Đoan Trường tên thật là Đoàn Phước Trường. Anh từng học từ cấp 2 đến hết cấp 3 tại trường Phổ thông trung học Lê Quý Đôn TP HCM, cùng lớp với diễn viên Hiền Mai. Nam ca sĩ tốt nghiệp cấp 3 năm 1985.
Khi anh học xong phổ thông trung học, bố anh là giáo viên muốn con trai nối nghiệp thi vào Đại học Sư phạm TP HCM, còn mẹ anh là kỹ sư hoá thực phẩm lại hướng con thi vào khoa Hoá, Đại học Bách Khoa. 'Vì chuyện thi đại học của tôi mà bố mẹ giận nhau mấy tuần liền. Sau khi suy nghĩ, tôi nghe theo lời khuyên của mẹ vì biết mình giỏi các môn khối A hơn', Đoan Trường kể.
Năm đó, nam ca sĩ đỗ vào Đại học Bách Khoa với số điểm 27/30 (Lý 9, Hoá 10, Toán 8), thuộc top 10 thí sinh có điểm thi cao nhất của trường. Nhờ thành tích này, anh được Nhà nước cấp học bổng toàn phần sang Nga du học. Anh vẫn giữ giấy báo đi học nước ngoài được UBND TP HCM cấp năm 1986.
Ngoại ngữ Đoan Trường học ở bậc phổ thông là tiếng Anh nên để đủ điều kiện du học ở xứ bạch dương, Đoan Trường phải học thêm tiếng Nga - ngôn ngữ rất thông dụng trong thập niên 1980. Anh dành một năm học tiếng Nga với các giáo viên người Nga tại trường Dự bị Đại học TP HCM. Nam ca sĩ được cấp giấy chứng nhận hoàn thành chương trình tiếng Nga năm 1987.
Khi sang Nga, Đoan Trường học tại Đại học Công nghệ Hoá tinh vi Lomonosov ở thủ đô Moscow. Trong 5 năm anh học tập chăm chỉ và đạt kết quả tốt nghiệp loại ưu. Năm 1991, trường Đại học Công nghệ Hoá tinh vi Lomonosov gửi công văn thông báo kết quả cho Đại sứ quán Việt Nam ở Nga với nội dung (viết bằng tiếng Nga): 'Sinh viên năm thứ 5 niên khóa 1991-1992, Đoàn Phước Trường đã hoàn thành đầy đủ 9 học kỳ với điểm trung bình toàn phần là 5 (thang điểm cao nhất trong hệ thống giáo dục tại Nga). Kết quả thực tập đạt loại xuất sắc'.
Tốt nghiệp đại học, Đoan Trường tiếp tục học thêm một năm và nghiên cứu chuyên sâu để lấy bằng Thạc sĩ khoa học. Thời sinh viên, để rèn luyện tiếng Nga, nam ca sĩ xin ở chung phòng ký túc xá với các sinh viên người Nga. Nhờ vậy, anh rất giỏi ngoại ngữ này dù đây được xem là một trong ba ngôn ngữ khó học nhất trên thế giới.
'Ngày ấy, nhờ giỏi tiếng Nga mà tôi hay viết bài luận và thuyết trình trước toàn khoa. Đây là điều ngay cả các sinh viên người Nga cũng e ngại vì nó đòi hỏi khả năng diễn đạt, vốn từ chuyên ngành, sự hiểu biết sâu sắc về lĩnh vực mình thuyết trình và phải trả lời chất vấn của hội đồng chuyên môn nữa', Đoan Trường nhớ lại. Những bài luận của Đoan Trường khi đó được in trên tờ báo nội bộ của trường đại học. Anh luôn được các giảng viên đánh giá cao, cho hưởng đặc cách miễn thi các môn xã hội cơ bản như lịch sử, triết học, văn học, chính trị, kinh tế và được nghỉ hè sớm hơn bạn bè.
Nam ca sĩ chụp ảnh cùng những người bạn Nga chung phòng ký túc xá.
Bằng Thạc sĩ khoa học Đoan Trường được cấp năm 1993. Anh từng đoạt giải nhất Hội thi khoa học kỹ thuật lần thứ 42 do trường Đại học Công nghệ Hoá tinh vi Lomonosov tổ chức. Với thành tích này, Đoan Trường trở thành sinh viên nước ngoài duy nhất khi đó được miễn thi và nhận điểm 5 (điểm cao nhất) môn kinh tế chính trị học.
Năm 1995, Đoan Trường về nước. Lúc này, tiếng Anh là ngôn ngữ thông dụng tại Việt Nam hơn tiếng Nga. Vì thế, Đoan Trường đã ôn tập và thi lấy chứng chỉ ngoại ngữ tiếng Anh, trình độ C.
'Văn bằng chỉ chứng minh cho nỗ lực học tập của từng người và để hồ sơ xin việc được đầy đủ hơn theo các tiêu chuẩn cơ bản. Đa số các công ty nước ngoài khi phỏng vấn ứng viên họ dùng tiếng Anh nên việc có thể giao tiếp, sử dụng ngoại ngữ lưu loát quan trọng hơn bằng cấp', Đoan Trường nói.
