'Call Me By Your Name': Tình đầu tinh khôi dưới nắng hè

Call Me By Your Name được chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên xuất bản năm 2007 của nhà văn gốc Do Thái André Aciman. Bộ phim mở ra với khung cảnh mùa hè năm 1983, tại một miền quê Bắc Italy. Gia đình cậu học sinh Elio (Timothée Chalamet) đón một thanh niên người Mỹ tên Oliver (Armie Hammer) tới nghỉ hè và giúp cha cậu công việc nghiên cứu. Cùng nhau trải qua mùa hè nồng nhiệt, hai chàng trai trẻ dần nảy nở tình yêu đầy thổn thức và đồng điệu.

Tựa đề phim vốn là một câu thoại Oliver nói với Elio sau một lần làm tình: "Hãy gọi anh bằng tên em, và anh sẽ gọi em bằng tên anh". Từ buổi ấy, hai người vẫn luôn gọi nhau bằng tên của mình, một cách nồng nàn, tha thiết và trìu mến. Bằng chi tiết ấy, bộ phim tạo ra một thủ pháp khắc họa sự giao hòa trong tình yêu. Đó là sự tình nguyện đem một phần của bản thân hòa quyện với đối phương, cũng là sự đón nhận một phần của đối phương nhập vào cơ thể, linh hồn mình.

Để duy trì sự đồng nhất về tư tưởng, đạo diễn Luca Guadagnino không ngừng vẽ nên nhiều cảnh phim của thế giới hai người. Mặc dù các tuyến vai phụ trong phim gồm bố mẹ Elio, các cô gái vây quanh hai chàng trai đều có điểm nhấn ấn tượng, phần lớn thời lượng dành riêng cho Elio và Oliver.

Tác phẩm cuốn hút người xem bởi khung cảnh ruộng đồng thênh thang, đường làng ngập nắng vắng hoe, chỉ lưu lại bóng hình hai người trẻ đạp xe sánh đôi bên nhau. Hình ảnh đặc tả hai chiếc quần bơi vắt vẻo trên vòi nước trong phòng tắm, hai chiếc xe đạp hờ hững dựng tạm bên đường, hay khuôn hình trung cảnh hai cơ thể ôm siết lấy nhau giữa đồng cỏ đều là những hoán dụ đại diện cho không gian riêng tư của hai nhân vật.

Trong hơn hai tiếng thời lượng, nhịp phim ổn định với sự chậm rãi, dàn trải và hoàn toàn vắng bóng những cao trào cần thiết theo mô-típ kịch bản Hollywood quen thuộc. Cách làm này hoàn toàn hợp lý để hòa cùng một điệu với nhịp sống lãng đãng, tâm thế thư thái của những con người đang tận hưởng kỳ nghỉ hè. Các nhân vật trong phim cũng không có quá nhiều hoạt động. Đơn cử như nam chính Elio quanh quẩn chỉ chép nhạc, chơi đàn, tắm nắng, bơi lội và thi thoảng tiệc tùng hay đắm mình trong những cuộc "yêu" vội vã.

Khung hình của Call Me By Your Name, đặc biệt ở những khoảnh khắc bên nhau của Elio và Oliver, hầu như đều gắn liền với nắng. Nắng phủ ngập vườn cây, ruộng đồng, đường phố. Nắng đậu trên phím đàn của Elio. Nắng chạm trên cơ thể ở trần của hai nhân vật. Sự hiện diện của nắng biểu thị cảm giác va chạm nhẹ nhàng về thể xác, cũng như sự rung động mơ hồ của xúc cảm. Màu của nắng là màu tinh khôi, trong lành nhưng đủ cháy bỏng trong tình yêu Elio và Oliver dành cho nhau.

Điểm hay nhất của Call Me By Your Name là tạo ra tính khả tín trong câu chuyện, khiến người xem tìm thấy sự đồng điệu bởi cảm nhận đây là chuyện tình như bao chuyện tình khác - đồng tính hay dị tính, thay vì định danh nó bằng cụm từ "yêu đồng giới". Điều này chủ yếu đến từ cách kể chuyện và xây dựng nhân vật. Phim được kể đơn thuần từ góc nhìn của Elio, trải qua nhiều giai đoạn với các cung bậc cảm xúc: tò mò phút ban đầu, dò xét khi tiếp xúc, ghen tuông một cách vô thức, yêu một cách khao khát và đau khổ sau phút chia ly.

Luca Guadagnino khắc họa biến đổi cảm xúc của Elio vô cùng tinh tế. Nổi bật ở trường đoạn bữa tiệc mùa hè, cảnh quay chuyển từ cận mặt Elio sang bước chân khiêu vũ vô tư, thân hình dẻo dai đang quấn quýt với cô gái khác của Oliver. Khoảnh khắc ấy, Elio bị thu hút hoàn toàn bởi Oliver một cách vô thức rồi ghen tuông đầy bản năng. Biên kịch biết, đạo diễn biết, khán giả cũng biết, chỉ nhân vật Elio không hay biết.

