Bãi khai thác vàng ở xã Phước Đức kéo dài mấy cây số, đổ lượng nước thải độc hại ra sông |
Nhiều năm qua hàng trăm hộ dân sinh sống dưới chân núi mỏ vàng Bông Miêu thuộc xã Tam Lãnh, huyện Phú Ninh (Quảng Nam) luôn sống trong tâm trạng lo âu thấp thỏm, bởi chất cyanua dùng trong việc đãi vàng đã ngấm vào lòng đất gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Đặc biệt, tại “vùng đất hứa” Phước Sơn, nơi được mệnh danh là “thiên đường vàng miền viễn tây” Quảng Nam, thì tình trạng khai thác vàng ở đây đang tiềm ẩn một thảm họa khôn lường!
Mây đen, khí độc
Một ngày cuối tháng 6, khi chúng tôi trở lại mỏ vàng Bông Miêu thì nhận được tin ống nước thải của Công ty Khai thác vàng Bông Miêu vừa bị bể, nước chảy tràn lan ra các sông suối, ngấm vào lòng đất. Sở Tài nguyên - Môi trường tỉnh Quảng Nam đã vào cuộc tiến hành lấy mẫu nước xét nghiệm nhưng đến nay vẫn chưa có kết quả. Người dân vô cùng lo lắng. Theo ông Bùi Quang Minh, Chủ tịch UBND xã Tam Lãnh, ngày trước mỗi ngày có đến hàng trăm thợ vàng từ khắp nơi đổ về mỏ vàng Bông Miêu để khai thác. Hầu hết đều dùng chất cyanua để phân loại tìm vàng nên lượng chất độc này chảy tràn lan xuống các sông, suối ngấm vào lòng đất. Không ít các ông chủ đãi vàng còn về tận xóm dân cư đặt xưởng phân loại vàng.
Từ khi Công ty Khai thác vàng Bông Miêu đi vào hoạt động gần 1 năm nay, mỗi ngày công ty này sử dụng hàng trăm ký cyanua để đãi vàng, hơi độc bốc lên tạo thành một đám mây đen che phủ trên vùng đồi núi Bông Miêu. Theo phản ánh của người dân, hầu hết nước ở các con suối quanh khu vực mỏ vàng Bông Miêu đều đục ngầu. Không ít lần người dân phát hiện cá chết hàng loạt ở các con suối chưa rõ nguyên do. Nhiều người đi thả lưới, đánh cá dưới sông đã bị ngứa chân khó chịu.
Đặc biệt, vài năm trở lại đây ở các thôn quanh mỏ vàng Bông Miêu đã xuất hiện nhiều trường hợp trẻ em sinh ra bị dị dạng và có biểu hiện khờ khạo, không bình thường. Ông Nguyễn Văn Trí kể lại: "Cách đây 2 năm, khi chị T. (thôn Bồng Miêu) sinh ra đứa con bị dị dạng, ai ai cũng lo sợ hoang mang. Đứa bé vừa chào đời đã tử vong. Sau đó, chị T. lại sinh đứa con thứ 2 nhưng cũng bị bệnh khờ khạo". Không chỉ có trường hợp của chị T. mà trường hợp của chị Tr. và nhiều người trong các xóm cũng gặp tương tự. Người dân ở đây rất lo lắng về nguồn nước đang bị ô nhiễm bởi hầu hết người dân quanh khu vực vàng Bông Miêu đều dùng nước uống từ giếng đóng. Trong khi đó, nhiều năm qua nước thải có chất cyanua ngấm vào lòng đất từng ngày.
Sông nhiễm độc, rừng bị phá
Đặt chân đến con đường rừng dẫn vào xã Phước Đức, huyện miền núi Phước Sơn, người ta sẽ bắt gặp một bãi đất đá ngổn ngang nham nhở, bên cạnh là những hố sâu nằm giữa dòng sông Đắc Xa nước đục ngầu. Men theo đường rừng chừng 500 m là tiếng ì ầm của máy xay nghiền, máy hút nổ. Những vòi nước phun cao vòi vọi, đổ nước thải ra sông. Dọc 2 bên bờ sông Đắc Xa, hầu hết các thợ đãi vàng ở đây đều dùng cyanua để phân loại kim vàng sa khoáng. Chất độc này theo dòng nước thải trực tiếp ra sông, suối ngấm vào lòng đất. Nước ở dòng sông Đắc Xa đục ngầu âm thầm đổ về sông Đắc Mi, chảy ngang qua thị trấn Khâm Đức, huyện lỵ Phước Sơn rồi đổ về xuôi.
Không chỉ có cyanua mà lượng chất nổ lớn cũng được vận chuyển vào rừng để khai thác vàng. Vào thời điểm này vàng đang lên giá, bãi vàng Phước Sơn càng thu hút đoàn người kéo lên khai thác vàng. Theo ông Lê Nho, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Phước Sơn, không chỉ có các trường hợp khai thác vàng lậu mà ngay cả dự án khai thác vàng của Công ty vàng Phước Sơn đặt nhà máy chế biến vàng tại Phước Đức vẫn tiềm ẩn hiểm họa khôn lường cho môi trường nơi đây, nếu việc khai thác và xử lý chất thải không quản lý chặt.
Không riêng Phước Đức, khắp các xã Phước Chánh, Phước Lộc, Phước Kim, Phước Thành... ở huyện Phước Sơn cũng tràn ngập hầm vàng. Theo con số thống kê của UBND tỉnh Quảng Nam, “thiên đường vàng” Phước Sơn luôn đứng đầu về số lượng người nghiện ngập ma túy lớn nhất và tỷ lệ “cái chết trắng” cao nhất của tỉnh Quảng Nam. Mỗi năm có đến hàng tấn cyanua đã bị cơ quan chức năng tỉnh Quảng Nam bắt giữ trên đường vận chuyển, tiêu thụ cho các bãi vàng ở tỉnh Quảng Nam.
Mới đây, Công an huyện Phước Sơn đã phát hiện 5 bao chứa cyanua đang giấu dưới bờ sông Đắc Mi để chuẩn bị vận chuyển vào bãi khai khác vàng. Trước đó, tại huyện Hiệp Đức, Công an tỉnh Quảng Nam đã bắt giữ một đối tượng vận chuyển 2 bao cyanua lên Trà Cốt, huyện Trà My để phục vụ cho việc đãi vàng.
(Theo Người Lao Động)