Cách Hà Nội 93 km về phía Nam, Ninh Bình là điểm du lịch được nhiều người lựa chọn cho mỗi mùa hè hay những kỳ nghỉ cuối tuần. Bạn có thể dành khoảng 2 - 3 ngày để thăm thú cũng như tận hưởng danh lam thắng cảnh kỳ thú và nhiều hang động nổi tiếng ở đây.
Thời điểm thích hợp
Chuyến du lịch đến Tràng An, Tam Cốc - Bích Động sẽ phù hợp cho những ngày hè oi nóng, những chuyến du lịch cuối tuần hay kỳ nghỉ lễ ngắn ngày. Các lễ hội văn hóa ở Ninh Bình chủ yếu diễn ra vào mùa xuân, với 74 lễ hội truyền thống và 145 hội làng mang đậm yếu tố dân gian, đậm đà văn hoá vùng đất châu thổ sông Hồng. Nếu muốn hòa mình vào không khí giáng sinh tại Nhà thờ đá Phát Diệm thì bạn hãy đến vào chính đêm Noel 24/12 còn nếu muốn chụp ảnh lúa chín vàng thì nên đến vào tháng 6.
Mùa lúa chín ở Tam Cốc - Bích Động (Ninh Bình).
Phương tiện di chuyển
Nếu chủ động di chuyển bằng phương tiện cá nhân (xe máy, ô tô), cần chú ý đảm bảo an toàn: phanh, lốp, xích… và mang theo đầy đủ giấy tờ cần thiết, đề phòng bắn tốc độ ở một số chốt.
Nếu đi bằng xe khách, tàu: Xe khách chất lượng cao từ Mỹ Đình, Giáp Bát đi Ninh Bình khoảng 30 phút/chuyến. Thời gian: 2 tiếng. Giá vé: 60.000 - 70.000 đồng/vé ngồi điều hòa, giường nằm 140.000 đồng/vé.
Tàu Thống Nhất tuyến Hà Nội - Sài Gòn qua Ninh Bình: Có các tàu SE5, SE7, SE8, TN1, TN2 với các khung giờ 6h15, 10h5, 15h45... Thời gian khoảng 2 tiếng 30 phút.
Lưu trú
Ninh Bình có rất nhiều nhà nghỉ từ bình dân tới khách sạn sang trọng. Tùy vào điều kiện mà du khách có thể tìm phòng phù hợp. Giá phòng từ 300.000 đến 2.500.000 đồng/ngày đêm. Một vài gợi ý: Khách sạn Hoàng Sơn Peace (yên tĩnh, tiện nghi), khách sạn Thùy Anh (gần khu mua sắm), khách sạn Thanh Bình (gần khu ăn uống), khách sạn Tràng An (nằm ở trung tâm thành phố), khách sạn Non Nước (gần khu vui chơi), Queen Hotel (gần ga tàu)... Ngoài ra, còn có các khu nghỉ dưỡng cao cấp như Emeralda Hotel - Resort & Spa ở Vân Long có giá khoảng hơn 2 triệu đồng/đêm.
Ở Cúc Phương: Cúc Phương resort (đẹp và yên tĩnh), khách sạn Hoàng Sơn Hòa Bình (đường Trịnh Tú, khoảng 800.000 đồng), Cúc Phương Hotel (gần khu du lịch Cúc Phương, khoảng 1,4 triệu đồng), Square Hotel (trong thành phố khoảng 700.000 đồng)...
Ở Tam Cốc Bích Động: Châu Sơn Hotel (gần khu du lịch, khoảng 230.000 đồng), Thế Long Hotel (khoảng 400.000 đồng), Tam Cốc Garden (khu nghỉ dưỡng, gần 2 triệu đồng).
