Một người nhập cư từ El Salvador (quốc gia Trung Mỹ) đã mua được căn nhà 3 phòng ngủ có tầng hầm. Một bà mẹ đơn thân từ Ethiopia (quốc gia Đông Phi) đã có tiền cho con gái học đại học. Một người tị nạn từ Sudan (quốc gia châu Phi) đã mua được giường tầng cho con trai, ghế sofa và bàn ăn mới. Tất cả những điều đó đều nhờ vào quá trình họ làm việc tại nhà máy chế biến thịt Smithfield ở thành phố Sioux Falls, bang South Dakota, Mỹ.
Trước khi nhà máy chế biến thịt lớn nhất nước Mỹ bị tấn công bởi Covid-19, với 640 ca nhiễm, đây được xem là nơi khởi đầu cho 'giấc mơ Mỹ' của hàng nghìn người nhập cư, từ châu Phi, Đông Á và Mỹ Latin.
Nhà máy chế biến thịt Smithfield ở thành phố Sioux Falls, bang South Dakota, Mỹ. Ảnh: New York.
Trong hơn 100 năm qua, những người chạy trốn khỏi các khu vực chiến tranh, nghèo đói đã gắn bó với nhà máy 8 tầng, hoạt động suốt 24 giờ mỗi ngày dọc theo sông Big Sioux rợp bóng cây này. Họ làm việc cạnh nhau trước băng chuyền nhanh với những con dao điện rung lắc đủ mạnh để xẻ đôi một con lợn chỉ trong 30-40 giây. Nhiều người phải chờm đá ở cổ tay vào ban đêm và dựa vào ibuprofen, một loại thuốc chống viêm khớp để theo kịp tốc độ giết mổ, chế biến và đóng gói thịt lợn để phân phối ra toàn cầu.
Đổi lại, họ nhận được tiền lương cao hơn mức tối thiểu và dịch vụ chăm sóc sức khỏe ở một tiểu bang có chi phí sinh hoạt khiêm tốn. Những người nhập cư cũng không cần bằng cấp hay thông thạo tiếng Anh để được làm việc tại nhà máy này.
Nhưng tất cả lao động này đang đối mặt với nguy hiểm, khi nhà máy trở thành ổ dịch cụm đơn lớn nhất nước Mỹ. Các công nhân làm việc tại nhà máy chiếm 44% số ca nhiễm Covid-19 ở bang South Dakota. Một nhóm chuyên gia từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) đã đến nhà máy để đánh giá sự bùng phát ngoài tầm kiểm soát.
Rất nhiều gia đình người nhập cư ở Mỹ và thân nhân của họ ở quê nhà trông chờ vào tiền lương mà các công nhân nhận được từ nhà máy. Nhiều người nói rằng họ muốn quay trở lại làm việc bất chấp nguy cơ lây nhiễm, bao gồm làm việc 2 ca mỗi ngày, điều mà họ thường xuyên thực hiện trong 6-7 ngày mỗi tuần. Trong thời gian nhà máy phải đóng cửa do dịch bệnh, họ được đảm bảo 80 giờ nghỉ có lương, ít hơn nhiều so với số tiền mà họ kiếm được thông qua làm thêm giờ.
Đối với nhiều lao động nhập cư, rủi ro mà họ phải đối mặt không có gì mới. Họ chạy trốn chiến tranh, nghèo đói hoặc đàn áp sắc tộc để đến Mỹ. Dù nhìn thấy nhiều đồng nghiệp bị tai nạn do máy móc chuyển động nhanh, bị ngã vì sàn nhà dính đầy dầu mỡ và da bong tróc vì chất tẩy rửa, đối với họ, công việc trong nhà máy là một "đặc quyền".
"Tôi không thể chờ đợi cho đến khi nhà máy mở cửa trở lại, vì đơn giản rằng đây là nguồn sinh kế duy nhất của gia đình tôi. Tôi rất lấy làm tiếc cho những người nhiễm virus nhưng tôi cảm thấy tốt hơn nếu được làm việc trở lại", Achut Deng, một người tị nạn từ Sudan, đã làm việc 6 năm trong nhà máy, nói.
Achut Deng cùng ba con trai. Ảnh: NYT.
Nhiều công nhân nói rằng công việc tại nhà máy tuy vất vả, nhưng đã mang đến cho họ một cuộc sống không thể tốt hơn đối với người nhập cư và người tị nạn.
"Thật lòng mà nói cuộc sống của tôi đã cải thiện đáng kể. Đây là nơi duy nhất mà tôi có thể kiếm sống và nuôi con", Yoli Hernandez, bà mẹ đơn thân đến từ El Salvador, người làm việc tại nhà máy từ 1999 và kiếm được 17,3 USD/giờ nói.
