Vợ chồng luật sư Trịnh Đình Thảo trên “đường Hồ Chí Minh” trong vườn nhà. |
Dân Sài Gòn chơi chó |
Chơi chó quý tộc |
Bí quyết nuôi chó |
Luật sư Trịnh Đình Thảo (1901-1986) là một trí thức yêu nước nổi tiếng, ông đỗ tiến sĩ luật tại Pháp và là thành viên Luật sư đoàn Tòa Thượng thẩm Masseille năm 28 tuổi. Cũng từ đó, ông tham gia phong trào yêu nước do Phan Chu Trinh và Nguyễn Ái Quốc khởi xướng và về nước làm việc tại Tòa Thượng thẩm Sài Gòn (1929).
Tại đây, ông đã dùng quyền hạn của mình để bảo vệ cho nhiều nhà yêu nước bị thực dân Pháp bắt và đưa ra xét xử. Ông cũng tham gia tích cực vào phong trào Đông Dương Đại hội (1936-1939) và Mặt trận Dân chủ Đông Dương. Năm 1945, sau khi Nhật đảo chính Pháp, ông được Chính phủ Trần Trọng Kim mời giữ chức Bộ trưởng Tư pháp. Ông cũng đã sử dụng quyền hạn này để can thiệp thả rất nhiều tù chính trị yêu nước. Năm 1949, ông đã vào vùng tự do tiếp xúc với các nhà lãnh đạo kháng chiến.
Sau Hiệp định Genève, ông tham gia tích cực phong trào bảo vệ hòa bình và bị chính quyền Ngô Đình Diệm bắt giam một thời gian. Sau khi ra tù, ông tiếp tục đấu tranh chống Mỹ và chế độ Sài Gòn. Năm 1968, ông ra chiến khu, làm Chủ tịch Liên minh các lực lượng dân tộc, dân chủ và hòa bình Việt Nam, sau đó giữ chức Phó chủ tịch Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam.
Luật sư Trịnh Đình Thảo căm ghét ngoại bang xâm lược và những kẻ phản dân hại nước nhưng ông sống rất phóng khoáng, cực kỳ dễ dãi với những người xung quanh, đặc biệt là với người nghèo. Nhà trí thức này dũng cảm đến mức trong khu vườn nhà ông ngay giữa Sài Gòn, gần sân bay Tân Sơn Nhất, ông đã làm một con đường và đặt tên là đường Hồ Chí Minh, gắn bảng hiệu công khai. Nhưng khu nhà của ông không có cổng, phòng khách của ông không có cửa, mọi người ra vào nhà ông một cách tự do, ai gặp hoạn nạn khó khăn đến nhờ vả ông đều giúp.
Theo Thanh Niên, ông Trịnh Đình Thảo đặc biệt yêu thích chó, yêu thích đến mức trong nhà ông thường xuyên có tới 7-8 con. Chính vì vậy mà trong một lần mua chó, biết ông Lãng "chuyên" về chó, ông Thảo đã lập tức kết thân với ông Lãng. Và cuộc đời thường xảy ra những chuyện ngẫu nhiên thú vị. Ông Lãng còn là người mê chụp ảnh. Ông bảo chính ông là người có labo hình màu đầu tiên ở Sài Gòn, rằng hồi đó điều chỉnh ánh sáng để rửa ảnh người ta phải đếm nhưng "cái của tôi thì tự động". "Hasselblade đủ bộ 25.000 USD tôi cũng có, máy của tôi chụp được phim 6x9 in lịch" và "mấy hoa hậu Sài Gòn hồi đó đều nhờ tôi chụp, mùa đông các cô nằm lên bàn để chụp lấy nền trời, lạnh nổi da gà cũng thấy luôn trong ảnh". Vợ luật sư Trịnh Đình Thảo là bà Mười Hoa (tên thật là Ngô Thị Phúc) lại là người rất thích được chụp hình. Bởi vậy cả hai vợ chồng luật sư đều coi ông Lãng như người nhà và luật sư Thảo đã nhận ông Lãng làm con nuôi. Cần biết, bà Mười Hoa là người hoạt động cách mạng, trước đây làm kinh tài cho bác sĩ Phạm Ngọc Thạch. Bà Mười Hoa có xưởng trà Liên Hoa nổi tiếng ở Sài Gòn. Bà bị bắt, ông Thảo là người bào chữa cho bà. Từ sự kiện đó mà hai người đã thành vợ chồng. Và bà Mười Hoa cũng chính là một "mắt xích" trong quan hệ giữa luật sư Thảo với kháng chiến.
