![]() |
Người tiêu dùng chưa thể lựa chọn vì vẫn chỉ có một giá xăng duy nhất. |
- Ông nghĩ thế nào về việc các doanh nghiệp (DN) đầu mối đồng loạt đưa ra mức điều chỉnh 800 đồng và tăng cùng một thời điểm khiến người tiêu dùng nghĩ rằng các DN đang bắt tay nhau để định giá?
- Liên minh với nhau để ấn định giá quá cao, bất hợp lý hoặc ấn định giá quá thấp để tiêu diệt đối thủ cạnh tranh thì cái đó có thể kết luận là liên minh độc quyền. Việc vừa rồi đồng loạt ấn định mức tăng giá này có thể có chuyện các DN xăng dầu “nhìn nhau” để tăng giá, nhưng tôi nghĩ rằng chưa thể coi đấy là chuyện liên minh độc quyền để trục lợi.
Giá dầu thô ngọt nhẹ giao tháng sáu trên thị trường New York ngày 8/5 đã giảm 6 cent xuống còn 61,41 USD/thùng. Theo các hãng tin nước ngoài, giá dầu giảm do các nhà đầu tư đã bớt lo ngại về dự trữ xăng dầu và đang chờ đợi Mỹ công bố báo cáo về dự trữ xăng dầu trong hôm nay. Giá vàng thế giới trong ngày 8-5 cũng đã giảm nhẹ 3 USD xuống còn 687 USD/ounce. Giá vàng trong nước cũng giảm 2.000 đồng/chỉ, vàng SJC và AAA bán ra còn 1,326 triệu đồng/chỉ. |
Nếu như tối đa “ông” được phép tăng lên 12.000 đồng/lít và đó là bằng giá vốn chẳng hạn mà 11 ông liên minh với nhau, bắt tay nhau để tăng lên đến 13.000 đồng thì là chuyện khác, lúc đấy chắc chắn chúng tôi sẽ “thổi còi”, không cho tăng vì như thế ảnh hưởng đến quyền lợi của người tiêu dùng.
Nhưng còn trong đợt vừa qua, nói thẳng là ngay cả khi các DN tăng 800 đồng/lít họ vẫn bị lỗ vì vào thời điểm này giá vốn đã là 12.200 đồng/lít. Thế cho nên chưa thể coi đây là liên minh độc quyền được. Việc “nhìn nhau” này thật ra có thể coi như một biện pháp để tránh tình trạng đầu cơ lẫn nhau.
- Hiện tại, Petrolimex là DN đang chiếm thị phần chi phối thị trường và các DN khác khi muốn tăng như thế nào cũng phải nhìn “ông” này. Như vậy thì liệu có đảm bảo được chuyện cạnh tranh bình đẳng không để người tiêu dùng được lợi hay không?
- Nếu như Petrolimex lợi dụng việc chiếm thị phần lớn, hạ giá xuống thấp một cách bất hợp lý để triệt hạ các đối thủ khác trên thị trường thì chúng tôi chắc chắn sẽ phải xử lý. Đấy là lợi dụng vị trí thống lĩnh thị trường để cạnh tranh không bình đẳng. Nhưng còn trong trường hợp này thì không phải thế. Nếu “nhìn nhau” điều chỉnh giá mà vẫn lỗ thì cạnh tranh làm gì? Việc “nhìn nhau” đợt vừa rồi là để các DN giảm lỗ chứ chưa phải là triệt tiêu cạnh tranh. Lúc nào bắt đầu có chuyện giảm giá theo giá thế giới thì mới có chuyện cần phải để ý xem các DN có liên minh với nhau để duy trì mức giá cao nhằm thu lợi hay không hoặc hạ giá quá thấp để triệt hạ nhau không. Mà chuyện đấy thì Cục Quản lý giá và tới đây là tổ giám sát về giá xăng sẽ theo sát. Có dấu hiệu gì là chúng tôi sẽ xử lý ngay. Bởi vì tất cả mọi thứ đều đã có barem sẵn rồi: giá thế giới như thế nào, tỷ giá hiện tại là bao nhiêu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế nhập khẩu là bao nhiêu đều đã có đủ, chỉ cần không quá 15 phút chúng tôi hoàn toàn có thể có kết luận ngay được.
- Trong tương lai, việc điều chỉnh giá của các DN sẽ được xem xét như thế nào?
- Trước đây, quy định là phải theo dõi trong 30 ngày, nhưng trong thực tế điều hành vừa rồi chúng ta cũng đã không để đến 30 ngày mà thời gian theo dõi rút ngắn hơn, có khi chỉ 10-15 ngày mà rõ xu thế giá thì có thể xem xét việc điều chỉnh. Tới đây cũng sẽ vậy. Tuy nhiên, khi giám sát, theo dõi thị trường, chúng tôi cũng phải khuyến cáo các DN không phải cứ thấy giá lên là tăng.
