3h chiều tại một quán ăn nhỏ chuyên đồ Nga trên phố Ngọc Khánh (Ba Đình, Hà Nội), bà Svetlana Nguyễn (56 tuổi, người Ukraine, sinh sống tại Việt Nam hơn 20 năm) cẩn thận phân mẻ bánh mới gửi cho khách trước giờ vào viện chăm chồng. Chồng bà, ông Nguyễn Văn Thắng (58 tuổi), đang phải điều trị tại Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương sau lần bị suy tim hồi cuối tháng 2 năm nay.
Người phụ nữ chốc chốc lại nhìn đồng hồ. Xếp xong chiếc bánh cuối cùng vào hộp, bập bẹ câu cảm ơn khách bằng vốn tiếng Việt ít ỏi, Svetlana lấy vội túi xách, lên xe vào viện. Thấy vợ bước vào cửa phòng bệnh, ông Thắng cố đưa tay ra. Nhìn người đàn ông mình thương yêu nằm trên giường, như mọi ngày Svetlana bước đến nắm tay ông, đặt lên một nụ hôn.
20 năm làm dâu trên đất Việt
Kể về cơ duyên gặp gỡ chồng, bà Svetlana nhớ lại đó là cuối năm 1987 tại quán cà phê tại Cục hải Quan của thành phố Kiev (Ukraine), khi ông Thắng đến gửi hàng về Việt Nam.
Sự thông minh, hoạt bát cùng cách ứng xử điềm đạm của chàng trai người Việt nhanh chóng thu hút sự chú ý của cô gái Ukraine khi ấy mới 22 tuổi. Nhưng là con gái, bà ngại ngùng không dám bắt chuyện, còn với ông Thắng, ngay từ giây phút chạm mặt, ông đã nhận định Svetlana là một nửa còn thiếu của cuộc đời mình.
Những lần sau đó, ông Thắng hay đến nơi bà Svetlana làm việc. Biết người con gái ngoại quốc từng có một đời chồng và con riêng, nhưng ông vẫn quyết tâm chăm sóc, theo đuổi, chỉ mong nhận được sự đồng ý.
Trong trí nhớ của bà Svetlana, chồng không phải là một người giỏi ăn nói, nhưng những hành động, cử chỉ quan tâm của chồng lại khiến bà không thể quên.
Trước khi gặp chồng, Svetlana chưa bao giờ nghĩ mình sẽ yêu một người ngoại quốc, thậm chí người con gái ấy không có bất kỳ một người bạn nước ngoài nào. Bà nghĩ "chuyện lấy chồng ngoại quốc là điều gì đó viển vông, phi thực tế". Nhưng tất cả mọi chuyện như đã được sắp đặt từ trước.
Năm 1988, ông Thắng tốt nghiệp khoá đào tạo phi công, sau đó đi làm và phát triển kinh doanh riêng, công việc diễn ra thuận lợi. Ông Thắng xây nhà và khuyên Svetlana nghỉ việc, chuyện kiếm tiền để ông.
Vượt qua không ít khó khăn, thử thách, cặp đôi kết thúc câu chuyện tình bằng một đám cưới ngọt ngào vào năm 1990.
"Đó chính là lễ cưới trong mơ của tôi. Chẳng có gì tuyệt vời hơn khi được chồng mình tự tay chuẩn bị váy cưới, áo khoác lông trắng muốt, bàn tiệc, hoa cho đến ôtô rước dâu sang trọng", bà Svetlana nói.
Một năm sau kết hôn, đôi vợ chồng trẻ sinh con gái đầu lòng, đặt tên là Suzana.
Khi con gái được 6 tháng tuổi, ông Thắng mang bà Svetlana về Việt Nam, chính thức ra mắt nhà chồng.
Lần đầu tiên đến Việt Nam, mọi thứ với Svetlana đều lạ lẫm, bà có phần lo sợ, nhưng may mắn được bố mẹ chồng hết sức chiều chuộng. Bà kể bố chồng là người có học thức, rất thoải mái trong chuyện con cái dựng vợ gả chồng, chỉ cần yêu thương nhau là đủ. Thậm chí sợ con dâu không ăn được món Việt, ông đặt món kiểu châu Âu về. Còn mẹ chồng là người tâm lý, hiền hậu, bà chỉ dạy con dâu một số lễ nghĩa, phong tục tập quán cổ truyền.
Những năm sau đó, song hành với công việc kinh doanh buôn bán gặt hái nhiều thành công, ông Thắng tiếp tục học lên cao. Đến năm 1995, ông bảo vệ thành công luận án tiến sĩ kinh tế ở Moscow (Nga).
