Kurt Cobain, thủ lĩnh nhóm nhạc rock Nirvana, tự tử ở tuổi 27 sau thời gian dài vùi mình trong chất kích thích, để quên đi cuộc đời chua chát và nỗi bất hạnh thuở ấu thơ. River Phoenix, nam diễn viên tài hoa một thời, đột tử tại câu lạc bộ của Johnny Depp do sốc ma túy, khi vừa bước sang tuổi 23.
Hollywood mang đến hào quang nhưng cũng nhiều cạm bẫy cho các ngôi sao trẻ. Khác các đồng nghiệp không may vắn số, Robert Downey Jr. cũng từng chìm đắm trong nghiện ngập vào những ngày đôi mươi, nhưng đủ bản lĩnh để thức tỉnh và vượt qua.
Robert Downey Jr. sinh năm 1965 tại New York, trong gia đình có ba là nhà làm phim Robert Downey Sr. và mẹ là diễn viên Elsie Ann. Robert chạm ngõ điện ảnh khi chỉ mới 5 tuổi, bằng vai phụ trong phim Pound do cha mình đạo diễn.
Đến những năm 1980, anh mới thật sự được chú ý khi góp mặt trong nhiều tác phẩm hài dành cho tuổi teen như Weird Science, Back to School, The Pick-up Artist và tham gia vào dàn diễn viên nòng cốt của chương trình hài đình đám Saturday Night Live. Năm 1992, Robert Downey Jr. nhận đề cử Oscar đầu tiên ở tuổi 27, khi hóa thân thành vua hề Charlie Chaplin trong phim Chaplin.
Là con nhà nòi, tiếp xúc môi trường làm phim chuyên nghiệp từ bé cùng ngoại hình sáng, Robert được giới chuyên môn kỳ vọng trở thành diễn viên mới tài năng. Song, sau khi nhận đề cử Oscar, nam diễn viên trượt dài trong cuộc sống bê tha, liên tục vướng vào những rắc rối liên quan đến chất kích thích.
Robert Downey Jr. thường xuyên chìm trong trạng thái phê pha tại các buổi tiệc của Hollywood. Năm 1996, anh bị cảnh sát bắt giữ vì lái xe quá tốc độ trong tình trạng khỏa thân, đồng thời bị buộc tội tàng trữ heroin, cocaine và súng trên phương tiện, mở màn cho loạt bê bối kéo dài nửa thập kỷ.
Robert hầu tòa và bị buộc tham gia vào chương trình cai nghiện. Song, chứng nào tật nấy, mỗi lần vừa ra tù hay cai nghiện thành công, nam diễn viên lại tiếp tục sa lầy vào rượu chè, ma túy và tiếp tục bị bắt giữ. Ở giai đoạn đó, hình ảnh Robert Downey Jr. trên truyền thông gắn liền với các phiên luận tội, đối chất tại tòa án và những lần bị tống giam, quản chế.
Lối sống buông thả của Robert một phần xuất phát từ gia đình nhiều biến động. 8 tuổi, anh được ba dạy hút cần sa, sử dụng bạch phiến, bởi ông cho rằng đó là cách để cả hai gắn kết tình phụ tử. 13 tuổi, chứng kiến ba mẹ ly hôn khiến anh liên tục phải chuyển nhà qua nhiều tiểu bang Hoa Kỳ. Robert dần trở nên ương ngạnh và xốc nổi. 16 tuổi, nam diễn viên luôn kẹp theo một con dao trong tất mỗi khi đạp xe vòng quanh Los Angeles.
Dù vậy, tài năng của Robert Downey Jr. là điều không thể bàn cãi, nhận được nhiều lời khen từ khán giả và giới phê bình. Năm 2000, giữa tranh cãi đời tư, anh được chọn làm vai chính trong mùa 4 của loạt phim Ally McBeal nhờ khả năng diễn xuất tài tình. Vai diễn tạo thiện cảm với người xem, được báo chí ca ngợi và mang về cho anh cúp Quả Cầu Vàng đầu tiên trong sự nghiệp.
Với thành công đó, nhà sản xuất tiếp tục chọn hợp tác cùng nam diễn viên cho mùa tiếp theo. Song, sau đó, anh nhanh chóng bị hủy hợp đồng do tiếp tục sa vào nghiện ngập, phải ra tòa và chịu quản thúc.
Cuộc sống của Robert Downey Jr. chỉ thực sự thay đổi vào năm 2003, khi anh gặp ý trung nhân Susan Levin, nhà sản xuất của nhiều dự án đình đám. Gothika là tác phẩm kết duyên hai người.
Đây là phim đầu tiên Susan được nắm giữ toàn quyền sản xuất, nên cô không muốn phát sinh tình cảm với bất kỳ diễn viên nào. Song, sau một bữa ăn trưa, cô nhận thấy tính cách thú vị lẫn lập dị của Robert Downey Jr. và bắt đầu chú ý đến anh nhiều hơn.
Susan và Robert hoàn toàn đối lập. Khi chàng suốt ngày đắm chìm trong men rượu, khói thuốc, nàng lại sinh ra trong gia đình gia giáo, tốt nghiệp đại học loại xuất sắc và chưa từng đụng đến một điếu thuốc.
