Ảnh: Cigna
Theo thống kê về dịch tễ bệnh ung thư toàn cầu của Globocan (trực thuộc WHO) năm 2020, tình hình mắc và tử vong do ung thư trên toàn thế giới có xu hướng tăng. Trong đó, ung thư phổi đứng thứ hai về tỉ lệ mắc mới và là nguyên nhân gây tử vong nhiều nhất trong số các bệnh ung thư trên toàn cầu. Tại Việt Nam, mỗi năm ghi nhận hơn 26 nghìn ca mắc mới ung thư phổi và hơn 23 nghìn ca tử vong vì căn bệnh này. Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn, thuốc lá là nguyên nhân chính, chiếm trên 90% gây ra bệnh ung thư phổi và trên 30% gây ra các loại ung thư khác.
1. Thuốc lá
Khói thuốc lá chứa hơn 7.000 chất hóa học, hơn 100 chất có hại và có tới 69 chất gây ung thư được biết đến. Việc hấp thụ lượng lớn khói thuốc độc hại trong thời gian dài sẽ làm suy yếu khả năng phòng vệ của phổi, tạo điều kiện thuận lợi cho tình trạng viêm nhiễm, ung thư tế bào.
Nếu bạn bắt đầu hút thuốc sớm, thời gian hút thuốc càng lâu và hút càng nhiều, nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi càng cao. Hút thuốc còn ảnh hưởng đến sức khỏe của người khác. Khói thuốc thụ động chứa nhiều chất độc hại, có thể lưu lại trên quần áo, đồ đạc và da trong ít nhất 6 giờ.
2. Khói bếp
Ngoài hút thuốc thụ động, khói bếp là một nguy cơ gây ung thư phổi ở phụ nữ không hút thuốc. Khi nấu ăn trong nhà bếp không được thông gió, hàm lượng khí độc hại trong khói dầu tương đương với việc đốt 5-6 hộp thuốc lá.
Trong quá trình chiên, rán, nướng thực phẩm, nhiệt độ dầu càng cao, khói dầu sinh ra càng nhiều, càng chứa các thành phần có hại như andehit và xeton, hydrocacbon thơm đa vòng, amin dị vòng, các hạt vật chất như PM 2.5. Hít phải lượng lớn trong thời gian dài dễ gây viêm phổi, giảm khả năng miễn dịch, đột biến DNA và có thể gây các khối u ác tính, ảnh hưởng xấu đến hệ hô hấp, tim mạch và sinh sản.
3. Ô nhiễm không khí xung quanh
Amoniac trong nhà là chất gây ung thư phổ biến. Amoniac là chất khí không màu, không mùi, có ở khắp mọi nơi. Tiếp xúc lâu dài với nồng độ amoniac cao dễ gây ra các bệnh về đường hô hấp và ung thư.
Ở những ngôi nhà mới cải tạo, các vật liệu trang trí như đá cẩm thạch, đá granit thường thải ra một lượng lớn amoniac, gây ô nhiễm không khí trong nhà, có hại cho cơ thể con người.
Các chất ô nhiễm từ khí thải công nghiệp và khí thải ô tô cũng có tác động đáng kể đến cơ thể con người. Hít phải khí ô nhiễm trong thời gian dài một lượng lớn vật chất dạng hạt sẽ làm tăng tính nhạy cảm của phổi với virus và còn gây tổn hại đến các chức năng của hệ thần kinh, hệ tim mạch, hệ nội tiết...
* Cách điều chỉnh cuộc sống để tránh tác nhân gây ung thư phổi
- Ăn nhiều rau hơn
Trên tạp chí JAMA Oncology, một nghiên cứu thực hiện trên hơn 1,44 triệu người cho thấy ăn nhiều chất xơ và sữa chua có liên quan đến việc giảm nguy cơ ung thư phổi. So với nhóm ăn ít chất xơ, sữa chua nhất; nhóm ăn nhiều chất xơ và sữa chua nhất có nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi thấp hơn 17% và 19%. Những người tiêu thụ nhiều hơn cả hai loại có nguy cơ mắc ung thư phổi thấp hơn 33%.
- Giảm tiếp xúc với các chất gây ung thư trong môi trường
Sử dụng vật liệu xây dựng đủ tiêu chuẩn khi trang trí ngôi nhà mới và duy trì hệ thống thông gió trong nhà hàng ngày. Tốt nhất nên đeo khẩu trang khi ra ngoài vào những ngày nhiều mây để tránh hít phải bụi và các chất dạng hạt.
- Sử dụng máy hút mùi thường xuyên
Khi nấu ăn cần chú ý độ thông thoáng của bếp, nấu nhiều đồ hấp và ít chiên, xào. Máy hút mùi cần bật sớm, tắt muộn, đồng thời đổ dầu thải trong hộp đựng dầu ở máy ra ngoài kịp thời để tránh khói dầu đọng lại trong nhà.
Hằng Trần (Theo Aboluowang)