Một số điểm tham quan
1. Cố đô Hoa Lư
Cố đô Hoa Lư gắn với sự nghiệp ba triều đại Đinh - Lê - Lý, là kinh đô của nhà nước phong kiến tập quyền đầu tiên ở Việt Nam, hiện còn nhiều di tích cung điện, đền, chùa, lăng mộ… nên vùng đất này được coi là “địa linh” với nhiều danh nhân đất Việt nổi tiếng.
2. Chùa Bái Đính
Không chỉ có vẻ đẹp uy nghiêm, trầm mặc, chùa Bái Đính còn vô cùng nguy nga, hoành tráng. Đây là điểm du lịch tâm linh xác lập được nhiều kỷ lục bậc nhất, không chỉ trong mà cả ngoài nước: Bộ Tam Thế bằng đồng lớn nhất Việt Nam, hành lang La Hán dài nhất, chùa có pho tượng Phật Thích Ca bằng đồng cao và nặng nhất, chuông đồng lớn nhất… Ngoài ra, tại đây đang lưu giữ nhiều viên ngọc xá lợi, báu vật quý của Phật. Chùa Bái Đính cũng là nơi tổ chức Đại lễ cung nghinh xá lợi Phật từ Ấn Độ về Việt Nam 2010.
Bái Đính là điểm du lịch tâm linh xác lập được nhiều kỷ lục bậc nhất Việt Nam và Đông Nam Á.
3. Chùa Bích Động
Là một ngôi chùa cổ, dáng nét trang nghiêm mang đậm tính phương Đông với núi, động và chùa đan quyện, hài hòa lại ẩn hiện giữa những cây đại thụ xanh biếc làm cho cảnh trí ở đây càng thêm thâm nghiêm, huyền hoặc. Công trình kiến trúc cổ này được xây dựng theo kiểu "Tam" Hán tự, ba tòa không liền nhau, tam cấp theo sườn núi, dựa vào thế núi từ dưới lên tạo thành ba ngôi chùa riêng biệt là Hạ, Trung và Thượng. Nhờ vậy chùa, núi và động kết hợp hài hòa với nhau, ẩn hiện giữa những vòm cây đại thụ xanh biếc.
4. Núi Non Nước
Còn gọi là núi Dục Thúy nằm ở đông bắc thị xã Ninh Bình, cao khoảng 70m, đỉnh núi tương đối bằng phẳng. Núi nằm ở ngã ba sông Đáy và sông Vân Sàng đã tạo nên vẻ đẹp sơn thủy hữu tình cho thị xã Ninh Bình. Tại đây có hơn 40 bài thơ của các danh nhân lịch sử tạc trên vách đá.
5. Khu sinh thái Tràng An
Là khu du lịch sinh thái nằm trong Quần thể di sản thế giới Tràng An, vốn được gọi là thành Nam của kinh đô Hoa Lư xưa, nay là cố đô Hoa Lư. Với hệ thống dãy núi đá vôi có tuổi địa chất khoảng 250 triệu năm, qua thời gian dài phong hóa bởi sự biến đổi của trái đất, khí hậu, biển tiến, biển thoái đã mang trong mình hàng trăm thung lũng, hang động, hồ đầm... Tràng An đã được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt quan trọng và UNESCO vừa công nhận là di sản thế giới kép.
Tràng An, "Thành xây khói biếc, Non phơi bóng vàng".
7. Vườn quốc gia Cúc Phương
Cách Hà Nội hơn 120 km về phía Tây Nam. Rừng có diện tích 22,2 ha, trong đó ba phần tư là núi đá vôi cao từ 300 - 600 m so với mặt biển. Cúc Phương có 71 loài thú, 319 loài chim, 33 loài bò sát, 16 loài lưỡng cư, nhiều thú quý như: gấu, ngựa, lợn lòi, báo…Tại đây có khu chăn nuôi bán tự nhiên nhằm bảo tồn một số loài động vật quý hiếm như nai, khỉ vàng, sóc bay… Cúc Phương còn là nơi hội tụ của nhiều loài côn trùng, hàng trăm loài chim lạ, đẹp và quý hiếm. Đến đây du khách sẽ được trải nghiệm dịch vụ tắm bùn, tắm nước khoáng Kênh Gà.
