Meron Mei, sinh viên năm hai Đại học Vũ Hán, về quê nghỉ tết Nguyên đán cuối tháng trước tại quận Hy Thủy, thuộc thành phố Hoàng Cương, cách Vũ Hán, tâm dịch viêm phổi nCoV, gần 2 giờ đi xe. Về nhà được vài hôm, Mei bị ho và đã đến bệnh viện huyện để kiểm tra sức khỏe. Các bác sĩ kết luận anh bị cảm cúm thông thường, không nhiễm nCoV và được phép về nhà.
Tuy nhiên, một tuần sau, năm cán bộ địa phương bất ngờ đến nhà Mei. Họ mặc trang phục bảo hộ, đeo mặt nạ và mang theo thiết bị đo thân nhiệt để kiểm tra sức khỏe anh. Hiện Mei bị giám sát nghiêm ngặt và trước cửa nhà anh, chính quyền địa phương dán băng rôn cảnh báo màu đỏ với dòng chữ: "Đừng đến gần - Người bệnh nghi viêm phổi".
Hàng ngày, các bác sĩ mặc trang phục bảo hộ đến thăm khám và kiểm tra thân nhiệt cho Mei ít nhất ba lần. Chính quyền địa phương thường xuyên gọi điện để giám sát tình hình của Mei dù kết quả xét nghiệm nCoV âm tính. Họ còn kiểm tra cả điện thoại cá nhân, vô hiệu hóa camera và xóa hết hình ảnh của Mei.
"Tôi như đang ngồi tù. Tôi rất tức giận và cảm thấy kiệt quệ cả sức lực lẫn tinh thần", Mei chia sẻ.
Trong nỗ lực khống chế dịch nCoV khởi phát tại Vũ Hán, Hồ Bắc, từ tháng 12/2019, Trung Quốc đã tiến hành chiến dịch "cô lập" địa phương này khiến hơn 50 triệu người bị ảnh hưởng.
Những người từ những địa phương khác từng lưu trú tại Vũ Hán, Hồ Bắc, cũng bị chính quyền nhiều nơi khác truy tìm và giám sát chặt chẽ. Hàng trăm người từng đến Vũ Hán đã bị rò rỉ các thông tin cá nhân như: địa chỉ, số điện thoại, số thẻ căn cước, ngày sinh và nghề nghiệp.
Một danh sách gồm 174 người sống ở quận Phổ Đà, thành phố Thượng Hải, từng đến Vũ Hán bị đăng trên mạng xã hội. Danh sách gồm cả người nước ngoài, dân gốc Thượng Hải và người ngoại tỉnh. Tất cả bị tiết lộ số nhà, số thẻ căn cước.
"Thông tin nội bộ! Chính xác và đáng tin cậy! Mọi người hãy chú ý, những người trong danh sách này đều từng đến Vũ Hán và họ không được nhập viện nên đang tự cách ly tại nhà. Dù có xảy ra chuyện gì mọi người cũng đừng rời khỏi nhà để tránh bị họ lây nhiễm", một tài khoản mạng xã hội chia sẻ danh sách cho biết.
Ngày 25/1, chính quyền Trung Quốc ra lệnh cho các quan chức thực hiện công việc phòng ngừa và kiểm soát, tập trung vào giám sát, sàng lọc và cảnh báo nguy cơ nhiễm nCoV. Theo đó, nhiều địa phương đã vào cuộc thực hiện việc theo dõi, sàng lọc những người đến từ tâm dịch Vũ Hán.
"Chúng tôi phải quản lý hiệu quả người từ Vũ Hán theo các nguyên tắc theo dõi người dân, đăng ký giám sát, quản lý cộng đồng, kiểm tra họ tại các điểm vận tải và điều trị ngay lập tức nếu có bất thường", ông Li Bin, phó giám đốc Ủy ban Y tế Quốc gia Trung Quốc, cho biết.
Các quan chức và một số chuyên gia y tế đồng ý rằng biện pháp nghiêm ngặt trên là cần thiết. "Dịch bệnh này đang lan truyền khá nhanh, gây ra nhiều thách thức và gây áp lực lên công tác kiểm soát và phòng ngừa của chúng tôi. Các quốc gia đã áp dụng biện pháp mạnh mẽ hơn, có thể kiểm soát dịch bệnh với chi phí thấp hơn và tốc độ nhanh hơn", Ma Xiaowei, giám đốc Ủy ban Y tế Quốc gia Trung Quốc, nói.
Tuy nhiên một số công dân Trung Quốc không đồng tình với quan điểm này. Cô Ma, làm trong ngành giáo dục tại Vũ Hán, phát hiện mình có tên trong một danh sách bị theo dõi khi trở về quê nhà tại Nội Mông.
"Tôi đã rất tức giận. Điều này có thể ảnh hưởng đến tôi sau này trong cuộc sống", Ma bức xúc.
Không giống như trường hợp của Mei ở Quý Châu, Ma không bị cách ly tại nhà nhưng thường xuyên nhận các cuộc gọi từ cảnh sát, cán bộ và nhân viên trung tâm phòng ngừa dịch bệnh địa phương. Nhiều cuộc gọi lặp đi lặp lại những câu hỏi giống nhau khiến Ma cảm thấy phiền phức và ngày một khó chịu.
Baoshu, một ngôi làng ở tỉnh Phúc Kiến, còn công khai trao phần thưởng 1.200 nhân dân tệ (173 USD) cho ai trình báo người đến từ Vũ Hán.
Trước tình hình thông tin cá nhân bị đăng lên mạng xã hội, nhiều người bày tỏ bức xúc. Cui Baoqiu, phó chủ tịch mảng trí tuệ nhân tạo của hãng công nghệ Xiaomi, cho rằng chỉ trích chỉ khiến tâm lý kỳ thị người đến từ Vũ Hán gia tăng.
"Người bệnh không phải là tội phạm. Chỉ một nhóm nhỏ, những người làm việc trong chính quyền, mới tiếp cận được loại dữ liệu này. Họ cần siết chặt kiểm soát hơn nữa", ông Cui Baoqiu bày tỏ.
Khác với những người trở về quê nhà và bị ghẻ lạnh, Andy, một kỹ sư công nghệ thông tin và là cư dân Vũ Hán, phải đối mặt với tình trạng "cô lập" khi đang du lịch cùng vợ và hai con. Khi nghe tin chính phủ ra lệnh phong tỏa Vũ Hán, Andy đã đưa vợ con từ Bắc Kinh đến Nam Kinh để tá túc nhưng các khách sạn ở đây đều từ chối gia đình anh sau khi xem thẻ căn cước và biết quê anh ở đâu. Cuối cùng Andy cũng tìm được một khách sạn năm sao cho cả gia đình và dự định sẽ ở lại cho tới khi quê hương được gỡ bỏ lệnh phong tỏa.
Tuy nhiên chỉ vài ngày sau, cả gia đình Andy bị cảnh sát địa phương chỉ định đến một nơi tập trung, bao gồm những người đến từ Vũ Hán. Vợ chồng Andy và các con bị nhốt trong một căn phòng chật chội, ẩm thấp và cửa chỉ được mở khi có người mang thức ăn đến. Andy lo lắng cho hai đứa con nhỏ đến không thể chợp mắt.
"Tôi hiểu rằng ở một đất nước lớn, dịch bệnh là điều khó kiểm soát và việc cách ly là cần thiết. Tôi có thể chấp nhận được những điều này nhưng còn con tôi thì sao? Ai sẽ đảm bảo an toàn cho chúng tôi?", Andy nói.
Sơn Nam (Theo AP)