Khi đang ở đỉnh cao của sự nghiệp, những năm 1997 – 1998, Kiev cũng như toàn thế giới gặp khủng hoảng kinh tế, công ty kinh doanh trì trệ, ông Thắng muốn về Việt Nam lập nghiệp. Năm 2000, vợ chồng bà sinh con trai út. Một năm sau cặp đôi thống nhất, con gái 9 tuổi sẽ theo ông Thắng về Việt Nam để tìm kiếm cơ hội làm ăn, còn bà Svetlana tạm thời ở tại Kiev để chăm sóc hai con trai.
"Trước khi đi, ông ấy nói sẽ tìm kiếm cơ hội để có thể đón ba mẹ con về Việt Nam, để cả gia đình có thể đoàn tụ", bà Svetlana nói.
Sống xa nhau nhưng hai vợ chồng vẫn thường xuyên liên lạc. Năm 2002, linh tính của một người vợ khiến bà Svetlana cảm thấy sức khoẻ của chồng có vấn đề. Bà nhiều lần thuyết phục chồng đi khám bệnh, nhưng tiếc tiền và nghĩ mình vẫn khoẻ, ông Thắng một mực từ chối. Đây cũng là năm bà trở về Việt Nam để thăm chồng và con gái nhỏ sau thời gian xa cách.
Thấy sức khoẻ của chồng càng ngày càng suy yếu, công việc kinh doanh không thuận lợi như thời kỳ hoàng kim ở Kiev, bà Svetlana bàn với chồng về nhà bán hết tài sản, bán cả ngôi nhà do chính tay ông Thắng thiết kế và xây dựng.
"Anh Thắng xây ngôi nhà bên Kiev theo đúng mong ước của tôi. Bán đi tôi tiếc nhưng để cứu chồng, bằng mọi giá tôi làm hết", bà nói.
Năm 2003, bà Svetlana về nước bán lại toàn bộ nhà cửa, ôtô rồi sang Việt Nam sinh sống. Từ đó đến nay bà chưa từng trở về quê hương.
Được bố mẹ chồng cho căn hộ ở tầng 1 của khu tập thể trên phố Ngọc Khánh, năm 2004, bà Svetlana tận dụng khoảng sân nhỏ để mở tiệm trà, cà phê, chuyên bán sinh tố, sữa chua đánh đá... phần còn lại để ở. Vốn liếng ban đầu chẳng còn nhiều, cả nhà "vét" mãi mới mua được chiếc tủ lạnh cũ. Đồ bán và nguyên liệu cũng được bạn bè giúp đỡ nhiều.
Ban đầu chỉ bán nước, sau được một số người bạn gợi ý "cửa hàng nên phục vụ thêm món ăn Nga", bà Svetlana bắt tay thử làm do từng được đào tạo về nấu ăn chuyên nghiệp hồi còn ở Kiev.
Nhờ bạn bè của chồng, những người bạn Việt Nam và cả những người từng sang Liên Xô du học... cửa hàng ăn nhỏ của bà lúc nào cũng đông khách, thực đơn đa dạng do chính khách hàng gợi ý để bổ sung vào menu. Sức khoẻ ngày càng yếu, nhưng ngày nào ông Thắng cũng xuống cửa hàng phụ vợ.
Bà Svetlana nói chồng hay ngồi chiếc bàn phía bên tay phải của quán để trực điện thoại, đồng thời tiếp khách hàng khi vợ đang bận việc. Đều đặn mỗi ngày, ông vẫn luôn xuống quán để giúp vợ, ông luôn cười và trấn an vợ "Anh ổn mà, em cứ nấu ăn đi, việc ở bên ngoài để anh lo".
"Nếu tôi bỏ chồng thì ai sẽ chăm lo cho anh?"
Tình hình kinh doanh bắt đầu khởi sắc, nghe lời khuyên của các con, bà dự định mở rộng không gian quán để có thể đón tiếp được nhiều khách hàng. Nhưng đến năm 2005, biến cố lớn đã xảy đến, ông Thắng bị đột quỵ.
Đưa chồng đến bệnh viện, người phụ nữ nhận tin trận đột quỵ khá nặng kết hợp với bệnh huyết áp cao khiến ông Thắng có thể vĩnh viễn mất đi khả năng đi lại, buộc phải nằm liệt giường suốt phần đời còn lại. Nhưng khi ấy chồng mới hơn 40 tuổi, Svetlana luôn có niềm tin mãnh liệt "người đàn ông mình yêu chắc chắn sẽ vượt qua, chỉ cần chúng ta cố gắng".
"Tôi nghĩ bệnh của chồng có thể xuất phát từ những cú sốc khi chuyện kinh doanh không thuận lợi như trước. Đang từ đỉnh cao sự nghiệp, giờ lại thua lỗ, đến tài sản cũng chẳng còn gì, nên anh Thắng lo lắng. Từ một người có đủ khả năng chăm lo cho vợ con, giờ lại buộc phải trói chân một chỗ", bà Svetlana phân trần.
