Ảnh: Pinterest
Mua sắm không chỉ là việc chi tiền mà còn là một cuộc chiến tâm lý. Từ màu sắc cửa hàng, mùi hương đến cả đôi giày bạn đi, mọi yếu tố đều có thể tác động đến quyết định chi tiêu. Hãy cùng tìm hiểu những "cái bẫy" tâm lý này và khám phá các mẹo thông minh để kiểm soát ví tiền, xây dựng thói quen tiết kiệm hiệu quả.
1. Màu sắc trang trí theo mùa kích thích mua sắm
Theo Tiến sĩ Kit Yarrow, giáo sư tâm lý học và tiếp thị tại Đại học Golden Gate ở San Francisco, màu sắc và cách trưng bày tại cửa hàng có thể kích thích ham muốn mua sắm của bạn. Màu đỏ được cho là kích thích và tiếp thêm năng lượng. Màu xanh lá cây gắn liền với sự lạc quan, giàu có và may mắn.
Các nhà bán lẻ thường đặt những mặt hàng đắt tiền ở vị trí trung tâm, dễ nhìn thấy, và bạn có xu hướng mua thứ gì đó hơn đáng kể nếu đã chạm vào nó. Mùi hương theo mùa như thông hay bạc hà cũng được sử dụng để khuyến khích bạn mua sắm lâu hơn và chi tiêu nhiều hơn.
2. Mang giày cao gót khi mua sắm
Khi tâm trí người tiêu dùng tập trung vào việc giữ thăng bằng (đi giày cao gót, sau buổi tập yoga, hoặc đi thang cuốn), họ có nhiều khả năng chọn sản phẩm tầm trung thay vì sản phẩm đắt tiền hoặc chất lượng thấp. Điều này cho thấy sự phân tâm về thể chất có thể ảnh hưởng đến quyết định chi tiêu.
3. Sử dụng tiền mới
Mọi người có xu hướng sẵn lòng chi tiêu những tờ tiền cũ, bẩn hơn là những tờ tiền mới tinh. Khi có tiền mới, họ có xu hướng giữ lại nhiều hơn. Hãy tận dụng điều này để tiết kiệm bằng cách sử dụng tiền cũ trước.
4. Đừng vội kết bạn với nhân viên bán hàng
Càng tương tác nhiều với nhân viên bán hàng, khả năng bạn mua hàng càng cao. Tờ Forbes lý giải một phần nguyên nhân do bạn cảm thấy không muốn làm thất vọng người đã nhiệt tình giúp đỡ mình.
5. Bản thân hành động mua sắm kích thích não bộ
Việc mua sắm kích thích các trung tâm khoái cảm trong não, giải phóng dopamine. Cảm giác hưng phấn này có thể khiến bạn mua những thứ không cần hoặc không thực sự muốn. Để giảm thiểu tác động này, hãy thử rời khỏi món đồ bạn đang phân vân và quay lại vào ngày hôm sau. Điều này giúp loại bỏ sự "mới lạ" và cho phép bạn đưa ra quyết định sáng suốt hơn.
6. Ngậm kẹo bạc hà khi mua sắm
Các nhà bán lẻ thường dùng mùi hương để "thôi miên" người mua sắm. Việc nhai thứ gì đó có hương bạc hà trong khi đi dạo quanh cửa hàng có thể chặn những mùi hương này, từ đó hạn chế các hành động mua sắm bốc đồng.
7. Đeo tai nghe khi đi mua sắm
Một mánh khóe khác của nhà bán lẻ là điều chỉnh tốc độ nhạc. Nhạc có nhịp độ chậm có thể khiến bạn nán lại cửa hàng lâu hơn, chi tiêu nhiều hơn. Ngược lại, nghe nhạc có nhịp độ nhanh qua tai nghe có thể giúp bạn vào và ra khỏi cửa hàng nhanh chóng, tránh "thủng ví".