Sau ba lần Susan từ chối Robert, cả hai bắt đầu tìm hiểu nhau. Qua ba tháng hẹn hò, nam diễn viên quyết định cầu hôn và nhận được cái gật đầu từ người yêu. Dù vậy, để tiến đến hôn nhân lâu dài, Susan yêu cầu Robert phải hoàn toàn bỏ chất kích thích.
Kể từ đó, tài tử cai nghiện hoàn toàn và cả hai tổ chức đám cưới vào giữa năm 2005. Sau khi kết hôn, Susan hỗ trợ chồng lấy lại lòng tin của các nhà sản xuất, nhà đầu tư. Robert liên tiếp góp mặt trong các phim được lòng giới phê bình như Kiss Kiss Bang Bang, Good Night and Good Luck, Zodiac. Đạo diễn Guy Ritchie tiết lộ nếu không có Susan bảo vệ, Robert có lẽ đã không trở thành Sherlock Holmes trong phim cùng tên.
Thời điểm đó, Susan và Robert thường xuyên làm việc xa nhau. Họ đặt ra quy luật cả hai vẫn phải gặp nhau ít nhất hai tuần một lần. Qua thời gian, Susan và Robert quyết định mở công ty sản xuất riêng mang tên Team Downey để cả hai có nhiều thời gian bên nhau hơn.
Qua 20 năm đồng hành, Robert và Susan vẫn giữ vững tình yêu và trở thành cặp đôi vàng của Hollywood. Ở những cuộc phỏng vấn, tài tử luôn dành nhiều lời có cánh cho vợ và gọi cô là người kiến tạo sự thay đổi vĩ đại nhất của cuộc đời mình.
Robert Downey Jr. mang câu chuyện hồi sinh điển hình của Hollywood: một diễn viên nhí lạc lối giữa hào quang, sa ngã vào tệ nạn và vực dậy chinh phục thế giới.
Iron Man (Người Sắt) là nhân vật đã giúp nam diễn viên giành lại sự công nhận từ khán giả toàn cầu và báo giới. Cuối thập niên 2000, Iron Man là canh bạc lớn nhất của Marvel, quyết định sự sống còn của hãng trước nguy cơ phá sản. Việc chọn nam chính cho phim cũng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.
Ban đầu, nhà sản xuất Kevin Feige không chấp nhận Robert Downey Jr. theo lời giới thiệu của đạo diễn Jon Favreau, do quá khứ nhúng chàm của nam diễn viên. Song, nhờ sự kiên trì theo đuổi, anh có được một suất trong buổi thử vai. Với tài năng sẵn có, Robert lập tức chinh phục nhà sản xuất, nhà đầu tư và được nhận vai.
Robert Downey Jr. nhanh chóng trở thành ngôi sao điện ảnh nổi tiếng toàn cầu nhờ thành công ngoài sức tưởng tượng của Iron Man, và lọt vào danh sách "100 người có ảnh hưởng nhất thế giới năm 2008" của tạp chí TIME. Với một thập kỷ đồng hành cùng Vũ trụ điện ảnh Marvel (MCU), tài tử từng được trả 50 triệu USD để xuất hiện trong The Avengers và liên tục được xem là nam diễn viên được trả cát-xê cao nhất Hollywood từ năm 2013 đến năm 2015.
Bên cạnh dòng phim siêu anh hùng, Robert Downey Jr. vẫn góp mặt trong nhiều tác phẩm kinh phí thấp – trung bình để phát huy trọn vẹn khả năng diễn xuất. Vài tháng sau khi đóng máy Iron Man, tài tử hóa thân thành một diễn viên Australia cải trang thành người gốc Phi sang Việt Nam tham gia chiến tranh, trong phim hài Tropic Thunder. Vai diễn mang lại đề cử Oscar thứ hai cho anh.
Sau 15 năm, Robert Downey Jr. nhận đề cử Oscar thứ ba trong sự nghiệp với vai Lewis Strauss, chủ tịch Ủy ban Năng lượng nguyên tử Hoa Kỳ (AEC), trong bom tấn Oppenheimer của đạo diễn Christopher Nolan. Oppenheimer là dự án điện ảnh đầu tiên nam diễn viên góp mặt sau ba năm rời MCU.
Vượt qua cái bóng quá lớn của Iron Man, Robert chứng minh bản thân không chỉ là một ngôi sao giải trí đơn thuần, mà còn là một diễn viên giỏi nghề có hơn 50 năm kinh nghiệm. Với giọng nói nhiều sắc thái và ánh nhìn soi xét đầy nguy hiểm, anh thể hiện trọn vẹn tâm cơ nhân vật, khiến người xem nhiều lần sởn gai ốc vì sự mưu mô của Lewis.
Việc xuất hiện trong Oppenheimer cho thấy Robert Downey Jr. đã hoàn toàn rũ bỏ bộ áo giáp Người Sắt và sự sôi động của các phim siêu anh hùng, tìm đến những tác phẩm tĩnh lặng và có chiều sâu hơn.
Robert hiện là ứng cử viên số một cho danh hiệu "Nam diễn viên phụ xuất sắc" của giải Oscar lần thứ 96, sau khi giành chiến thắng tuyệt đối tại các giải thưởng điện ảnh đầu năm.
Wonder Boys, tên bộ phim tài tử từng góp mặt, có lẽ là cụm từ phù hợp nhất để diễn tả Robert Downey Jr. ở hiện tại: một chàng trai thần kỳ của Hollywood đã rũ bùn đứng dậy để một lần nữa giành lấy hào quang.
Đỗ Hoàng