Năm 1999, nhóm nhạc nổi tiếng The Moffatts sang Việt Nam lưu diễn, Đoan Trường (ngoài cùng bên phải) được mời làm MC tiếng Anh dẫn dắt sự kiện đình đám này. 'Lúc đó ban tổ chức thông báo không có sẵn kịch bản nên tôi phải tuỳ cơ ứng biến dẫn song ngữ Anh - Việt trên sân khấu', nam ca sĩ nhớ lại.
Ngoài tiếng Anh, tiếng Nga, Đoan Trường còn học cả tiếng Hoa, tiếng Hàn Quốc. Đến nay anh vẫn sử dụng thành thạo các ngoại ngữ này. Nam ca sĩ từng làm việc ở cấp quản lý, lãnh đạo nhiều tập đoàn, công ty nước ngoài như Anh, Pháp, Mỹ, Đức, Đài Loan về ngành hàng dệt may, da giày.
'Nhờ có môi trường giao tiếp với đồng nghiệp người nước ngoài nên ngôn ngữ nào tôi học cũng nhanh. Tôi chỉ mất 3 tháng để giao tiếp thành thạo và thi chứng chỉ tiếng Hoa đạt loại khá. Tôi không bao giờ học nhiều ngoại ngữ cùng lúc mà chia ra theo từng giai đoạn, tuỳ theo yêu cầu của công việc và nhu cầu, sở thích của bản thân. Hiện giờ, mỗi ngày tôi vẫn dành khoảng 3 tiếng để xem các gameshow của Nga, chương trình The Voice Mỹ, các bộ phim Trung Quốc để không quên các ngôn ngữ đã học. Từ khi có dịch Covid-19, tôi ở nhà ôn lại tiếng Hàn', Đoan Trường bật mí.
Nam ca sĩ vẫn giữ gìn cẩn thận hơn 50 quyển sách học ngoại ngữ và thường xuyên ôn tập mỗi ngày.
Vở ghi chép của Đoan Trường trong thời gian học tiếng Hàn năm 2012. Theo anh, tiếng Hàn học dễ nhưng để nói thành thạo và chính xác lại rất phức tạp vì có kính ngữ và ngữ pháp khác hẳn tiếng Việt.
Gần 10 năm trước, Đoan Trường (đứng ngoài cùng bên phải, hàng sau) tham gia lớp học buổi tối tại trường Hàn ngữ Việt - Hàn Kanata. Hiệu trưởng trường này là ông Lê Duy Khoa - trợ lý của huấn luyện viên Park Hang-seo. 'Khi tôi đi học, thầy Khoa cũng có vài tiết đứng lớp dạy chúng tôi', Đoan Trường kể. Ngoài tới trung tâm, nam ca sĩ còn thuê một sinh viên Hàn Quốc về nhà dạy kèm cho mình để nhanh thành thạo ngôn ngữ xứ kim chi.
'Muốn giỏi ngoại ngữ thì cần thường xuyên giao tiếp và học hỏi các ngôn từ trong cuộc sống với người bản xứ. Do đó, chứng chỉ ngoại ngữ luôn có thời hạn chứ không sử dụng suốt đời được. Mọi người học ngoại ngữ không nên e ngại hay xấu hổ khi nói sai vì người khác sẽ giúp mình sửa sai, nói chuẩn, đúng ngữ cảnh hơn. Khi học ngoại ngữ, tôi chú trọng phần nói, nghe và hiểu hơn là viết vì cho dù nói sai ngữ pháp nhưng phát âm đúng thì người ta sẽ hiểu ngay. Có bằng cấp mà không thể giao tiếp, sử dụng được thì cũng không có giá trị gì', Đoan Trường đúc kết.
Thời gian làm việc cho các tập đoàn nước ngoài những năm 2000, Đoan Trường hay được cử tham dự các khoá học trong và ngoài nước. Đây là các khóa học dành cho vị trí quản lý cấp cao như: Kỹ năng giao tiếp, thương lượng, kỹ năng giải quyết vấn đề và ra quyết định, kỹ năng quản lý thời gian và kế hoạch, kỹ năng lãnh đạo, bán hàng, đánh giá nhân viên...
Nam ca sĩ tâm sự: 'Tôi sinh ra trong một gia đình nghèo khó nên chỉ có học vấn và tri thức mới giúp tôi thay đổi cuộc đời mình. Thú thật, không phải lúc nào tôi cũng thi đậu tất cả các kỳ thi, cuộc thi. Tôi từng thi rớt 3 lần Tiếng hát truyền hình TP HCM, thi bằng lái xe hơi cũng rớt 2 lần. Theo tôi, bằng cấp không quan trọng bằng sự phấn đấu, vươn lên và nghị lực, ý chí của mỗi người để đạt được thành công trong cuộc sống'.
