Doanh nhân công nghệ Narayana Murthy là cha Akshata Murty - vợ tân Thủ tướng Anh Rishi Sunak. Ông là một trong những người giàu nhất Ấn Độ, sở hữu khối tài sản 3,9 tỷ bảng Anh. Theo Guardian, có khối tài sản khổng lồ nhưng gia đình cha mẹ vợ tân Thủ tướng Anh sống trong căn hộ trung lưu ở Bengaluru nhiều thập kỷ. Tỷ phú cũng lái một chiếc xe bình dân, tự tay dọn dẹp bát đĩa và nhà vệ sinh mà không cần đến vợ con hay người giúp việc.
Ông Murthy đồng sáng lập công ty phần mềm Infosys năm 1981. Hiện đây là công ty đa quốc gia trị giá 9,6 tỷ bảng Anh với hơn 345.000 nhân viên. Điểm khác biệt duy nhất ở hiện tại so với khi ông Murthy và vợ Sudha còn là một đôi vô danh là căn hộ chứa đầy sách đến tận trần nhà của họ.
Không giống phần lớn gia đình tỷ phú Ấn Độ có lối sống phô trương, vợ chồng tỷ phú Murthy chọn cuộc sống giản dị như thời còn vô danh. Họ không sử dụng những món thời trang cao cấp, không có kỳ nghỉ xa hoa, biệt thự rộng lớn hay chuyên cơ riêng. Cuộc sống của họ rất đơn giản. Tỷ phú Murthy là người hướng nội và chỉ yêu thích đọc sách.
Trong cuốn sách Three Thousand Stitches xuất bản năm 2017 của bà Sudha, vợ tỷ phú kể chồng bà tự dọn dẹp nhà vệ sinh, tự rửa bát đĩa sau bữa ăn - những công việc mà nhiều người Ấn Độ thường giao cho những nhân viên thuộc tầng lớp thấp hơn.
Các nhân viên tại Infosys cũng kể việc tỷ phú Murthy là người đánh giá cao phẩm giá của lao động. Họ từng chứng kiến ông Murthy tự sửa chữa các sự cố điện nhỏ trong căng tin công ty. Vị doanh nhân này cũng nổi tiếng về tính chính trực và nói rằng ông chưa bao giờ đưa hối lộ.
Sau tình yêu với sách, hoạt động từ thiện là một đam mê khác tỷ phú. "Sức mạnh thực sự của tiền bạc nằm ở việc cho đi" là một trong những câu nói nổi tiếng của Murthy.
Murthy và 6 người bạn kỹ sư thành lập Infosys sau khi ngồi trong cuộc tranh luận về cách họ có thể tạo ra một công ty viết phần mềm. Họ không có máy tính và phải vay 10.000 rupee (100 bảng Anh) từ bà Sudha để thành lập công ty, sử dụng phòng khách nhà Murthy làm văn phòng.
Infosys đã phát triển hơn 4 thập kỷ qua, cung cấp cơ sở hạ tầng phần mềm, dịch vụ tư vấn, công nghệ và gia công phần mềm. Công ty thúc đẩy lớn mạnh vào những năm 2000 khi các công ty Mỹ bắt đầu chuyển dịch vụ phát triển phần mềm và công việc văn phòng sang Ấn Độ vì chi phí rẻ hơn. Doanh thu của Infosys đã tăng gấp 10 lần từ năm 1999 đến 2004, đạt một tỷ USD. Hiện công ty này được định giá 11 tỷ USD.
Trước khi Murthy nghỉ hưu và rời vị trí Chủ tịch hội đồng quản trị Infosys năm 2011, ông là người tuân thủ lịch trình làm việc nghiêm ngặt và luôn đúng giờ. "Tôi có mặt tại văn phòng lúc 6h20 mỗi sáng cho đến khi tôi nghỉ hưu. Điều đó đã gửi một thông điệp không thể xóa nhòa cho những người trẻ tuổi về việc đến văn phòng đúng giờ", tỷ phú Murthy nói trong một cuộc phỏng vấn với Economic Times vào tháng 7 năm nay.
Vợ chồng tỷ phú Murthys được xem như cặp vợ chồng miền nam Ấn Độ cổ điển. Điều đó toát lên từ sự giản dị trong ăn uống, quần áo và nội thất trong nhà họ. Họ tuân theo các giá trị gia đình truyền thống, học hành chăm chỉ, trung thực và cư xử nhẹ nhàng. Các chủ cho thuê nhà ở Delhi đến nay vẫn thường thường đăng quảng cáo ưu tiên "người miền nam Ấn Độ" khi cho thuê căn hộ, nhờ vào danh tiếng này.
Trong những năm đầu thành lập, khi Infosys thiếu tiền, ông Murthy chấp nhận đi hạng phổ thông, ngay cả trên các chuyến bay quốc tế. Ông chỉ ngừng làm việc đó khi công ty đạt doanh thu một tỷ USD trở lên.
Suhel Seth, một chuyên gia tiếp thị và đối tác quản lý của Counselage, người quen với Murthy, cho biết: "Anh ấy là một hình mẫu nổi bật và đầy cảm hứng. Anh ấy là người duy nhất làm người Ấn Độ trung lưu thấy rằng bạn có thể thành công đồng thời là vẫn giữ được đạo đức. Anh ấy là hình ảnh thu nhỏ của người đàn ông tự lập và sự khiêm tốn là chân chính".
Lần đầu tiên Murthy bị chỉ trích chính là việc đưa con trai Rohan vào làm việc tại công ty. Hành động này của ông đã đi ngược lại nguyên tắc lâu đời của công ty, do chính Murthy đề cao, là không thuê bất kỳ người thân nào, đặc biệt là con cái, để tránh chế độ gia đình trị.
"Việc bổ nhiệm Rohan là một chủ nghĩa gia đình trị. Thật ngạc nhiên khi chủ tịch điều hành nhận thấy điều quan trọng là phải bồi dưỡng cho con trai mình hơn là bồi dưỡng cho các nhà lãnh đạo trẻ", Shriram Subramanian, một cựu nhân viên của Infosys, cho biết vào thời điểm đó.
Sau khi Murthy nghỉ hưu, năm 2014, con trai Rohan cũng rời công ty. "Công bằng mà nói, anh ấy hiểu tại sao điều đó không ổn dù hội đồng quản trị muốn Rohan ở lại vì anh ấy xuất sắc. Cuối cùng Rohan vẫn chọn ra đi", Seth nói.
Tỷ phú Murthy thường không lên tiếng về vấn đề thời sự nào. Lần hiếm hoi ông lên tiếng là khi chỉ trích chính sách phong tỏa nghiêm ngặt của Ấn Độ năm 2020, nói rằng "nó sẽ giết nhiều người hơn Covid". Mới đây, ông hiếm hoi nói về con rể quyền lực và cho biết "tự hào" về tân Thủ tướng Anh Rishi Sunak. Gia đình tỷ phú chắc chắn sẽ nhận được nhiều sự chú ý hơn trước nhưng bạn bè nói rằng họ khó có thể thân thiện hơn với truyền thông hoặc để danh tiếng của con rể làm xáo trộn khoảng thời gian nghỉ hưu yên bình của họ.
Sơn Nam (Theo Guardian)