Ở Cao Hùng và Đài Bắc, lớp học dành cho các cô dâu VN được tổ chức vào mỗi tối thứ hai và thứ ba, từ 19 đến 21h, ngay tại văn phòng một trường học khá rộng nhưng chỉ có hai dãy bàn. Cô giáo phụ trách Lâm Doanh Đệ cho biết sở dĩ chọn nơi đây làm lớp vì: “Một số người mang theo con đến lớp, nên một nơi học rộng rãi và thoáng mát sẽ thuận tiện cho cả mẹ và con”.
Một lớp học tiếng Hoa cho các nàng dâu Việt ở Cao Hùng, nhiều cô đến lớp với tay sách tay con. |
Cô dâu Việt trên xứ Đài |
Hơn 19h, đã thấy lác đác một số chị đến lớp vai đeo túi, tay mang bình nước, nhiều chị còn lại dắt con nhỏ đi theo. Chị Mỹ Dung, quê ở huyện Tân Châu, tỉnh An Giang, vừa lấy sách vở vừa lấy thức ăn ra, giải thích: “Hôm nay có việc gấp, chưa kịp ăn chiều nên tranh thủ ăn một chút trước khi học…”.
Sách học được trường ủng hộ nên các cô dâu VN không phải mất tiền cho tài liệu học tập, sau khóa học kéo dài gần bốn tháng, trình độ của học viên tương đương với lớp 2 chương trình giáo dục của ĐL. Hơn 19h15, cô Lâm bắt đầu giảng bài, lớp học lúc này đã có 16 HS cùng với sáu đứa bé, đứa thì ngồi cạnh mẹ, đứa thì chạy lung tung...
Phần đầu của bài học ngày hôm ấy là cách đọc, viết hàng loạt từ mới cùng với tên các con đường nằm trong khu vực gần trường như Ngũ Phúc, Bình Đẳng, Đại Thuận, Kiến Quốc... Giọng cô Lâm luôn bị ngắt quãng bởi lâu lâu lại có tiếng nói khác vang lên: “Chị Lan ơi, con chị nó leo lên cả bàn giáo viên kìa... Chị Thảo ơi, con chị nó đang phá kìa...”.
Lớp học đặc biệt nên không khí cũng náo nhiệt đến lạ thường. Trong lớp học luôn có tiếng cười khúc khích của đám trẻ, thỉnh thoảng lại có tiếng khóc trẻ con, tiếng rì rầm tâm sự của các HS, tiếng mẹ mắng con... Giọng giảng bài của cô giáo Lâm cũng hòa lẫn trong mớ âm thanh đặc biệt này. Và chốc chốc lại có HS đứng dậy để đi tìm giày cho con, dắt cục cưng của mình đi uống nước, đi tè hoặc can thiệp cuộc ẩu đả, cãi nhau giữa các chú nhóc...
Chị Lê Thị Đào Tơ, quê huyện Cái Răng, tỉnh Cần Thơ, tâm sự với PV Tuổi Trẻ: “Qua đây đã năm năm rồi nhưng vì bận công việc nhà và sinh con (chị đã có hai con) nên bây giờ mới đi học. Mấy đứa bạn nói riết rồi nhà chồng cũng động viên, nhà trường gọi điện thoại và gửi thư thông báo có lớp học miễn phí tui mới quyết định đi học”.
Chị bảo hồi ở VN do hoàn cảnh gia đình khó khăn nên chị học chưa hết lớp 7, bây giờ chị đã học được hai lớp, chồng chị cũng là người thương vợ, thường đi làm về nhà sớm hơn để giữ con cho vợ đi học. Bây giờ đi đâu thấy chữ, chị cũng đều nhìn xem có phải chữ đã học, mấy lần đi chợ nhìn tên đường đọc được chữ là vui lắm. Chị bảo: “Ở thành phố mà dốt, không biết chữ thì nhục lắm!”.