 

 

Cảnh bữa tiệc trong 'Call Me By Your Name'

Hai nhân vật đứng dưới một bức tượng là một cảnh thú vị khác. Họ đứng cạnh nhau, từ từ tách xa nhau đi về hai phía ngược chiều, rồi lại gặp nhau ở phía đối diện. Sự di chuyển vật lý này cùng những lời thoại đầy ẩn ý là ẩn dụ về quan hệ giữa hai người. Elio từng thiếu thiện cảm với Oliver, rồi lại là kẻ phát điên vì tim lỗi nhịp. Còn Oliver từng cố ý tạo ra sự va chạm cơ thể như một tín hiệu tình ái cho Elio, nhưng đành giữ khoảng cách vì ngại ngần trước phản ứng của chàng trai trẻ.

Qua cách kể chuyện của đạo diễn Luca Guadagnino và diễn xuất của tài năng trẻ Timothée Chalamet, nhân vật Elio hiện lên đúng với chân dung một chàng trai 17 tuổi: nồng nhiệt, đôi khi hơi xốc nổi, tò mò về tình dục, len lén khám phá cơ thể mình và loay hoay kiểm soát những bối rối của cảm xúc.

Khi khắc họa nhân vật này, Luca Guadagnino đã tạo ra một hình ảnh ẩn dụ rất thú vị, chính là trái đào Elio dùng để thủ dâm. Đạo diễn mượn một thứ quả chín hồng hào, mềm mại, thơm tho, mọng nước và ngọt lịm để mô tả khát khao tình dục là một thứ đẹp đẽ và đáng nâng niu. Điều này càng được nhấn mạnh hơn với chi tiết Oliver sẵn sàng ăn trái đào có chứa "một phần" của người yêu.

Trái ngược với Elio, Oliver lại có phần già dặn hơn so với tuổi 24, luôn điềm tĩnh, chín chắn và kín kẽ. Cộng thêm cách kể từ góc nhìn của Elio, Oliver càng trở thành một dấu hỏi mơ hồ, với Elio và với khán giả cũng thế. Bù lại, khi đến với nhau, Oliver luôn dành cho người yêu sự trân trọng. "Anh hôn em được chứ?", ánh mắt chân thành khi chàng trai người Mỹ hỏi câu này khiến người xem không khỏi xúc động.

Tới cuối phim, khi cả hai nói chuyện điện thoại sau thời gian dài mất liên lạc, người xem cũng chỉ nhìn thấy cảm xúc đơn độc từ phía Elio. Cảnh phim này gợi nhắc khúc cuối của Moonlight – tác phẩm về đề tài đồng tính và người da màu giành tượng vàng Oscar "Phim xuất sắc" năm 2017.

Hai nhân vật trong hai phim đều run rẩy hạnh phúc khi người yêu nối lại liên lạc. Chiron của Moonlight biết tin người yêu đã có vợ, Elio của Call Me By Your Name hay tin người thương đã đính hôn.

Chiron may mắn hơn một chút, bởi sau cuộc gọi ấy, anh còn được gặp mặt người yêu cũ lần cuối. Còn Elio, chàng trai chưa tròn 18, chỉ biết lắng nghe tiếng trái tim rạn vỡ, hòa lẫn với giọng nói người thương ở đầu dây bên kia, nhưng chẳng rõ được cảm xúc người ta thế nào.

'Elio, Elio, Elio...", một lần nữa, Elio dùng tên mình gọi người thương. Giọng điệu hối hả, điên cuồng, anh như thể muốn xuyên qua cuộc điện thoại cách biệt vài múi giờ để ôm siết nửa kia cho thỏa những nhớ mong. Đáp lại, Oliver cũng gọi Elio bằng tên mình, nhưng giọng điệu như có gì né tránh.

Khung cảnh trời đông đổ tuyết trắng xóa khi ấy đối lập hoàn toàn cảnh sắc mùa hè tưởng như miên man bất tận ở toàn bộ phần trước đó của phim, ngụ ý xúc cảm rộn ràng, tươi sáng khi đôi lứa bên nhau bị thay thế bằng cảm giác ảm đạm, cô quạnh khi Elio còn lại một mình.

Cảnh phim one-shot (một cú máy) dài bốn phút bắt cận chặt gương mặt Elio khi kết thúc cuộc điện thoại là khúc vĩ thanh trầm buồn nhưng mỹ lệ cho bộ phim và cũng là cho một cuộc tình. Đôi mắt ưu tư, giọt lệ lặng lẽ hay cái bặm môi đầy kìm nén được Timothée Chalamet diễn tả tinh tế, níu giữ khán giả ở lại cùng nỗi muộn sầu của nhân vật.

Dưới ánh nắng trong veo của mùa hè châu Âu, Call Me By Your Name nhẹ nhàng, tinh khôi mà không kém cuồng nhiệt, từ dáng hình, thanh âm tới cảm xúc. Bộ phim là tác phẩm trong tranh có nhạc, trong nhạc có hình, đẹp đẽ như mối tình đầu tuổi 17. Bên cạnh mạch truyện chính, phản ứng của người làm cha, làm mẹ trước mối tình khác biệt của con cũng được khắc họa ý nhị, ít nhiều mang đến sự vỗ về cho nhân vật chính.

Là một trong những tác phẩm được đánh giá tốt nhất năm 2016, phim thắng giải "Kịch bản chuyển thể xuất sắc" tại Oscar, BAFTA, Giải thưởng của Hiệp hội phê bình Austin; mang về cho Timothée Chalamet ngôi vị "Nam diễn viên chính xuất sắc" tại Giải thưởng Tinh thần Độc lập.

Phong Kiều