8. Nhà thờ đá Phát Diệm
Cách Hà Nội 130 km về phía Nam và cách thành phố Ninh Bình 28 km về phía Đông Nam, nhà thờ đá Phát Diệm là một kiệt tác về kiến trúc được xây dựng từ năm 1875 đến năm 1899. Đây là một quần thể kiến trúc kiểu Đình chùa Phương Đông, kết hợp với lối kiến trúc Gôtic của nhà thờ Phương Tây bao gồm: Ao hồ, Phương Đình, nhà thờ lớn, các nhà thờ cạnh, Nhà thờ đá, hang đá…
Lễ hội đặc sắc trong năm
Lễ hội Trường Yên
Diễn ra hàng năm vào ngày 10 tháng 3 âm lịch trên mảnh đất cố đô Hoa Lư của nước Đại Cồ Việt xa xưa, để tưởng niệm công đức của 2 vị vua Đinh và vua Lê.
Lễ hội Yên Cư
Diễn ra vào ngày 20 tháng 8 âm lịch ở xã Khánh Cư, huyện Yên Khánh. Điều đặc biệt ở trong lễ hội này là cá kéo về quần tụ ở đây như mừng hội.
7 đặc sản không thể bỏ qua
Ngoài những di tích lịch sử có giá trị, phong cảnh thiên nhiên hữu tình, mảnh đất Ninh Bình còn thu hút du khách bởi những món ăn độc đáo, ngon miệng mà đậm nét dân dã Bắc Bộ. Nơi đây nổi tiếng với các đặc sản như cơm cháy, gỏi cá nhệch, nem Yên Mạc, ốc núi, canh chua cá rô, miến lươn, dứa Đồng Giao... Trong các đặc sản Ninh Bình thì thịt dê núi là nổi tiếng nhất.
Cơm cháy
Cơm cháy là một trong những đặc sản ẩm thực nổi tiếng nhất của Ninh Bình, khác với các vùng khác từ cách chiên cho đến nước sốt đi kèm. Cơm cháy ngon có màu vàng nhạt, đều hạt, giòn mà vẫn dẻo, vị bùi, béo mà không ngán.
Cơm cháy Ninh Bình chấm với chén nước sốt lạ mà ngon. Ảnh: Kim Anh
Gỏi cá nhệch Kim Sơn
Trong tỉnh Ninh Bình có nhiều nơi giới thiệu món ăn này, nhưng gỏi cá nhệch ở Kim Sơn được coi là ngon nhất. Để chế biến ra món ăn đặc sắc gỏi cá Nhệch này cần một chuỗi nhiều khâu hết sức kỳ công. Món ăn này mang hương thơm bùi bùi của gạo nếp rang, vị chua thanh thanh của dấm xen vào cái vị cay ấm của gừng với tỏi, ớt, tiêu, sả. Gỏi cá nhệch thơm và bùi, có mùi vị rất đặc trưng, ăn một lần sẽ nhớ mãi không quên.
Tái dê Hoa Lư
Bên cạnh tái dê, người Hoa Lư còn chế biến nhiều món khác như: Nem dê, dê hấp, nướng, tiết canh dê... nhưng món tái dê vẫn đứng nhất bảng. Cái ngon của tái dê ngoài bí quyết chế biến khéo léo còn ở gia vị, gia giảm. Đó là các loại lá, quả ăn kèm theo và đặc biệt là món tương gừng. Tái dê vừa là món ăn ngon dùng bồi dưỡng cơ thể, vừa là bài thuốc chữa bệnh bởi lẽ dê có chứa dược liệu rất quý.
