Vụ tranh chấp bản quyền vở thực cảnh Tinh hoa Bắc Bộ của đạo diễn Việt Tú với đơn vị đầu tư - công ty Tuần Châu Hà Nội, đã diễn ra hơn một năm và vẫn đang trong quá trình giải quyết. Sự việc xuất phát từ tháng 4/2017 khi phía chủ đầu tư gửi đơn kiện Việt Tú lên Tòa án Nhân dân Hà Nội, yêu cầu tòa giải quyết hai vấn đề. Thứ nhất, buộc Công ty DS của đạo diễn Việt Tú chuyển giao quyền chủ sở hữu quyền tác giả đối với kịch bản vở diễn thực cảnh Thuở ấy xứ Đoài cho họ. Thứ hai, yêu cầu đạo diễn Việt Tú phải bồi thường thiệt hại cho chủ đầu tư số tiền 6,2 tỷ đồng.
Ngay từ đầu vụ kiện, đạo diễn Việt Tú đã giữ thái độ im lặng. Cách đây ít ngày, anh có buổi gặp gỡ báo chí để giải đáp mọi thắc mắc liên quan đến vụ kiện tụng. Anh khẳng định vở Tinh hoa Bắc Bộ đã sao chép toàn bộ ý tưởng, bối cảnh từ vở Ngày xưa (tên khác: Thuở ấy xứ Đoài) do anh dàn dựng. Anh cho rằng chủ đầu tư vở diễn vi phạm hợp đồng đã ký kết giữa hai bên. Anh yêu cầu đơn vị này thanh toán nốt số tiền nợ còn lại cho anh cùng một số nhà cung cấp tham gia dự án, đồng thời bồi thường thiệt hại phát sinh. Tổng số tiền lên đến 7,2 tỷ đồng.
Về chuyện "sao chép" ý tưởng, Việt Tú đưa ra một số so sánh cho thấy sự giống nhau giữa hai vở diễn. Anh đưa ra dẫn chứng cụ thể như: nhóm trẻ học tiểu học ở Sài Sơn cùng 140 người nông dân do chính anh tuyển chọn và đào tạo để diễn vở Ngày xưa được đưa vào vở Tinh hoa Bắc Bộ với cấu trúc y hệt. Theo anh, rất nhiều tổ hợp động tác, cách bố trí đội hình sân khấu mà anh từng dựng cho vở Ngày xưa cũng được vở Tinh hoa Bắc Bộ sao chép... Ngoài ra, phục trang, đạo cụ, đường diễn, thiết kế sân khấu, sơ đồ ánh sáng mà anh sáng tạo cũng được Tinh hoa Bắc Bộ "bê nguyên xi".
Anh còn bức xúc khi toàn bộ phần múa rối anh dàn dựng cùng bản quyền âm nhạc cho màn này cũng bị êkíp Tinh hoa Bắc Bộ sử dụng. Việt Tú cho rằng chủ đầu tư vở Tinh hoa Bắc Bộ cũng không minh bạch khi dùng hình ảnh, trailer vở Ngày xưa để quảng bá, bán vé suốt một tháng đầu tiên.
Vụ tranh chấp còn liên quan đến bản quyền tác giả của kịch bản vở Ngày xưa. Chủ đầu tư cho rằng đạo diễn Việt Tú vi phạm nguyên tắc thoả thuận hợp đồng giữa hai bên khi cố tình xâm phạm, chiếm đoạt quyền sở hữu của đơn vị này bằng việc tự ký đăng ký bảo hộ quyền tác giả với vở Ngày xưa.
Luật sư của đạo diễn Việt Tú cho biết trước khi có tranh chấp giữa hai bên, phía đạo diễn Việt Tú đã nhiều lần gửi email mời chủ đầu tư hợp tác đăng ký quyền tác giả thuộc về Việt Tú. Tuy nhiên, chủ đầu tư đã không hồi đáp. Điều đó buộc Việt Tú phải đăng ký quyền sở hữu tác giả. Việc chủ đầu tư tuyên bố quyền sở hữu kịch bản vở Ngày xưa với lý do kịch bản vở này được phía Việt Tú sáng tạo theo hợp đồng là không có căn cứ.
Đạo diễn khẳng định vở Ngày xưa được anh "thai nghén" và tạo ra trước thời điểm anh ký hợp đồng hợp tác với chủ đầu tư. "Theo luật bảo hộ quyền tác giả trên toàn thế giới, quyền tác giả phát sinh từ khi tác phẩm được định hình ở một dạng vật chất nhất định và được bảo hộ trọn đời, chỉ duy nhất quyền sở hữu là có thể chuyển giao", luật sư của Việt Tú nói thêm.
