'Chao ôi sao ngọt ngào, nụ cười anh sao quá ngọt ngào
Đó là những lời thủ thỉ mở đầu của Điềm mật mật (tạm dịch là mật ngọt, ngọt như mật), một tình khúc bất hủ của nữ ca sĩ Đặng Lệ Quân. Ra đời năm 1979, tựa đề bài hát được dùng làm tên cho bộ phim tâm lý - lãng mạn thuộc hàng kinh điển của điện ảnh Hong Kong, 17 năm sau đó. Ngoài chuyện nam nữ nhân vật chính trong phim là fan của danh ca quá cố, ca khúc cũng là nguồn cảm hứng lớn làm nên kịch bản.
Đã 27 năm ra mắt, cuốn phim vẫn giữ được sức hút trong lòng giới mộ điệu, trở thành một dấu ấn kinh điển của điện ảnh Hong Kong thời vàng son quá vãng. Vượt lên trên hình hài một phim ngôn tình, Điềm mật mật lưu giữ những dấu mốc quan trọng của thời cuộc; lại kể những câu chuyện về tuổi trẻ, về tình yêu, về nhân sinh thời nào cũng có. Mỗi mùa năm mới sang, Valentine cận kề, tác phẩm do cặp thiên vương Lê Minh - ảnh hậu Trương Mạn Ngọc đóng chính lại trở thành lựa chọn để thương để nhớ.
Một ngày đầu xuân năm 1986, Lê Tiểu Quân một mình khăn gói, đường sá xa xôi từ Vô Tích đến Hong Kong, mang theo ước vọng đổi đời. Càng háo hức tìm hiểu chân trời mới, anh thanh niên tỉnh lẻ càng loay hoay hòa nhập vào đời sống huyên náo nơi đô hội. Tiểu Quân tình cờ quen biết Lý Kiều. Cũng dân đại lục sang đây làm thuê kiếm sống nhưng Lý Kiều bắt nhịp cuộc sống mới nhanh hơn hẳn. Cô tỏ ra sành sỏi, tìm mọi cách chối bỏ gốc gác với ảo tưởng làm vậy có thể hoá thân người Hong Kong oách hơn.
Đồng điệu bởi tình cảnh thân cô thế cô cùng những nỗi chơi vơi tuổi trẻ kéo Quân và Kiều lại bên nhau. Họ cùng làm thuê, cùng khởi nghiệp, cùng bán băng nhạc Đặng Lệ Quân, chở nhau trên con xe đạp cọc cạch dọc đường Nathan hào nhoáng. Đêm giao thừa mưa rét giá lạnh, quê nhà hóa nỗi nhớ xa xôi mịt mờ, còn hiện thực chỉ có hàng ế chất chồng trong kios nơi chợ bình dân.
- "Tôi chỉ có mỗi người bạn là cô"
- "Tôi cũng chẳng còn ai làm bạn ngoài anh"
Đôi trẻ ngượng nghịu thú nhận cảm giác đơn độc nơi thị thành. Họ ngồi bên nhau trong phòng trọ chật hẹp, cùng ăn sủi cảo cho đúng điệu giao thừa người Hoa, tay khẽ chạm tay khi rửa bát, rồi chẳng thể chối từ niềm khát khao yêu đương trong khoảnh khắc giao mùa ai cũng cần đoàn viên, sum họp.
Thời gian chảy trôi, Tiểu Quân và Lý Kiều bên nhau những ngày tháng thanh xuân, lúc kiếm ra tiền hay khi đếm từng đồng nuôi thân. Họ quấn quýt trong những nụ hôn và cuộc "yêu" say nồng. Thế nhưng, họ chưa một lần dám gọi tình cảm của mình là yêu, chưa một lần gọi nhau là người yêu, cố chấp xưng hô "đồng chí" theo nguyên tắc của dân Trung Quốc đại lục đương thời.
