6h30h ngày thứ 7, anh Trung dậy sớm, chuẩn bị đồ, chạy xe máy qua nhà sách Mia Bookhouse của mình nằm sâu trong ngõ nhỏ, cuối đường Kim Mã. Bật đèn, anh pha một tách cà phê, cùng nhân viên bắt đầu sắp lại sách, thu dọn bàn, mang giá để giầy ra cửa chuẩn bị đón những vị khách đến đọc ngày cuối tuần.
8h, như thường lệ, anh cùng nhân viên đứng sẵn ngoài cửa nhà sách, vài phụ huynh đèo theo con tới. Nam, 10 tuổi, một khách quen của nhà vừa thấy anh Trung đã cất tiếng chào hỏi bằng tiếng Anh, rồi tiến thẳng đến khu sách truyện mình thích. Ở nhà sách, mọi người từ nhân viên đến người đọc sách đều phải giao tiếp bằng tiếng Anh, tuyệt đối không nói tiếng Việt. Đây là quy định anh đặt ra từ trước.
Anh Nguyễn Thành Trung mở Mia Bookhouse từ tháng 1/2021. Chia sẻ về lý do mở nhà sách miễn phí, anh Trung cho biết thói quen đọc hình thành từ những năm cấp 2. Chính gia đình anh cũng có một giá sách nhỏ mang tên "thư viện Nguyễn Thành Trung" ở góc học tập. Thậm chí những cuốn truyện dài như Tam Quốc, Tây Du Ký anh đã thuộc làu.
Lên đại học, anh tốt nghiệp chuyên ngành Tự động hóa - Đại học Bách khoa Hà Nội. Tuy nhiên thời ấy khả năng tiếng Anh của anh chỉ ở mức trung bình, giao tiếp khó. Sau này anh theo học Kinh tế tại Đức và Australia nên anh có thêm vốn tiếng Đức. Dù vậy, tiếng Đức với anh chỉ dừng lại ở việc giao tiếp thông thường.
"Thời ấy, nhiều câu để nói được mình phải suy nghĩ rất lâu", anh Trung cười kể.
Nhiều năm sinh sống tại nước ngoài, anh có cơ hội đi trải nghiệm cuộc sống ở hơn 50 quốc gia. Từ những khó khăn trong giao tiếp của mình, anh Trung nhận ra việc dạy trẻ tiếp cận với ngoại ngữ từ những năm tháng đầu đời là vô cùng quan trọng. Con gái anh một tuổi đã bắt đầu nghe tiếng Anh, lên 2 tuổi đã bập bẹ nói và giao tiếp, đến năm 3 tuổi có thể giao tiếp hoàn toàn bằng tiếng Anh thuần thục như người bản xứ.
Nhận thấy nhu cầu học và đọc sách tiếng Anh của trẻ em tại Việt Nam đang thiếu trầm trọng, đặc biệt sách tiếng Anh quá đắt, nhiều gia đình không có điều kiện mua cho con, vì vậy anh Trung quyết tâm mở Mia Bookhouse - nơi giúp trẻ và những người yêu sách có thể tiếp cận tri thức miễn phí.
Khác với những hiệu sách chỉ lắp kệ để thông thường, nhà sách của anh Trung được thiết kế theo mô hình nhà sàn bằng gỗ.
"Toàn bộ khung, sàn đều sử dụng từ gỗ thông tự nhiên, không đánh véc ni hay sơn màu. Người đến tiệm sách luôn cảm nhận mùi gỗ mới, sách mới - một không gian chưa từng có tại Việt Nam", anh Trung nói.
Cùng mô hình nhà sàn anh còn thiết kế các hang, hốc, bể cá để trẻ em đến có thể khám phá, kích thích trí tìm tòi, học hỏi của các em.
Tại nhà sách, anh Trung trưng bày hơn 1.000 đầu sách tiếng Anh thuộc nhiều lứa tuổi, do anh sưu tầm, lựa chọn suốt nhiều năm trời tích góp từ các chuyến công tác hay du lịch nước ngoài.
Ngoài sách chuyên ngành, sách học tập cho người lớn, anh Trung chú trọng đến sách dành cho trẻ nhỏ. Với anh sách cho trẻ nhỏ không nhất thiết phải nhiều chữ, gửi gắm các thông điệp sâu xa mà chúng cần phải có nhiều hình minh họa dễ thương, cách viết ngắn gọn, dễ hiểu để trẻ tiếp cận. Do vậy mỗi cuốn sách tại Mia BookHouse đều được anh Trung tìm hiểu, tham khảo nội dung trước khi quyết định mua, giá thành từ vài trăm nghìn cho đến cả triệu đồng.
"Không ít người nói tôi dở hơi vì số tiền bỏ ra để mở tiệm sách không hề rẻ, đặc biệt lại mở miễn phí. Nếu là người khác họ sẽ nghĩ đến việc đầu tư để làm giàu, cá nhân tôi cũng đang đi đầu tư, nhưng là đầu tư cho giáo dục, cho tri thức của trẻ nhỏ", anh Trung bộc bạch.
Tiệm sách chỉ mở vào hai ngày cuối tuần, mỗi buổi tiếp từ 7 đến 10 cháu nhỏ kèm theo phụ huynh, bên cạnh đó các sinh viên nếu có nhu cầu vẫn có thể đến đọc và trải nghiệm.
"Các cháu đến đọc sách phải kèm theo phụ huynh trông coi, trẻ em thường hiếu động, nhân viên nhà sách không thể đảm bảo trông coi, hỗ trợ hết tất cả mọi người được", anh Trung cho biết.
Vận hành được hơn một năm, ngoại trừ khoảng thời gian phải tạm ngừng do dịch bệnh, nhưng câu hỏi "làm thế nào để duy trì bền vững", để bảo quản sách luôn mới và làm sao đểngười đọc cảm thấy không bị nhàm chán là điều khiến anh trăn trở: "Nếu không thể kéo dài 10-20 năm thì tôi cũng muốn trong vòng 3-5 năm nữa, tiệm sách này vẫn có thể duy trì".
Anh Bùi Thế Anh (trú tại đường Bưởi, quận Ba Đình, Hà Nội) chia sẻ, đây là lần thứ hai anh đưa hai con nhỏ đến với thư viện sách miễn phí của Mia Bookhouse. Đây là một nơi khá thú vị, không chỉ cho trẻ em mà cả người lớn, mặc dù các đầu sách cho trẻ em nhiều hơn.
Khi đến đây các bạn nhỏ sẽ tự chủ động giao tiếp bằng tiếng Anh, biết cách đọc hiểu, thích đọc sách và gắn kết nhiều hơn với bố mẹ.
"Thay vì ép các con đến trung tâm tiếng Anh để học, tôi nghĩ tiệm sách là trải nghiệm thú vị và giúp các con tự học và phát triển các kỹ năng riêng", anh Thế Anh nói.
Nguyễn Ngoan
