Có sống nhiều ngày trong cái nghiệp lam lũ này PV Thanh Niên nhận ra đằng sau gió bụi đường phố là những câu chuyện đầy nước mắt...
Chỉ cần khoác lên người bộ quần áo cũ, chiếc mũ bảo hiểm, đôi dép nhựa là tôi có thể lên đường hành nghề xe ôm. Vậy mà mọi chuyện không hề đơn giản, nghề nào cũng có quy luật của nó, cho dù đó là nghề hạ bạc nhất.
![]() |
Mỗi khi xe vào bến, có mấy phu xe "bắt" được khách hàng. |
Lòng vòng qua nhiều nẻo đường, tôi quyết định tấp xe vào lề đường Kinh Dương Vương, cạnh bến xe miền Tây, TP HCM. Còn đang xớ rớ chưa tìm được chỗ đậu thì có một người phụ nữ lớn tuổi từ bến xe đi ra: “Về Lăng Cha Cả bao nhiêu tiền vậy chú?”. “Dạ... cho con... 20.000 đồng...”, tôi ngần ngừ, nói đại.
Bà khách còn chưa kịp mặc cả thì “bốp!”, một cú tát như trời giáng vào giữa mặt: “Đ.M, ở đâu tới đây mà giựt mối vậy mày?”, một anh chàng cao to đen thui chỉ vào mặt tôi. “Dạ, em xin lỗi... em không cố ý...”.
“Cố ý cái gì, Đ.M tao đập chết mẹ, qua đây làm việc coi!”. Lúc này tôi mới định thần nhìn về bên góc đường đối diện, thì ra có một “bến” xe ôm, ba bốn người nhìn về phía tôi như sẵn sàng ăn tươi nuốt sống. Tôi dắt xe đi lại phía họ, ấp úng mở lời: “Em mới từ dưới quê lên, chưa kiếm được việc làm. Mấy anh thương cho em vào bến kiếm sống với…”.
Một người đàn ông trạc 40 tuổi, có vết thẹo trên má trái, hất hàm nói: “Mày tìm chỗ khác đi, bến này khách ít, nhiều tài, làm gì tới mày”. Tôi lí nhí định tháo lui thì người đàn ông lớn tuổi nhất trong nhóm lên tiếng: “Thôi, cho thằng nhỏ nhập bến đi, nhưng tối nhớ chào sân mấy anh nghen mày…”.
Ngày đầu tiên “vào bến” từ 12h trưa chờ đến gần 3h chiều mới đến lượt “tài” của mình. Cuốc đầu đưa khách về bùng binh Cây Gõ, tôi được 10.000 đồng. Chập tối, vừa định mua một ổ bánh mì gặm cho đỡ đói thì có khách. Một người đàn ông vừa từ Rạch Giá lên gọi đi quận 9, các “đại ca” đã đi hết, tôi chưa ước tính được độ xa của quãng đường thì người đàn ông cất tiếng: “Ba chục đi hông?”.
Tôi gật đầu khi nghĩ quận 9 là ở xa lộ Hà Nội, vậy mà khi tới Long Trường, gần chợ Nhỏ, quận 9, ông khách vẫn khăng khăng chưa tới, hóa ra còn phải đi thêm gần chục cây số nữa, vòng vèo qua hàng chục con hẻm ổ voi ổ gà mới đến nơi. Một cuốc xe 30.000 đồng tôi đi gần hai tiếng đồng hồ.
Cả nhóm “đại ca” xe ôm đã tề tựu chờ “tân binh”. Chúng tôi kéo ra quán cóc làm lễ chào sân với rượu đế, hột vịt lộn ngay bên hông bến xe. Những con người bặm trợn vậy mà chỉ mới có hai xị đã trở nên thân thiện. Anh Nguyễn Văn Hùng, người đàn ông tốt bụng đã nhận tôi vào bến, chạy xe ôm chuyên nghiệp để nuôi vợ bị bại liệt và hai con nhỏ, hỏi cuốc xe tôi vừa đi về kiếm được bao nhiêu.
Nghe tôi nói ba chục, anh chửi lớn: “Đ.M, mày chạy kiểu này có nước bán xe ôm mà chạy xích lô quá, xăng lên ào ào, đi quận 9 ít nhất cũng phải bốn chục. Mày phá giá kiểu này anh em chịu sao thấu! Đời tụi mình cực như phu xe ngày trước, phải tính toán ghê lắm mới sống được”. Còn người thanh niên đã đánh tôi lúc sáng lại có cái tên phúc hậu - Huỳnh Đức Thành, là người có học vấn cao nhất trong “bến”.
Thành có bằng cử nhân quản trị kinh doanh, từng làm cho một công ty TNHH ở quận Bình Tân nhưng rồi công ty giải thể, hùn hạp làm ăn thì thua lỗ, nợ nần ngập đầu, gia tài chỉ còn có mỗi chiếc xe Trung Quốc để chạy xe ôm nuôi mẹ già trong một căn nhà trọ bên phường An Lạc.
Thành đưa ly rượu và vỗ vai tôi: “Đừng buồn nghe. Quy luật ở đây là vậy, tao mà rề qua bến khác cũng bị ăn đục như thường”. Thành kể ba năm làm phu xe anh đã phải “đụng độ” gần 20 trận, có trận đánh người ta mà cũng có trận bị người ta đánh mềm xương và có lần phải vào bệnh viện nằm hơn hai tuần lễ.