Không được chồng tạo điều kiện như chị Tơ, chị Thảo - người huyện Tân Châu, An Giang - phải mang theo thằng bé ba tuổi là con riêng của chồng đến lớp. Chị cười: “Nó không chịu ở nhà với ổng nên tôi phải mang theo, nó cũng quý tôi, suốt buổi học cứ sát một bên”. Trong suốt giờ học Thảo luôn là một trong những người hay phát biểu và hỏi cô giáo Lâm liên tục.
Trước kia chị Thảo cũng đã học một lớp ban đêm do hội phụ nữ ĐL dạy nhưng “ở đó dạy nhanh quá, hơn nữa không được bài bản như bên trường này”. Học được một thời gian, bà chị chồng là giáo viên dạy trong Trường Dân Chủ thông báo có lớp học miễn phí nên chị đăng ký đi học ngay. “Hổm rày vô chỗ làm đọc được mấy chữ thấy cũng hãnh diện lắm. Ráng học đặng mai mốt còn đọc báo, rồi còn giúp con mình làm bài nữa…”.
Ban ngày đi làm, tối về đi học, làm việc nhà rồi chăm con của chồng đến đầu tắt mặt tối, nhưng tất cả các bài tập Thảo đều làm đầy đủ. Chị Mỹ Dung cũng tâm sự: “Khi đã quyết định lấy chồng xa và gắn bó cuộc đời còn lại của mình ở nơi đất khách quê người thì mình phải ráng thôi, ráng mà học, ráng mà hòa nhập với cộng đồng, nếu không thì khó sống lắm”.
21h5, lớp học kết thúc. Chị Thảo khẽ đánh thức thằng bé đang nằm ngủ và bế nó lên. Hai mẹ con cùng với mọi người nhanh chóng rời khỏi lớp học.
Theo một khảo sát tại ĐL của quỹ phúc lợi xã hội Eden, chuyên hỗ trợ cô dâu người nước ngoài tại ĐL, phần lớn đàn ông ĐL đã chi cho các công ty “tư vấn” ít nhất 7.000 USD để sang VN tìm vợ.
Một chuyến đi thường kéo dài trong một tuần, họ sẽ được công ty đảm bảo gặp và chọn được người con gái mà họ muốn (trước đó có thể họ đã được xem hình) và sau đó tổ chức đám cưới. Hai tháng sau cô dâu có thể “xuất giá” về nhà chồng. Khảo sát này cũng cho thấy chồng của các cô dâu VN làm các công việc như: lái xe, đầu bếp... (chiếm khoảng 19,2%), nhân viên công ty (26,2%), công nhân (31,5%). Có đến 53,8% các cô dâu VN lấy chồng thông qua “dịch vụ” môi giới hôn nhân, còn lại là thông qua bạn bè, người thân hoặc cô dâu VN giới thiệu. |
“Các em qua đây ai cũng sẽ làm mẹ, nên việc hiểu rõ sức khỏe của mình và những vấn đề vệ sinh trước khi sinh là điều vô cùng quan trọng vì nó sẽ ảnh hưởng đến em bé”, cô giáo Trần Thị Hoàng Phượng mở đầu phần bài giảng về “Bảo vệ sức khỏe và vấn đề vệ sinh trước và sau khi sinh” tại Trường ĐH mở Trung Sơn, thành phố Đài Bắc như thế trong lớp học có 11 HS đều là cô dâu VN.
Ngoài phần trình bày rất chi tiết bằng hình ảnh, thông tin theo giáo trình, thỉnh thoảng cô giáo Phượng còn mời các chị em trong lớp đã có em bé nêu ra những kinh nghiệm và các HS khác đặt câu hỏi trong phần thảo luận mở này.
Kim Loan, 20 tuổi, nhà ở TP Đài Bắc, đã có thai năm tháng, liên tục ghi chép và lắng nghe các thông tin của cô giáo và những người đã có kinh nghiệm trong lớp truyền đạt lại.
