Chợ Bến Thành đông đúc. |
Anh Thanh - một tiểu thương kinh doanh ngành hàng sành sứ tại chợ Bến Thành - cho Thanh Niên biết: "Giá những sạp kinh doanh ngành hàng mỹ nghệ, lụa, tơ tằm, thổ cẩm, quần áo may sẵn... có diện tích gần 3m2, có hai mặt tiền nằm trên hai trục đường chính của chợ (trục nối giữa 4 cổng chính: Nam - Bắc và Đông Tây) bây giờ không dưới 800 lượng vàng".
Vừa nói anh vừa chỉ tay về phía sạp Ngọc Hoa (nằm trên trục nối giữa cổng Đông và Tây, chuyên kinh doanh quần áo thời trang): "Chủ sạp Ngọc Hoa đó đã phải sang lại của chủ sạp trước với giá 500 lượng vàng nhưng ở thời điểm cách đây 2 năm. Bây giờ giá sạp tăng thêm cao lắm rồi".
Phó Ban quản lý chợ Bến Thành, ông Phạm Văn Tân giải thích: "Giá sạp chợ tăng rất mạnh khoảng 4 năm nay do lượng khách du lịch đến chợ tăng. Chợ Bến Thành vừa được đưa vào làm điểm đến của hầu hết tour trong lẫn ngoài nước nên lượng khách đến tham quan mua sắm tại chợ sẽ ngày càng đông hơn. Vì vậy giá sạp chợ còn tăng nữa. Tấc đất ở đây hơn cả tấc vàng...".
Chợ Bến Thành là vậy, còn những chợ lớn khác của thành phố thì sao? "Bốn năm trước, giá sạp kinh doanh ngành hàng quần áo may sẵn, giày dép và túi xách ở chợ Bình Tây, An Đông và Tân Bình thấp hơn bây giờ từ 10-20 lần", một cán bộ quản lý chợ nói. Hiện ở các chợ này giá sang nhượng sạp không dưới 2 tỷ đồng/sạp (diện tích cũng chỉ khoảng 3 m2). Giá trị sạp được xác định dựa trên hai tiêu chuẩn chính: vị trí sạp và ngành hàng kinh doanh. Những sạp đạt cả hai được đánh giá là "sạp đẹp", giá sang nhượng cực cao. Chợ Tân Bình cũng có trên 100 sạp, ki-ốt kinh doanh quần áo may sẵn, vải, vàng bạc ở mặt tiền có giá sang nhượng từ 2-3 tỷ đồng/sạp.
Ở chợ An Đông, bà Nguyễn Thị Như Phương - Phó Ban quản lý chợ cho biết: "An Đông có đến 4 tầng, 6 cửa nên lượng sạp có vị trí đẹp, giá trị cao trên 1 tỷ đồng/sạp khá nhiều, chiếm khoảng 10% trên tổng số hơn 2.000 sạp ở chợ. Do ở chợ An Đông, thời gian sử dụng sạp chung chỉ còn khoảng 8 năm nên giá trị sạp ở đây ngoài vị trí, ngành hàng còn tùy thuộc lớn vào thời hạn sử dụng sạp còn lại (các chợ hiện chỉ công nhận quyền sử dụng sạp trong thời gian giới hạn).
Chợ Bình Tây ở quận 5 có tất cả 13 cửa, mỗi cửa có từ 2-4 sạp ở vị trí gần cửa có giá sang nhượng từ 1-3 tỷ đồng/sạp dù thời gian sử dụng sạp chỉ còn 9 năm. Những sạp ở trong "kẹt", vị trí kinh doanh không thuận lợi cũng có giá sang nhượng khoảng 100 triệu đồng/sạp.
Giá sạp ở hai chợ An Đông và Bình Tây tăng cao ngoài vị trí thuận lợi, kinh doanh ngành hàng thời thượng còn nhờ vào những năm gần đây, tiểu thương kinh doanh quần áo may sẵn thường xuyên có những mối hàng lớn xuất khẩu tại chỗ đi Malaysia, Mỹ, Indonesia, các nước EU... Ngoài ra, An Đông là chợ có nhiều người Hoa kinh doanh nên thường xuyên có khách Đài Loan, Trung Quốc, Hong Kong và Việt kiều đến tham quan. Bởi thế, nguồn thu bán lẻ từ khách du lịch cũng không nhỏ.
Một tiểu thương tại chợ Bình Tây vừa sang nhượng một sạp quần áo may sẵn với giá 500 triệu đồng phấn khởi cho chúng tôi biết: "Sạp này tôi sang đã được 2 tháng, nay mà kêu giá 600 triệu đồng thì chắc chắn có người chớp liền". Việc sang sạp chỉ trong vòng một tháng rồi sang nhượng tiếp kiếm lời cả trăm triệu đồng không phải là chuyện hiếm ở các chợ lớn nói trên.
Tuy nhiên, trong khi mua và chuyển tên một xe máy trị giá vài triệu đồng, người mua cũng phải nộp thuế trước bạ thì các giao dịch sang nhượng trị giá rất lớn này phần lớn là thực hiện "ngoài luồng", nhà nước chẳng thu được gì, kể cả trong trường hợp chuyển nhượng sạp thu lợi rất lớn nói trên.
Dù hầu hết các chợ đều quy định các trường hợp sang nhượng sạp đều phải nộp phí (mức phí thì mỗi chợ quy định mỗi khác, phổ biến ở mức từ 1-1,5% giá sang nhượng) nhưng có nhiều trường hợp hai bên sang nhượng chỉ cần làm một thủ tục đơn giản đến mức không thể đơn giản hơn nữa: người bán sạp làm đơn trả sạp cho Ban quản lý chợ rồi người mua chỉ việc làm đơn... xin sạp là xong. Lạ nhất là Ban quản lý chợ trong các trường hợp này lại cấp đúng sạp cho người mua mà không phải là cấp cho rất nhiều người có nhu cầu muốn đăng ký sạp khác? Nếu gặp ban quản lý làm việc chặt chẽ, hai bên thỏa thuận ghi giá sang nhượng thật thấp vào hồ sơ chuyển nhượng để trốn bớt phí chuyển nhượng.
Một cán bộ ban quản lý chợ An Đông cũng thừa nhận: "Sang sạp đúng là sướng hơn nhiều so với bán đất". Dù giá mỗi m2 sạp (như ở các sạp đẹp tại chợ Bến Thành) cao hơn nhiều so với giá một m2 đất ở đường Đồng Khởi, con đường đắt giá nhất Sài Gòn.