Nắm giữ vị trí người giàu nhất châu Á năm 2015 với khối tài sản 46 tỷ USD nhưng hiện tỷ phú Wang Jianlin (Vương Kiện Lâm), Chủ tịch tập đoàn Dalian Wanda, thậm chí không lọt vào top 30 người giàu nhất Trung Quốc. Chỉ trong vòng chưa đầy 6 năm, tỷ phú Wang đã mất khoảng 32 tỷ USD, mức thất thoát tài sản nhiều nhất so với bất kỳ tài phiệt nào.
Ông Wang sinh năm 1954, là cựu quân nhân. Ông rời quân đội vào cuối thập niên 1980, làm việc cho chính quyền thành phố Đại Liên và có công vực dậy công ty xây dựng nhà nước trên đà phá sản. Năm 1992, công ty xây dựng này tái cấu trúc và trong 10 năm sau đó được tư hữu hóa, trong đó ông Wang là cổ đông chính.
Thập niên 2000, ông Wang xây dựng Dalian Wanda trở thành đế chế bất động sản hàng đầu tại Trung Quốc với loạt trung tâm thương mại, khách sạn cao cấp, rạp chiếu phim, tòa nhà văn phòng... Ngoài ra ông cũng mở rộng đế chế Dalian Wanda sang lĩnh vực giải trí khi chi 2,5 tỉ USD mua lại AMC Entertainment Holdings, chuỗi rạp phim lớn nhất thế giới vào năm 2012. Ông Wang cũng chi tiền mua lại các câu lạc bộ thể thao như câu lạc bộ bóng đá Tây Ban Nha Atletico Madrid, bất động sản ở nước ngoài, các hãng phim...
Trong thời kỳ hoàng kim của mình, ông Wang đã bay vòng quanh trên chiếc máy bay riêng Gulfstream G550 của mình, trả giá cao nhất cho các tài sản bao gồm một bất động sản sang trọng ở Beverly Hills, studio Hollywood Legendary Entertainment ở Mỹ và One Nine Elms ở London, một trong những tòa chung cư cao nhất châu Âu.
Tuy nhiên đà phát triển của Dalian Wanda chững lại khi chính quyền Bắc Kinh kiểm soát các hoạt động mở rộng và đầu tư ra nước ngoài. Từ năm 2017, Dalian Wanda bắt đầu bán tháo tài sản, bao gồm các dự án công viên giải trí, bất động sản cả trong lẫn ngoài nước để giảm nợ doanh nghiệp khoảng 362 tỷ nhân dân tệ. Gần đây nhất, Wanda đã từ bỏ quyền kiểm soát AMC Entertainment Holdings, khi bán phần lớn cổ phần tại chuỗi rạp chiếu phim lớn nhất thế giới này trong nỗ lực vượt qua khó khăn do đại dịch Covid-19.
Bất chấp việc bán tháo để giảm nợ doanh nghiệp, nợ của Wanda tính đến tháng 6 năm ngoái đã tăng lên mức cao nhất kể từ năm 2017. Đại dịch giáng thêm đòn chí mạng vào các rạp chiếu phim, trung tâm thương mại, công viên giải trí, khách sạn và câu lạc bộ thể thao của tập đoàn này.
Nhà sản xuất phim và điều hành rạp chiếu phim Wanda Film Holding cho biết họ có thể đã lỗ ròng kỷ lục 1 tỷ USD vào năm ngoái. Hệ thống rạp AMC đã nhiều lần cảnh báo rằng họ gần bờ vực vỡ nợ và báo cáo khoản lỗ hàng năm tồi tệ nhất từ trước đến nay khi doanh thu giảm 77%. Trong khi đó Wanda Commercial Management, nhà điều hành trung tâm thương mại lớn nhất thế giới, cho biết doanh thu và lợi nhuận đã giảm gần 50% trong chín tháng đầu năm 2020.
Khi Trung Quốc ổn định nền kinh tế sau khi kiểm soát đại dịch, việc mở cửa trở lại các rạp chiếu phim và trung tâm thương mại đang mang lại cho ông Wang cơ hội để ổn định đế chế bất động sản, giải trí của mình. Tỷ phú Wang đang thúc đẩy một chiến lược được gọi là mô hình "asset-light", để giảm nợ bằng cách cắt giảm mở rộng bất động sản. Wanda Commercial Management, nhà điều hành trung tâm thương mại, chiếm gần một nửa doanh thu của Wanda Group, sẽ ngừng mua các lô đất mới từ năm nay và cấp phép thương hiệu cho các đối tác thay thế.
Kể từ năm 2017, tài sản của ông Wang sụt giảm mạnh khi chính quyền Trung Quốc bắt đầu đàn áp các hoạt động mở rộng và dòng vốn chảy ra nước ngoài. Tài sản của ông còn khoảng 14 tỷ USD so với mức đỉnh 46 tỷ USD vào năm 2015, khi ông trở thành người giàu nhất châu Á, theo danh sách tỷ phú của Bloomberg.
Sơn Nam (Theo Bloomberg)