Phía Việt Tú sẽ đồng ý xem xét việc chuyển giao quyền sở hữu kịch bản vở Ngày xưa cho chủ đầu tư sau khi đơn vị này hoàn tất các nghĩa vụ cho anh, bao gồm số tiền nợ và bồi thường thiệt hại phát sinh với tổng số tiền hơn 7 tỷ đồng. Trước giả định nếu như thua kiện trong vụ tranh chấp, đạo diễn Việt Tú chia sẻ: "Tôi chưa bao giờ nghĩ mình sẽ thắng vụ kiện này. Tôi chỉ đơn giản nghĩ rằng nếu tôi không làm thì ai làm? Tôi chấp nhận cho dù có thua và chắc chắn tôi sẽ thua nhưng vẫn theo đuổi đến cùng vụ kiện".
Trước những lập luận của đạo diễn Việt Tú, đơn vị đầu tư vở Tinh hoa Bắc Bộ phủ nhận. Phía này cho biết: "Không có cơ sở để chúng tôi thừa nhận vở Tinh hoa Bắc Bộ được xây dựng, kế thừa trên nền tảng vở diễn Ngày xưa bởi đây là hai vở hoàn toàn độc lập. Điều này thể hiện ở việc Cục bản quyền đã cấp bản quyền tác giả cho Tinh hoa Bắc Bộ, dù phía DS (công ty của đạo diễn Việt Tú) đã có rất nhiều văn bản cho rằng vở này lấy ý tưởng từ Ngày xưa".
Về việc đạo diễn Việt Tú yêu cầu bồi thường 7,2 tỷ đồng, đơn vị này cũng cương quyết bác bỏ với lý do: "Chúng tôi đã thanh toán đầy đủ số tiền hợp đồng nhưng DS chây ỳ muốn cướp không quyền chủ sở hữu tác giả, không chịu bàn giao sản phẩm. Hợp đồng nguyên tắc chia ra các đợt thanh toán, công ty đều thanh toán đầy đủ từng đợt và đã trả đầy đủ tổng giá trị hợp đồng".
Diễn biến của vụ tranh chấp bản quyền - Tháng 6/2017, Việt Tú công khai buổi tổng duyệt vở diễn thực cảnh đầu tiên có tên Ngày xưa (hay Thưở ấy xứ Đoài) do anh làm đạo diễn, sau gần hai năm ấp ủ và dàn dựng tại Sài Sơn, chùa Thầy. Buổi tổng duyệt có sự tham gia của nhiều khách mời, trong đó có báo giới và chủ đầu tư của dự án này - công ty Tuần Châu Hà Nội. Dù mới chỉ tổng duyệt, vở diễn đã gây sự chú ý lớn và nhận về "cơn mưa" lời ngợi khen. Tác phẩm này sau đó cũng được chủ đầu tư mở bán vé và công diễn một số buổi, trước khi đột ngột tạm dừng. - Tháng 10/2017, chủ đầu tư bất ngờ tổ chức họp báo công bố ra mắt sân khấu thực cảnh đầu tiên tại Việt Nam với tên gọi Tinh hoa Bắc Bộ do một đạo diễn khác dàn dựng - đạo diễn Hoàng Nhật Nam. Không gian sân khấu nơi diễn ra vở diễn này và vở Ngày xưa là một. Lý giải về sự thay đổi, phía chủ đầu tư cho biết do vở diễn của Việt Tú không chạm được đến trái tim người xem nên đơn vị đã quyết định thay thế bằng kịch bản khác. - Tháng 3/2018, chủ đầu tư Tinh hoa Bắc Bộ gửi đơn kiện đạo diễn Việt Tú, đòi bồi thường số tiền hơn 6 tỷ đồng. Đơn vị này cáo buộc đạo diễn Việt Tú cố tình xâm phạm, chiếm đoạt quyền sở hữu của phía tập đoàn khi tự ý đăng ký bảo hộ quyền tác giả đối với kịch bản vở diễn. Đạo diễn Việt Tú sau đó đã phủ nhận những cáo buộc trên. - Tháng 4/2018, đạo diễn vở Tinh hoa Bắc Bộ Hoàng Nhật Nam gửi đơn kiện đạo diễn Việt Tú vì đã có phát ngôn trên báo rằng vở diễn do anh dàn dựng là tác phẩm "đạo nhái", "phái sinh". Tuy nhiên, Toà án nhân dân quận Bình Thạnh, TP HCM, đã từ chối thụ lý. - Tháng 5/2018, Toà án nhân dân Hà Nội thụ lý đơn kiện của công ty DS do đạo diễn Việt Tú làm Tổng giám đốc, trong đó yêu cầu chủ đầu tư vở thực cảnh chấm dứt hành vi xâm phạm quyền tác giả đối với kịch bản vở Ngày xưa. - Tháng 8/2018, Toà án nhân dân Hà Nội thụ lý đơn phản tố của công ty DS với nội dung bác bỏ toàn bộ các yêu cầu của tập đoàn Tuần Châu, đồng thời đòi bồi thường với số tiền 7,2 tỷ đồng. |