Trầm cảm sau sinh là một tình trạng rối loạn tâm lý đặc biệt ở giai đoạn hậu sản, có thể dẫn đến suy sụp tâm lý kéo dài. Tùy theo mức độ nặng nhẹ mà bệnh nhân có kiểu ứng xử khác nhau. Tổ chức Y tế Thế giới ước tính, đến năm 2020, rối loạn ức chế tâm thần sẽ là một trong những nguyên nhân hàng đầu về sức khỏe toàn cầu. Trong đó, ức chế tâm thần hậu sản là nhóm đối tượng được lưu tâm. Các nghiên cứu cho thấy khoảng 50% phụ nữ bị ức chế tinh thần và 15% trong số này có những triệu chứng trầm trọng.
Trong nước, nghiên cứu về tử vong của sản phụ từng được Bộ Y tế thực hiện trên 2.823 trường hợp cũng cho thấy nguyên nhân hàng đầu của tử vong mẹ trong vòng 42 ngày sau sinh, có đến 14% là do tự tử. Khảo sát tại TP HCM cũng cho thấy tần suất trầm cảm ở phụ nữ sau sinh nói chung trong vòng 42 ngày là 32,8%. Riêng tại Bệnh viện Hùng Vương (TP HCM), trong 33 trường hợp trầm cảm sau sinh thì có 7 người muốn tìm đến cái chết.
Nguyên nhân dẫn đến trầm cảm sau sinh là do sự thay đổi đột ngột nội tiết (estrogen, progestrogen, hormones tuyến giáp), sự thay đổi về thể tích máu, huyết áp, hệ miễn dịch và chuyển hóa. Một số tác động bên ngoài cũng có thể khiến sản phụ trầm cảm gồm sinh con không mong muốn, bị phụ tình khi mang thai, mâu thuẫn gia đình, chuyện tiền nong túng thiếu, không được người thân giúp đỡ, bế tắc khi thấy mình không biết cách chăm sóc con...
Các biểu hiện trầm cảm
Người từng bị trầm cảm sau sinh có nguy cơ lặp lại hiện tượng này khi sinh con tiếp theo. Người bị trầm cảm khi mang thai cũng có nhiều khả năng sẽ trầm cảm sau khi sinh. Trầm cảm dễ xuất hiện ở người có con lần đầu nhiều hơn những người từng sinh con.
Ngoài sụt cân, suy dinh dưỡng, người bệnh suy nhược thần kinh, hoang tưởng, hành vi nguy hiểm chiếm số đông. Ở thể nhẹ, sản phụ cảm thấy đau khổ, vô vọng, khóc than, cảm thấy bị bỏ rơi; một số cảm thấy căng thẳng và thiếu tự tin, ít chịu giao tiếp. Số khác bị mất ngủ, dễ cáu, dễ bi quan, nhìn mọi thứ theo chiều hướng tiêu cực, không có cảm hứng tình dục...
Nghiêm trọng hơn, các mẹ sẽ có cảm giác bị hại nên tìm cách trả thù, giận chồng thì muốn hại con; thấy mình quá cực nhọc vì sinh con, nghĩ do con nên ghét con hoặc hại con. Cũng có người nghĩ con mình bị ma quỷ nhập nên trừ tà bằng cách đánh đập hoặc giết hại con.

Người mẹ sau sinh cần sự chia sẻ, quan tâm từ người thân trong gia đình.
Cách khắc phục trầm cảm sau sinh
Trầm cảm sau sinh có thể điều trị bằng thuốc, tuy nhiên cần phải miêu tả thật kỹ các biểu hiện bệnh để bác sĩ chẩn đoán chính xác. Thuốc được kê toa thông thường hoặc là thuốc an thần, thuốc chống trầm cảm, chế độ dinh dưỡng tốt, vitamin B6 hoặc vitamin tổng hợp.
Người thân, bạn bè là yếu tố quan trọng giúp sản phụ giảm trầm cảm. Người thân, đặc biệt là chồng hoặc mẹ ruột, mẹ chồng là những người cần động viên, chia sẻ, an ủi và làm giúp sản phụ việc chăm sóc bé.
Sản phụ nên thiết lập chế độ dinh dưỡng lành mạnh, không dùng bia rượu, cà phê và các chất kích thích. Nên ăn nhiều rau, củ, quả, các chất đạm, sữa. Tập thể dục khi có thời gian, tranh thủ ngủ những lúc có thể, đặc biệt không nên ôm đồm mọi việc, thay vào đó hãy chăm sóc bản thân nhiều hơn.