![]() |
Phóng viên Tuổi Trẻ (ngồi giữa) và những "đồng nghiệp" phu xe. |
Bài học đầu tiên mà tôi được những “đại ca” xe ôm tập huấn là “luật”… xe ôm! Tôi thuộc dạng xe ôm “quốc tế”. Có nghĩa xe ôm không ai quản lý, nhưng “luật lệ” lại vô cùng khắc nghiệt: không xâm phạm “bờ cõi” của nhau, nếu xảy ra phải chấp nhận… đổ máu. Đậu xe ở “bến” nào chỉ được đón khách ở bến đó.
Chẳng hạn trên cùng một đoạn đường Kinh Dương Vương có tới hàng chục bến, khi khách không đồng ý giá, bỏ đi, phu xe không được rề theo chèo kéo vì coi chừng lấn sang lãnh địa bến khác.
Khu vực bến xe miền Tây với lực lượng chạy xe ôm hùng hậu do bến xe quản lý, đồng phục xanh lơ gồm ba đội với tổng số trên dưới 200 người. Trong đó đội 1được gọi là “nhà vua” có trên 100 người, được đón khách trong phạm vi xe khách đỗ, còn đội 2 là “cận thần” gần 50 người, chỉ được đón khách trong phạm vi từ khu vực cửa vào bến.
Riêng đội 3 có quân số gần 50 người, chỉ hoạt động từ 17h hôm trước đến 5h sáng hôm sau. Lằn ranh để phân biệt giữa đội “cận thần” và “nhà vua” là thanh chắn đặt ngay cổng với luật hẳn hòi: khi khách không đi xe của “nhà vua” thì mới đến lượt “cận thần” mời chào, và với quy luật “lọt sàng xuống nia”, khi khách bỏ qua bên kia đường thì mới đến lượt dân “quốc tế” như tôi. Thật khó mà chen chân vào giới “nhà vua” và “cận thần” vì họ đã đi vào nề nếp, số lượng ổn định, ít khi nhận thêm người.
Dân chạy xe “quốc tế” cũng có quy luật riêng, với một thành viên mới gia nhập như tôi, ngoài việc “chào sân” một chầu nhậu thì tùy theo vị trí “bến” có khách nhiều hay ít mà phải chung chi số tiền từ vài trăm đến vài triệu đồng. Anh Hùng nói: nếu “bến” ở các khu công viên, các chợ, bến xe thì “phí” nhập “bến” ít nhất cũng phải 2-3 triệu đồng và phải có người giới thiệu, bảo lãnh.
Số tiền này chia cho “chủ bến” một phần ba, số còn lại chia cho các anh em trong “bến” gọi là quỹ phòng khi hữu sự đau ốm có cái mà chăm lo. Sang trọng và dữ dằn nhất là loại xe ôm “quý tộc” chuyên chở “em út” cho các nhà hàng, khách sạn ở các khu trung tâm. Muốn vào giới này thì “phí” ít nhất cũng 5-10 triệu đồng. Nhưng theo anh Hùng thì không nên dây dưa với bọn xe ôm “quý tộc” vì thực chất chạy xe ôm là phụ, cái chính là bảo kê, chăn dắt gái gú, thậm chí kiêm luôn trấn lột mấy ông khách hảo ngọt.
Tưởng cái nghề bèo bọt này ai làm cũng được, chỉ mới năm ngày ra ngồi ở “bến” dưới trời khi nắng chang chang, khi mưa như trút nước mà tôi đã sạm người đến queo quắt, miệng, mũi, mắt lúc nào cũng lợn cợn cát bụi. Không có khách thì buồn, nhưng có khách là mấy chị buôn gà vịt từ quê lên lại sợ, chiếc cần xé to đùng vậy mà bắt phải để phía trước, phân vịt, gà tung khắp cả người.
Có hôm một chị còn kêu chở gần chục chú heo mọi, đám heo nhà quê thấy phố xá đông đúc nên quậy phát mệt, phân heo trây trét đầy người từ đầu đến chân mãi ba ngày sau vẫn còn nặng mùi. Vậy mà một “đại ca” bảo: “Nghề này là vậy, tao còn chở cả xác chết nữa kìa”…
Cái oi nồng mấy hôm nay bỗng dưng bị xua tan bởi cơn dông gió giật, mưa bắt đầu rơi lất phất. Hai người đàn ông xuất hiện cạnh tôi và nói lạnh lùng: “Ê xe ôm, đi quận 7 bao nhiêu?”. Nhìn hai người khách nón che khuất gương mặt, trên cánh tay phải của gã cao to có hình xăm con rắn hổ, tôi chợt rùng mình nhớ lời anh Hùng căn dặn:
“Dạo này cướp xe ôm dữ lắm, thấy an toàn hãy đi, đừng tiếc mấy chục ngàn mà toi mạng, đừng đi khách lạ, nhất là những đoạn đường vắng như khu đô thị mới quận 7…”. Tôi ra giá như lời từ chối: “Bảy chục!”. Không nói không rằng hai gã đàn ông leo ngay lên xe và ôm cứng lấy tôi. Bủn rủn cả tay chân, nhưng cọp đã leo lên lưng rồi làm sao đây? Tôi rú ga phóng đi trong cơn mưa đêm…