Khoảng tháng 11/1992, Vietnam Airlines (VNA) có ký hợp đồng chỉ định công ty Falcomar (Italy) là đại lý của VNA tại thị trường nước này. Theo phía nguyên đơn, trong khoảng thời gian từ tháng 9/1991 đến tháng 12/1992, luật sư Liberati đã thực hiện một số công việc cho công ty Falcomar với tư cách là đại diện cho VNA.
Ngày 14/9/1994, luật sư Liberati có đơn gửi tòa án Roma yêu cầu phía công ty Falcomar và VNA thanh toán những chi phí công việc mà ông ta đã thực hiện, tổng số khoảng trên 573.000.000 Lia (tiền Italy). Ngày 1/11/1994, thông qua Đại sứ quán Italy tại Hà Nội, tòa án Roma đã gửi giấy triệu tập cho VNA tham dự phiên tòa tại Italy.
Theo giấy triệu tập này thì ngày 30/11/1995, VNA phải có mặt tại tòa án Roma để tham dự phiên xử. Tuy nhiên, VNA đã không có đại diện tham dự phiên xử này. Dù vậy, phiên tòa vẫn được đưa ra xét xử theo luật định của Italy.
Ngày 7/3/2000, tòa án Roma đã ra phán quyết số 8395. Theo phán quyết này thì phía VNA phải bồi thường cho luật sư Liberati là 4 tỷ 851 triệu Lia (tương đương khoảng 4,3 triệu euro). Tuy nhiên, ở thời điểm đó, do không tham dự phiên tòa nên VNA không nhận được phán quyết cũng như bất cứ thông tin nào liên quan đến vụ việc này.
Cho đến ngày 2/5/2002, cũng là thời điểm đã hết hạn kháng cáo, VNA mới nhận được thư của luật sư Liberati cùng trích lục bản án của Tòa án Roma, yêu cầu VNA phải trả số tiền 4.370.584 euro trong vòng 30 ngày và cảnh báo: Nếu không thanh toán sẽ thực hiện các hành động pháp lý khác. Đến lúc này, VNA mới biết.
Đúng như cảnh báo, ngày 18/2/2004, VNA nhận được thông báo của Ủy ban Đòi nợ và Tịch biên Pháp thông báo phong tỏa số tiền 1.334.411,94 Euro tại tài khoản BSP Pháp (tài khoản thu từ bán vé máy bay ở đại lý) của VNA để thanh toán theo án quyết của Tòa án Roma.
Kèm theo quyết định của Tòa Phúc thẩm Paris xác nhận số tiền mà VNA phải trả là gần 5,2 triệu euro (tính cả lãi suất phát sinh theo lãi suất ngân hàng, tức là khoảng 100 tỷ đồng Việt Nam). Trước sự phức tạp của vấn đề, ngày 9/6/2004, VNA đã báo cáo sự việc với Thủ tướng Chính phủ.
Tuy luật sư Liberati cũng chưa lấy được tiền (do phía VNA đang có đơn đề nghị Tòa án Pháp bỏ lệnh phong tỏa, chờ vào phán quyết của Tòa Phúc thẩm Roma), nhưng số tiền hơn 1,3 triệu euro mà Tòa án Pháp phong tỏa của VNA vẫn trong tình trạng “không thể tiếp cận”.
Theo Tiền Phong, mặc dù thời điểm xảy ra vụ việc, Tổng Giám đốc VNA Nguyễn Xuân Hiển chưa nắm giữ cương vị này (ông Nguyễn Xuân Hiển được bổ nhiệm chức Tổng giám đốc VNA vào tháng 9/2000), nhưng ông thừa nhận vụ việc là có thật và VNA đang nỗ lực tìm giải pháp giải quyết ổn thỏa vụ việc. Ngay trong sáng 30/3, HĐQT của VNA cũng đang họp bàn về vấn đề trên.
Theo ông Nguyễn Xuân Hiển, hôm nay (31/3), Tòa phúc thẩm tại Italy sẽ đưa ra phán quyết việc có chấp nhận đơn đề nghị kháng cáo của VNA.