8. Tạm dừng có chánh niệm trước khi rút ví
Ảnh: Pinterest
Nhà tâm lý học người Mỹ April Lane Benson khuyên bạn nên thực hiện "tạm dừng có chánh niệm" trước khi quyết định mua hàng. Hãy đưa món đồ cho nhân viên bán hàng, tìm một chỗ ngồi cách xa nó và tự hỏi bản thân: "Tại sao tôi ở đây? Tôi cảm thấy thế nào? Tôi có cần thứ này không? Nếu tôi đợi thì sao? Tôi sẽ trả tiền cho nó như thế nào? Tôi sẽ để nó ở đâu?". Chỉ mua khi bạn thực sự chắc chắn đó là thứ bạn cần và có khả năng chi trả.
9. Giới hạn số lượng cửa hàng ghé thăm
Bạn càng ghé thăm nhiều cửa hàng sẽ càng có xu hướng mua nhiều hơn. Mặc dù bạn có thể nghĩ mình đang so sánh giá, càng làm việc chân tay nhiều, bạn càng cảm thấy cần phải tự thưởng cho nỗ lực.
10. Không săn lùng hàng giảm giá một cách điên cuồng
Nghe có vẻ ngược đời, nhưng việc mua quá nhiều đồ giảm giá có thể phản tác dụng. Khi cảm thấy đã tiết kiệm được tiền mua quà cho người khác, bạn thường có xu hướng "tự thưởng" cho bản thân, nhưng cuối cùng lại chi tiêu nhiều hơn số tiền ban đầu đã tiết kiệm được.
11. Để thẻ tín dụng ở nhà, dùng tiền mặt
Nghiên cứu chỉ ra rằng mọi người sẵn lòng chi nhiều tiền hơn khi dùng thẻ nhựa so với tiền mặt. Hình thức thanh toán càng khó nhìn, càng dễ khiến bạn chi tiêu vô tội vạ.
12. Lặp lại những câu thần chú tích cực
Giữ thái độ tích cực có thể giúp bạn đạt được mục tiêu tài chính. Hãy tạo những lời khẳng định tích cực về bản thân, ví dụ: "Tôi thường xuyên gửi tiền vào tài khoản tiết kiệm" hoặc "Tôi đang tiết kiệm cho các mục tiêu quan trọng trong cuộc sống". Viết chúng ra giấy nhớ và dán quanh nhà để có thêm động lực.
13. Nghĩ đến giá theo giờ làm việc hoặc số lần sử dụng
Trước khi chi một khoản tiền lớn (ví dụ 300 USD cho đôi giày), hãy nghĩ xem bạn cần làm việc bao nhiêu giờ để kiếm được số tiền đó (ví dụ 30 giờ nếu lương 10 USD/giờ). Hoặc tính chi phí cho mỗi lần sử dụng. Điều này giúp bạn cân nhắc kỹ hơn trước khi rút thẻ.
14. Tính toán chi phí không cần thiết
Hãy liệt kê và tính toán tổng chi phí hàng tháng/năm cho các khoản đăng ký, thành viên câu lạc bộ mà bạn ít hoặc không sử dụng. Tổng số tiền lớn tích lũy sẽ giúp bạn nhận ra và cắt giảm những chi phí lãng phí này.
15. Làm tròn các giao dịch mua
Nếu ngân sách eo hẹp, bạn vẫn có thể tiết kiệm bằng cách sử dụng các ứng dụng ngân hàng làm tròn mọi giao dịch và chuyển phần tiền thừa vào tài khoản tiết kiệm. Bạn sẽ không nhận ra sự khác biệt nhỏ này, nhưng tổng số tiền tiết kiệm sẽ tăng đáng kể theo thời gian.
Nắm bắt những bí quyết tâm lý này sẽ giúp bạn trở thành người tiêu dùng thông minh hơn, kiểm soát chi tiêu hiệu quả và đạt được các mục tiêu tài chính.
>> Xem thêm 10 thói quen của người giỏi tiết kiệm tiền
Hằng Trần (Theo RD)
