế giới Chervyakovskiy chỉ 0,6 điểm. Như vậy, Xuân Vinh đã xuất sắc bảo vệ được ngôi vô địch của mình. Không những vậy, sau 61 năm, bắn súng Việt Nam mới có một xạ thủ phá được kỷ lục thế giới (trước đó là xạ thủ Trần Oanh năm 1953).
Thế nhưng, sự nghiệp thi đấu của Hoàng Xuân Vinh không phải lúc nào cũng là vị ngọt. Asiad 2010 là giải đấu không bao giờ quên với xạ thủ đội Quân đội. Ở nội dung 25m súng ngắn ổ quay, anh dẫn trước đối thủ người CHDCND Triều Tiên tới 4 điểm trước lượt bắn thứ 10. Xạ thủ người Việt Nam chỉ cần bắn được điểm 7 là có thể giành HC vàng. Trong bắn súng, thường các xạ thủ đạt điểm không dưới 8, nhưng điều không tưởng đã xảy ra khi Vinh bắn trượt bia. Anh vừa nâng tay lên chưa kịp ngắm thì một tiếng nổ chát chúa vang lên. Do mất bình tĩnh, xạ thủ có nhiều năm thi đấu quốc tế đã để “cướp cò”, khiến anh đánh rơi tấm HC vàng tưởng như đã cầm chắc trong tay. Sau giải đấu này, Xuân Vinh thừa nhận mình đã quá căng thẳng, không làm chủ được bản thân, bị điểm ngắm ảo chi phối nên bắn trượt. Đó có thể sẽ là viên đạn ám ảnh suốt đời với xạ thủ người Hà Nội.
Nếu như viên đạn cuối cùng trong loạt 60 viên đã khiến Hoàng Xuân Vinh mất vàng Asiad, thì tại Olympic 2012 anh cũng hụt HC đồng tiếc nuối. Đọ sức cùng với những xạ thủ hàng đầu thế giới ở nội dung 10m súng ngắn, Xuân Vinh thi đấu tự tin, giành được 563 điểm ở vòng loại, xếp thứ 4, kém người dẫn đầu là xạ thủ người Hàn Quốc 6 điểm.
Ở lượt thi chung kết, sau 8 loạt đạn, với những điểm số ấn tượng, Xuân Vinh vươn lên xếp thứ 3, tràn đầy cơ hội đoạt HC đồng, thậm chí là HC bạc. Thế nhưng, một lần nữa, “viên đạn định mệnh” giống như tại Asiad cách đó hai năm lại đến. 7,3 điểm ở loạt bắn thứ 9 hiện lên trên bảng điện tử khiến những ai theo dõi bị sốc. Cú bắn vô duyên đó khiến Xuân Vinh tụt xuống vị trí thứ 4, kém người đứng trên mình đúng 0,1 điểm, số điểm gần như vô nghĩa trong bắn súng, nhưng khiến anh trắng tay.
Mai Hương