Luật sư Thảo và những chú chó cưng. |
Ông Lãng nhớ lại: "Việc ông Thảo đặt tên đường Hồ Chí Minh ngay trong vườn nhà mình là sự kiện gây chấn động dư luận Sài Gòn lúc đó. Làm cái việc liều lĩnh này, ông Thảo không những công khai "thân Cộng" mà còn thách thức nhà cầm quyền Sài Gòn. Và dĩ nhiên là tất cả những người có quan hệ với ông Thảo đều bị công an theo dõi. Nhưng tôi không sợ, vì tôi biết dù họ có theo dõi tôi thì cũng chỉ thấy tôi với ông Thảo chỉ "bàn" chuyện chó mà thôi". Nhưng ông Lãng thân thiết với gia đình luật sư Thảo đến mức, khi chuẩn bị lên chiến khu, luật sư Thảo đã viết giấy ủy quyền giao cho ông Lãng quản lý toàn bộ nhà cửa và gia sản của mình. Đó là một khu vườn có một biệt thự và 5 mẫu đất trồng xoài. Ông Lãng đã nhận sự ủy quyền và đã chuyển những con chó cùng "mấy chục cái hồ cá" lên nhà ông Thảo trước Tết Mậu Thân. Ông Thảo bảo với ông Lãng rằng ông sẽ đi xa, nhưng không cho ông Lãng biết là sẽ đi đâu.
Và như mọi người đều biết, từ Tết Mậu Thân 1968, luật sư Trịnh Đình Thảo, lúc đó 67 tuổi, đã "chống gậy đi kháng chiến", cả hai vợ chồng ông đều lên chiến khu.
Nhưng đương nhiên là khi "tiếp quản" cơ ngơi của luật sư Thảo, ông Lãng đã không được yên thân. Vì ngay sau khi luật sư Thảo đi, nhà cầm quyền Sài Gòn đã kết án tử hình vắng mặt ông và tịch thu tất cả gia sản. Khi nghe tin đó được loan công khai trên đài phát thanh, ông Lãng sợ quá, hủy tất cả giấy tờ và... bỏ chạy.
Ông cũng bỏ luôn trại chó, ông về sống ở Gò Vấp. Tại đây, ông chuyển sang một niềm say mê mới: nuôi cá cảnh. Cái ông già này (ông Lãng sinh năm 1944, năm nay vừa tròn 60 tuổi) thật là kỳ dị. Ông bảo ông say mê chó đến mức tối ngủ nằm mơ cũng thấy chó, sau này ông say mê hạt điều cũng vậy, còn thời điểm đó thì ông nằm mơ thấy cá. Thực ra ông mê cá từ nhỏ, "lúc bé thì chơi cá lia thia, lớn lên một chút vào sở thú câu trộm cá rô" và trong khi nuôi chó, ông vẫn chơi cá. Ông kể: "Về Gò Vấp, lần đầu tiên tôi đến trại cá của ông Ba Hóa ở quận 8, nhìn thấy 2 con cá dĩa, nghe nói con cá đó giá tới mấy chục cây vàng. Hỏi mua cá con, ông ta chỉ 2 chỗ, một là ông Năm Đồng Hồ ở quận 4, hai là ông Minh Tân ở Nguyễn Công Trứ, nơi mà 1 con cá con lớn bằng mặt đồng hồ giá 3 cây vàng. Đúng là "nhất thả cá, nhì gá bạc". Tôi đến một chỗ khác, ở quận 5, nhìn thấy con dách chưởng hồng, con cá màu đỏ tươi như máu, tôi mê quá không đi được. Nhà đó có hai, ba trăm con, mỗi con 3 cây vàng. Tôi ôm 6 con, 18 cây, chừng đó có thể lựa ra một cặp. Nó mà đẻ ra thì tiền không biết để đâu cho hết...".
(Còn nữa)