Bằng tình yêu, sự kiên trì không biết mệt mỏi của vợ, ông Thắng bắt đầu nói chuyện được. Sau hai năm sức khoẻ của ông đã cải thiện, đã có thể đi lại, tự chủ một số việc, thậm chí sau khi ra viện có thể ra ngoài chơi với bạn bè. Chỉ có điều áp lực kinh tế, chăm chồng và 3 người con đè nặng lên vai của vợ.
Không đủ tiền thuê nhân viên, bà Svetlana cùng các con cật lực làm việc mới ngày, cộng với sự hỗ trợ của chồng lúc khoẻ. Dần dần quán đi vào hoạt động ổn định, không gian quán được mở rộng đến 30 m2, cuộc sống của gia đình 5 người cũng bớt khó khăn. Tiền viện phí, thuốc men cho chồng không phải vay bên ngoài, các con cũng không phải mặc quần áo cũ. "Nàng dâu ngoại quốc" đã nuôi 3 con trưởng thành, tất cả đều học đại học. Con trai cả và con gái út đều mở quán ăn Nga tại Sài Gòn, cậu út hiện theo học tại Canada.
"Chị ấy luôn làm việc không ngừng nghỉ, có khi thức đến 1 - 2 giờ sáng để làm bánh khách đặt, sau đó tranh thủ ngủ đến 5h sáng để chuẩn bị mở quán, rồi lại vào viện chăm chồng, trước giờ trưa và tối lại về cửa hàng phục vụ khách. Công việc liên tục nhưng chưa lúc nào tôi thấy Svetlana than mệt hay ủ rũ. Chị ấy lúc nào cũng tràn đầy năng lượng", Natalia, một người bạn của hai vợ chồng, chia sẻ.
Cuộc sống được cải thiện nhưng thử thách cuộc đời lại không chịu buông tha người phụ nữ Ukraine. Hai mươi năm qua, ông Thắng đã có hàng chục lần nhập viện, vài lần thập tử nhất sinh và 4 lần bị đột quỵ, hai lần liệt toàn thân nhưng sau tập luyện lại đi đứng được. Lần gần nhất vào tháng 2/2021, ông bị suy tim, tụ máu não, chuẩn bị phẫu thuật lại bị tai biến ngay tại viện. Dịch Covid-19 bùng phát tại Hà Nội cuối tháng 4, người nhà không được vào phòng bệnh chăm sóc. Nằm liệt nhiều ngày, ông bị viêm loét lưng, tiếp tục phải chuyển viện để chữa vết thương trước khi ca mổ chính diễn ra.
Ở lần đột quỵ này, có thời điểm ông hôn mê nhiều ngày, bác sĩ thông báo trả về lo hậu sự. Nghe tin, Svetlana suy sụp, mọi cố gắng và hy vọng của bà dần như tan biến. Người vợ vào phòng bệnh, ngày ngày nắm tay chồng, nói về tình yêu ngày xưa của họ, về những đứa con đã trưởng thành, mong ngóng bố ra viện. Một lần, ông có phản ứng, nắm tay vợ rất chặt, Svetlana quyết xin cho chồng ở lại điều trị tiếp. "Tôi luôn tin sẽ có ngày anh ấy sẽ khỏe lại", bà thuyết phục bác sĩ.
Con cái đều đang ở xa, những ngày chồng nằm viện, Svetlana phải cáng đáng mọi việc. Mỗi ngày bà dậy từ 5h sáng, sang thăm chồng rồi về quán chuẩn bị đồ ăn phục vụ khách. Khi rảnh lại qua viện, rồi lại trở về quán làm việc, tất bật cho đến 12h đêm. Hơn một tháng Hà Nội tạm dừng hoạt động quán ăn phục vụ tại chỗ do Covid-19, doanh thu của quán gần như không có. Để lo tiền viện phí cho chồng, Svetlana nhờ con cái giúp đỡ và vay mượn thêm mới đủ. Tuy vậy, bà chưa bao giờ nghĩ đến hai từ "bỏ cuộc".
"Mỗi lần tôi nói tạm biệt để về trông coi quán, anh ấy luôn nắm chặt tay, khẽ giơ tay lên miệng gửi một nụ hôn gió. Đó là hành động anh ấy vẫn thường làm, kể từ ngày trẻ cho đến bây giờ", bà Svetlana kể.
Nhắc về mong muốn của bản thân, người phụ nữ hy vọng sẽ sớm có thể đón chồng về nhà.
"Tôi mong muốn được nắm tay chồng về Kiev, được tìm về ngôi nhà chúng tôi từng ở, đi những nơi từng hẹn hò", bà Svetlana rướm nước mắt.
Đăng Khoa