Nem Yên Mạc
Nem Yên Mạc được truyền lại từ đời nào không rõ, nhưng những người sành ăn ở đây đã biết đến từ lâu. Ngày nay, nem Yên Mạc đã vươn xa, có mặt ở nhiều khách sạn, nhà hàng cả trong và ngoài tỉnh. Nem Yên Mạc do được tinh chế khá công phu, sợi nem nhỏ, đỏ hồng, rời, tươi ướp với gia vị và lá ổi tàu để được hàng tuần. Nem Yên Mạc phải ăn kèm với chút lá ổi, lá sung, cùng rau thơm cuộn lại, chấm với nước mắm chanh, cho thêm một ít ớt, tỏi và hạt tiêu. Như vậy người ăn mới cảm nhận đủ vị ngọt, cay của hương vị đặc biệt của món ăn này.
Ốc núi
Ốc núi có nhiều ở các dãy núi đá vôi thuộc thị xã Tam Điệp, Yên Mô, Nho Quan. Chúng thường chỉ xuất hiện từ tháng 4 đến tháng 8 hàng năm, tức là vào mùa mưa, khi thời tiết ẩm ướt. Thức ăn chính của ốc này là những loại cây cỏ mọc hoang trên núi trong đó có cả những cây thuốc quý. Vì vậy khi sơ chế người ta chỉ rửa qua vì cho rằng trong người con ốc mang nhiều vị thuốc. Thịt ốc núi dai, giòn, ngọt. Ốc núi có thể chế biến thành nhiều món như hấp gừng, xào sả ớt, trộn gỏi…
Ốc núi luộc Ninh bình chắc thịt, thơm hương. Ảnh: Hương Chi
Canh chua cá rô
Xã Trường Yên, huyện Hoa Lư là vùng đất có nhiều hang động, có loại cá rô to và béo. Cá rô được chế biến để nấu món canh chua, đây là món ăn đặc sản của vùng núi đá vôi ven đồng chiêm trũng. Món canh chua này khi chế biến không thể thiếu nước dưa chua để khử mùi tanh và tạo nên vị thanh thanh hấp dẫn. Bạn sẽ khó lòng quên được vị ngọt ngọt, chua chua của nước dưa cải, ngọt mát của cà chua, đậu phụ, ngậy, bùi, giòn và thơm của cá rô đồng.
Miến lươn
Cùng với cơm cháy, tái dê, miến lươn cũng là món đặc sản nổi tiếng ở Ninh Bình. Bạn có thể thưởng thức món ăn này tại 3 nhà hàng gần nhau ở ngã tư đường Trần Hưng Đạo, thành phố Ninh Bình, một ngả ra chợ Rồng, một ngả vào bệnh viện tỉnh. Hương thơm của món miến lươn lan toả ngọt ngào ra khắp một không gian rộng nơi đây như mời chào khiến du khách khó có thể bỏ qua mỗi khi có dịp tới Ninh Bình.
Quà mang về
Đến Ninh Bình, bạn có thể mua đặc sản cơm cháy, rượu Kim Sơn hoặc những vật lưu niệm nhỏ như bùa may mắn, vòng tay, hạt đậu... ở chùa bái Đính về làm quà.
Lưu ý
Vào mùa du lịch, bạn nên gọi điện đặt phòng trước để tránh tình trạng cháy phòng.
Trong chùa Bái Đính có rất nhiều hàng quán, tuy nhiên những hàng đó thường bán đắt hơn so với bên ngoài. Vì thế nếu bạn muốn quà, hay đặc sản bái đính (nhu cơm cháy, các loại bánh... ) về làm quà thì nên đi xuống dưới núi, ở đó sẽ bán rẻ hơn.
Thắng cảnh Ninh Bình đa phần là quần thể hang động, vì thế nếu muốn tham quan tất cả trong một chuyến du lịch, bạn nên đi khoảng 3 - 4 ngày để khám phá hết vẻ đẹp nơi đây.
Lê Thương