Chẳng phải chỉ vì Quân đã lỡ có vị hôn thê nơi quê nhà, đó còn là vì cả hai đều không dám chắc tương lai đi đâu về đâu. Hong Kong từng là giấc mơ của họ, nhưng cũng có thể sẽ là nơi mộng vỡ tan. Trạm dừng chân trong mộng tưởng biết đâu một ngày biến thành trạm trung chuyển, để họ đi tìm chân trời khác. Và liệu rằng, nửa kia có phải người đồng hành giúp họ chạm đến tham vọng mình ấp ủ?
Mang tựa đề ngọt lịm tim và gắn liền những tình khúc êm đềm như biên thơ dệt mộng là vậy, Điềm mật mật kể câu chuyện ngọt thì có ngọt, mà cay đắng, chua chát còn nhiều hơn. Gần 10 năm, hai nhân vật nếm trải đủ dư vị bi - hoan, ly - hợp, có lúc chọn buông tay nhưng nhiều khi phải thừa nhận mình thất bại trước sự yếu lòng muốn về lại bên nhau.
Mối quan hệ giữa Quân và Kiều đôi khi làm người ta lợn cợn vì suy cho cùng, tình yêu của họ là sự phản bội đầy thương tổn đối với người vợ sắp cưới của Tiểu Quân. Chính người trong cuộc cũng sống trong day dứt và không ít lần phải trả giá cùng những biến cố cuộc đời.
Không phải lựa chọn đầu tiên cho vai nữ chính nhưng Trương Mạn Ngọc đã thổi hồn cho một Lý Kiều sinh động, vẻ ngoài sành sỏi, cứng rắn khỏa lấp trái tim yếu mềm luôn cần chỗ dựa. Không còn vẻ tiêu sái, đào hoa ngoài đời và trong phần lớn các phim, Lê Minh nhập vai anh nhà quê khù khờ đầy chân thành và dễ mến. Ảnh hậu và thiên vương xứng đôi vừa lứa, diễn cặp đầy lửa tình trong ánh mắt, cử chỉ.
Ban đầu, kịch bản của Điềm mật mật được đặt tên khác, nội dung cũng không liên quan âm nhạc của Đặng Lệ Quân. Cái chết đột ngột của ngôi sao ca nhạc năm 1995 đã tác động mạnh đến biên kịch Ngạn Tây, tạo thành nguồn cảm hứng lớn để chị chỉnh sửa câu chuyện. Các ca khúc của Đặng Lệ Quân xuất hiện trong phim không nhiều nhưng có sức ảnh hưởng lớn đến hai nhân vật chính, nâng đỡ cảm xúc và đôi khi thay lời muốn nói ở những cột mốc trong chuyện tình của họ.
Những ngày cơ hàn, Lý Kiều vắt vẻo sau chiếc xe đạp cũ của Tiểu Quân và họ hòa giọng bản tình ca Điềm mật mật. Những câu chữ như rót mật vào tai là tình ý họ dành trao nhau, cũng đại diện cho mối tình si vẫn ngọt ngào giữa đắng cay cuộc đời.
Ngày Tiểu Quân đã có vợ, câu hát "Goodbye my love, xin từ biệt tình yêu của em. Em sẽ vĩnh viễn chẳng thể quên được" qua chất giọng Đặng Lệ Quân vang lên trên đài phát thanh làm hai người ngại ngùng. Cả hai quay đi chỗ khác để tránh ánh mắt của nhau, cũng là né tránh cảm xúc thật của mình. Dẫu đã ngược lối, họ vẫn chẳng thể xem nhau như người dưng.
Hình ảnh Đặng Lệ Quân cũng được tái hiện trong phim và ngày buồn 8/5/1995 phủ ngập tin tử của cô cũng đóng vai trò không nhỏ trong dòng đời của nam nữ chính. Không chỉ kể một chuyện tình, Điềm mật mật còn gợi nhắc ký ức về một tượng đài trong lòng người yêu nhạc Hoa ngữ.