- Như vậy thì cơ chế kinh doanh xăng dầu mới không có nhiều thay đổi so với quy chế trước đây?
- Khác nhiều chứ, sao có thể nói là không khác được? Ví dụ như cơ chế đăng ký điều chỉnh giá chẳng hạn. Cục Quản lý giá và tới đây là tổ giám sát sẽ tiếp nhận đăng ký của các DN, kiểm soát mức giá DN đăng ký và báo cáo lãnh đạo hai bộ để xử lý trong trường hợp cần thiết. Cần thiết là như thế nào? Là khi mức giá anh đưa ra, chiếu theo barem mà chúng tôi đã có là bất hợp lý, khi đấy tổ giám sát sẽ kiến nghị lãnh đạo hai bộ để yêu cầu các DN tính toán lại. Còn trong trường hợp mức giá hợp lý thì cứ thế DN điều chỉnh giá và bán, không cần hai bộ có công văn đồng ý, chấp thuận.
Phó giáo sư, Tiến sĩ Trần Ngọc Thơ, Đại học Kinh tế TP HCM: Quá “nuông chiều” doanh nghiệp xăng dầu Bộ Thương mại và các DN nhập khẩu cho rằng với mức tăng giá 800 đồng/lít ngày 7/5, DN vẫn còn nặng vai chịu lỗ vài trăm đồng/lít. Nhưng ai có thể khẳng định rằng mức giá thành hơn 12.000 đồng/lít xăng A92 như các DN đưa ra là hợp lý? Có cơ quan kiểm toán nào xác nhận con số này? Hay là người dân đang phải trả giá cao cho mặt hàng xăng dầu chỉ vì các DN hoạt động cồng kềnh và giao dịch kém hiệu quả trên thị trường thế giới? Minh bạch thông tin, đó phải là bước đi đầu tiên và quan trọng nhất khi Chính phủ chuyển các DN xăng dầu sang hoạt động theo cơ chế thị trường. Nếu phân tích kỹ, Nhà nước thả nổi giá xăng dầu không có nghĩa là giá thế giới tăng chừng nào thì ta tăng theo chừng ấy. Cùng với việc giao quyền tự chủ kinh doanh cho DN, Chính phủ lập tức phải xây dựng thị trường giao sau xăng dầu (oil futures) để phòng ngừa rủi ro giá xăng dầu tăng. Thay vì yêu cầu các DN phải tích cực đi tìm nguồn hàng rẻ, xác định thời điểm mua hàng sao cho có lợi nhất để tiết giảm chi phí thì Chính phủ lại cho phép các tổ chức tín dụng cho vay vượt 15% vốn tự có đối với các DN xăng dầu. Điều này cho thấy Chính phủ đã “nuông chiều” những “đứa con” này quá mức, mà hậu quả là người dân và nền kinh tế sẽ phải gánh chịu những khoản chi phí bất hợp lý chỉ vì thị trường không có chỗ cho cạnh tranh. Bà Phạm Chi Lan, chuyên viên kinh tế cao cấp: Sao chưa cho tư nhân kinh doanh xăng dầu? Nhìn vào cái “liên minh” tăng giá “có sự kiểm soát của Nhà nước” này tôi cũng hơi ngại, vì tính cạnh tranh thị trường ở đây không còn ý nghĩa gì cả. Nhưng điều đáng lo hơn là độc quyền nhà nước sẽ còn “ám ảnh” ngành xăng dầu về lâu dài. Cho đến tận bây giờ, chúng ta vẫn chưa thấy có tín hiệu cho phép khối DN tư nhân được tham gia nhập khẩu xăng dầu, trong khi họ mới chính là yếu tố quan trọng để tìm ra chi phí thật cho ngành kinh doanh này. Chúng ta cũng không nên vui vì đã “thắng” khi không đề ra lộ trình mở cửa thị trường phân phối xăng dầu cho các DN nước ngoài trong gói cam kết gia nhập WTO. Tôi cho rằng VN nên thúc đẩy mở cửa sớm thì tốt hơn cho nền kinh tế, có thể ngay sau khi VN ngừng chính sách bù giá cho mặt hàng dầu. Nhạy cảm như ngành ngân hàng chúng ta còn đón đầu tư nước ngoài, còn phân phối xăng dầu dựa vào lý lẽ để bảo vệ cho ai mà chúng ta “cài then”? |
(Theo Tuổi Trẻ)