Sara Birhe, người nhập cư từ Ethiopia vào Mỹ năm 2001, cho biết mẹ cô đã mua một ngôi nhà bốn phòng ngủ và gửi con cô đi học đại học nhờ khoản thu nhập duy nhất từ nhà máy do cô gửi về quê nhà.
"Làm việc tại Smithfield, bạn có thể hỗ trợ cho gia đình mà không phải vật lộn với sinh hoạt phí như khi làm việc ở những nơi khác là California hay Chicago", Birhe nói.
Tuy nhiên, số công nhân nhiễm virus cao bất thường ở Smithfield tạo nên làn sóng chỉ trích của các lãnh đạo công đoàn. Họ cho rằng chủ nhà máy đã không áp dụng các biện pháp phòng dịch kịp thời, thay vào đó khuyến khích công nhân làm thêm giờ để đáp ứng nhu cầu thịt gia tăng trong đại dịch.
Kooper Caraway, chủ tịch khu vực Sioux Falls của Liên đoàn Lao động và Đại hội các tổ chức công nghiệp Mỹ (AFL-CIO), cho biết lãnh đạo công đoàn đã gióng hồi chuông cảnh báo hơn một tháng trước, rằng nhà máy này với lượng công nhân đông đúc, thiếu thiết bị bảo hộ có thể trở thành điểm nóng bùng phát dich bệnh.
"Họ đã quyết định giữ lại những gì có lợi nhất hơn là thực sự cố gắng thực hiện các biện pháp phòng dịch. Cuối cùng thì virus đã vượt khỏi tầm kiểm soát", ông Caraway nói.
Trong khi đó, lãnh đạo Smithfield cho biết họ đã tăng cường các biện pháp phòng dịch, khử trùng nhà máy, cung cấp thêm thiết bị bảo hộ. Họ khẳng định đã lắp đặt các tấm che, rào cản vật lý và thiết bị quét thân nhiệt để phát hiện công nhân bị sốt.
"Chúng tôi đã tập trung vào việc bảo vệ sức khỏe cho nhân viên và ngay lập tức thực hiện mọi hành động cần thiết để bảo vệ họ", Kenneth M. Sullivan, chủ tịch kiêm giám đốc điều hành nhà máy, nói.
Còn những công nhân như Achut Deng ban đầu cho rằng virus không đáng sợ bằng những gì họ đã trải qua như chiến tranh, thảm sát hay nghèo đói. Sau nhiều giờ làm việc, họ thường tập trung quanh những chiếc bàn trong phòng ăn đông đúc, chia sẻ các món ăn truyền thống quê nhà và kể cho nhau nghe về câu chuyện ly hương đầy gian khổ.
Năm Achut Deng 6 tuổi, bà cô bị giết hại trong một cuộc tấn công ở Sudan và cô đã phải đi bộ đến một trại tị nạn ở Ethiopia. Sau đó, cô vượt biên sang Kenya và cuối cùng đến Mỹ. Trong hành trình tìm đến 'giấc mơ Mỹ', Deng đã trải qua đói rét, sợ hãi trên đôi chân trần. Mãi đến năm 14 tuổi cô mới lần đầu tiên được đi giày.
Nhưng sự dũng cảm của Deng bắt đầu bị Covid-19 nghiền nát. Cô lên cơn sốt và cảm thấy có thứ gì đó đè nặng lên ngực khiến cô không thể thở được. Trong khi ba con trai đã ngủ, Deng vẫn ngồi trên ghế sofa ngoài phòng khách trong căn hộ được cô mua bằng số tiền làm việc suốt 11 giờ mỗi ngày liên tục 6 ngày/tuần tại Smithfield trong 6 năm qua. Cô nhất quyết không ngủ vì sợ sẽ không tỉnh dậy được nữa.
"Tôi nghĩ, điều này cũng giống như bất kỳ cơn ác mộng nào khác mà tôi đã trải qua. Nếu tôi chết, những đứa con sẽ lớn lên giống như tôi và đó là điều khiến tôi không thể ngẩng đầu lên được", bà Deng nói.
Ngoài việc chu cấp tiền cho con, Deng còn gửi tiền về cho ba mẹ ở Uganda (quốc gia Đông Phi) và 2 người em trai đang là sinh viên ở quê nhà.
Smithfield cho biết các công nhân không có triệu chứng trong 3 ngày mà không dùng thuốc và được xác nhận của bác sĩ có thể trở lại làm việc, vì vậy Deng đã ngưng dùng thuốc tylenol (một loại thuốc giảm đau, hạ sốt) mà chuyển sang dùng trà và chanh với hy vọng có thể nhanh chóng quay lại làm việc.
"Công ty đã hỗ trợ rất nhiều cho chúng tôi và gia đình. Hầu hết chúng tôi đều không biết tiếng Anh, chúng tôi có thể làm gì để nuôi sống gia đình ngoài công việc này chứ", Deng nói.
Sơn Nam (Theo NYT)
