![Tân thủ tướng Anh Rishi Sunak. Ảnh: Reuters](https://vcdn1-ngoisao.vnecdn.net/2022/10/25/-2714-1666665152.jpg?w=680&h=0&q=100&dpr=1&fit=crop&s=b0OLbmC_3dsIM6sg-XKQaw)
Tân thủ tướng Anh Rishi Sunak. Ảnh: Reuters
Là một trong số những chính trị gia giàu nhất ở Westminster, ông Sunak sẽ trở thành nhà lãnh đạo trẻ nhất nước Anh trong thời hiện đại - cũng là thủ tướng thứ ba trong vòng chưa tới hai tháng - khi đảm nhận vai trò lãnh đạo tại một trong những thời điểm hỗn loạn nhất chính trị Anh.
Ông Sunak, cựu bộ trưởng tài chính Anh, sẽ thay thế bà Liz Truss, người mới nắm quyền 44 ngày trước khi tuyên bố từ chức. Tân thủ tướng sẽ cần khôi phục sự ổn định cho một đất nước đang quay cuồng trong nhiều năm bất ổn về chính trị, kinh tế và tìm cách lãnh đạo một đảng đã rạn nứt theo đường lối tư tưởng.
Hôm 24/10, Sunak nói với các nhà lập pháp ở quốc hội rằng họ đang phải đối mặt với "cuộc khủng hoảng sống còn" và phải "đoàn kết hay là chết". Ông nói đất nước đang đối mặt với một "thách thức kinh tế sâu sắc".
"Bây giờ chúng ta cần sự ổn định và đoàn kết. Ưu tiên hàng đầu của tôi là mang đảng của chúng ta và đất nước lại gần nhau", ông Rishi Sunak nói.
Theo quy trình bầu lãnh đạo của đảng Bảo thủ, mỗi ứng viên cần ít nhất 100/357 nghị sĩ đảng này tại quốc hội ủng hộ để vào vòng bỏ phiếu. Ông Rishi Sunak là ứng viên duy nhất vượt ngưỡng tối thiểu, trong khi cựu thủ tướng Boris Johnson cùng lãnh đạo Hạ viện Anh Penny Mordaunt đều không có đủ 100 phiếu ủng hộ và tuyên bố rút lui trước hạn chót là 14h ngày 24/10 (20h giờ Hà Nội).
Sunak, từng là một quản lý quỹ đầu cơ, dự kiến cắt giảm chi tiêu sâu nhằm cố gây dựng lại danh tiếng tài khóa của Anh, ngay khi đất nước rơi vào một trong những thời kỳ suy thoái khó khăn nhất trong nhiều thập kỷ, do chi phí năng lượng và thực phẩm tăng cao.
Một khoản ngân sách nhỏ gần đây bà Truss đưa ra đã đẩy chi phí đi vay và lãi suất thế chấp lên cao, khiến các nhà đầu tư bỏ chạy và khiến bà phải tuyên bố từ chức. Trái phiếu chính phủ Anh tăng mạnh trong giai đoạn chuẩn bị cho chiến thắng của Sunak và kéo dài mức tăng của họ vào hôm qua.
Sunak, người sẽ được Vua Charles III bổ nhiệm làm thủ tướng trong hôm nay, cũng phải làm việc chăm chỉ để tổ chức lại đảng Bảo thủ - cũng là đảng cầm quyền của Anh - sau khi có một số cáo buộc ông phản bội đầu năm nay, khi từ chức khỏi nội các của cựu lãnh đạo Boris Johnson.
Nước Anh rơi vào tình trạng khủng hoảng kể từ khi bỏ phiếu rời Liên minh châu Âu vào năm 2016, mở ra một cuộc chiến tại Westminster về tương lai của đất nước, vẫn chưa được giải quyết cho đến ngày nay.
Ông Johnson, gương mặt đại diện cho cuộc bỏ phiếu Brexit, đã đưa đảng của mình giành chiến thắng vang dội vào năm 2019, nhưng ba năm sau, ông phải rời phố Downing sau một loạt vụ bê bối. Người kế nhiệm của ông là bà Liz Truss cũng chỉ nắm quyền hơn sáu tuần trước khi bà buộc phải rời đi.
Nhà sử học và viết tiểu sử chính trị Anthony Seldon nói với Reuters rằng Sunak hiện phải "thừa kế" một nền kinh tế và chính trị khó khăn nhất so với bất kỳ nhà lãnh đạo Anh nào, kể từ Thế chiến II và sẽ bị hạn chế bởi những sai lầm của người tiền nhiệm Truss.
Sunak trở thành người gốc Ấn Độ đầu tiên được bổ nhiệm làm Thủ tướng Anh. Gia đình ông di cư đến Anh vào những năm 1960, thời kỳ mà nhiều người từ các thuộc địa cũ của Anh chuyển đến để giúp xây dựng lại đất nước này sau Chiến tranh Thế giới thứ hai.
Ông Sunak đang theo học ở Đại học Oxford và Standford thì quen vợ - bà Akshata Murthy, con gái của tỷ phú Ấn Độ N. R. Narayana Murthy. Ông Murthy là người sáng lập công ty gia công phần mềm khổng lồ Infosys Ltd.
Hướng Dương (Theo Reuters, Telegraph)