Điềm mật mật hội tụ nhiều yếu tố đặc trưng của phim diễm tình Hong Kong thập niên 1990, ví như những cảnh yêu đương cuồng nhiệt, chất liệu đời sống bình dân nơi thị thành được xếp vào hàng một trong những con rồng của kinh tế châu Á... Điều làm bộ phim có đời sống trường tồn và vượt qua nhiều tác phẩm cùng thời, cùng thể loại là câu chuyện thời cuộc được lồng ghép trong chuyện yêu đương nam nữ.
Chuyện phim mở đầu năm 1986, một năm sau khi Hiệp định Trung - Anh được ký kết. Hiệp định này đi đến thỏa thuận về việc chính quyền Anh trao trả chủ quyền của Hong Kong cho Trung Quốc ngày 1/7/1997, sau một thế kỷ đô hộ. Sự kiện này làm nổ ra làn sóng di dân ở Hong Kong cuối thập niên 1980, đầu thập niên 1990 của thế kỷ trước. Giữa lúc những thanh niên đại lục như Tiểu Quân và Lý Kiều tràn sang mảnh đất được xem như rồng bay phượng múa, dân Hong Kong kéo nhau sang Anh, Mỹ hay Canada. Tư tưởng thoát ly, nỗi băn khoăn ra đi hay ở lại bám riết không chỉ hai nhân vật chính, mà còn xuất hiện trong đời các tuyến vai phụ, phản ánh hệ tâm tư của một thế hệ.
Phim kéo dài gần 10 năm, từ 1986 đến 1995, điểm qua nhiều dấu mốc theo dòng thời sự, như Viên Vịnh Nghi đăng quang Hoa hậu Hong Kong năm 1990, Đặng Lệ Quân mất vì bệnh hen suyễn ở Thái... Đời sống của Lý Kiều và Tiểu Quân xuống theo đường tụt dốc của thị trường chứng khoán năm 1987, rồi lên theo cơn sốt bất động sản đầu những năm 1990.
"Rồi đến một ngày, tôi sẽ ngồi xếp hàng nhận căn nhà của riêng mình. Nơi này chẳng có gì thuộc về chúng ta", Lý Kiều từng tâm sự với Tiểu Quân như vậy. Ngay cả lão đại sừng sỏ giang hồ như anh Báo (Tăng Chí Vỹ) cũng có lần nói: "Hai năm, 6 thị trấn, anh trốn hết nổi rồi. Anh vẫn đi tìm căn nhà thuộc về mình". Cảm giác vô định và khao khát tìm kiếm nơi chốn thuộc về hiện hữu trong góc khuất của từng nhân vật. Nỗi âu lo ấy cùng gánh nặng cơm áo gạo tiền, lựa chọn xa nhà mưu sinh là đề tài muôn thuở nhưng chưa từng hạ nhiệt trong phim ảnh. Bởi lẽ, những câu chuyện ấy quá gần gũi đời thật, ở thời nào cũng thấy.
Gần ba thập kỷ trôi qua, Điềm mật mật để lại nhiều dư vị thổn thức cho khán giả, trở thành biểu tượng của dòng phim thanh xuân - ngôn tình. Cảnh kết phim từng được tri ân trong series Hạ cánh nơi anh của Hàn Quốc và câu chuyện phim trở thành cảm hứng cho MV Meet You At The Right Time (Avi hát, Thanh Sơn và Khả Ngân đóng chính).
'Mỗi tuần một phim hay' là chuyên mục mới của Ngôi Sao, cập nhật bài viết mới tại mục Phim lúc 0h thứ 6 hàng tuần. Mỗi bài viết giới thiệu một phim nổi tiếng của Việt Nam hoặc quốc tế với chủ đề đồng nhất trong tháng. Tháng 2/2023, Ngôi Sao trân trọng giới thiệu bốn câu chuyện tình đến từ điện ảnh Hoa ngữ, Việt Nam, Hàn Quốc và Hollywood.
Phong Kiều