“Bài học hôm nay rất bổ ích với tôi, vì sống ở một nơi xa, không người thân, lại mang thai thì quả có nhiều khó khăn”, Loan cho biết. Loan bảo trong điện thoại của cô đã có thêm số điện thoại của cô giáo như một trong những nhà tư vấn cho cô trong mấy tháng tới, khi ngày khai hoa đã gần kề...
Cô Phượng tự tay soạn thảo giáo trình cho lớp học của mình sau khoảng thời gian cô làm hướng dẫn viên tình nguyện cho một bệnh viện phụ sản ở Đài Bắc. “Khá nhiều cô dâu VN còn rất trẻ sang đây làm dâu và làm mẹ, đa số họ không tránh khỏi những cú sốc. Có nhiều cô khi đến bệnh viện khám bệnh chẳng biết phải nói thế nào và cũng không biết phải tự tìm thêm thông tin chăm sóc và bảo vệ mình ra sao”.
Trước khi lớp học kết thúc, cô Phượng thông báo Cục Dân chính ĐL sẽ tổ chức khóa học tiếng Hoa, học nấu ăn, thủ công, phong tục cũng như hướng dẫn xin giấy tờ, các thủ tục pháp lý. Lớp học miễn phí khai giảng từ 29/6 mỗi tối thứ tư - thứ sáu hằng tuần từ 19 đến 21h. Các cô lại chuyền tay nhau tờ giấy ghi danh tham gia lớp học, nhiều cô còn rút điện thoại ra gọi cho bạn bè để thông báo về thông tin này.
Cuối tháng 3, chính quyền xã Vân Nam, huyện Đài Nam lần đầu tiên đã tổ chức lớp thi bằng lái xe gắn máy cho các cô dâu người nước ngoài. Ông Khưu Tố Thân, thư ký hội đồng thi, cho biết: “Kỳ thi đầu tiên đã có 40 thí sinh đăng ký dự thi và có khoảng 70% học viên vượt qua kỳ kiểm tra, trong khi tỷ lệ này ở các buổi thi thông thường phải sử dụng máy tính và trả lời trên giấy không vượt quá 20%”.
Để những cô dâu không biết chữ Hoa có thể tham gia được kỳ thi, trong suốt gần một tuần học luật giao thông, ban tổ chức đã cho người đọc qua hệ thống loa những câu hỏi và học viên chỉ việc trả lời đúng hoặc sai. Trong khoảng thời gian này họ cũng được học cách điều khiển xe.
Theo ban tổ chức, phần lớn người đăng ký tham dự cuộc thi là cô dâu VN vì họ có nhu cầu sử dụng xe gắn máy đi làm, đón con hoặc đi chợ - luật ĐL khá nghiêm, sử dụng xe gắn máy mà không có bằng lái sẽ bị phạt đến 6.000 NT (1 NT khoảng hơn 500 VNĐ).
Theo ông Khưu, khi thấy lượng thí sinh là cô dâu VN khá đông ban tổ chức định ra đề thi bằng tiếng Việt, “nhưng chúng tôi quyết định khuyến khích cô dâu nước ngoài học tiếng Hoa nên đã dùng tiếng Hoa cho những thông tin trong kỳ thi. Sau kết quả khá khả quan này, xã Vân Nam đang lên kế hoạch tổ chức một kỳ thi tương tự trong thời gian sắp tới”.
Cơ quan phụ trách nội vụ ĐL cho biết việc cô dâu nước ngoài đến sinh sống và làm việc tại ĐL ngày càng đông, mang theo nhiều khác biệt về ngôn ngữ, văn hóa, cách ứng xử... đã tạo nên những mâu thuẫn trong cuộc sống gia đình, công việc... và đã có nhiều đáng tiếc xảy ra.
Từ tháng 5, cơ quan nội vụ của ĐL đã thiết lập một bộ phận phụ trách tư vấn cho các cô dâu người nước ngoài để dễ dàng hòa nhập với cộng đồng người ĐL. Bộ phận này có một đường dây nóng (0800-088-885) với sáu ngôn ngữ gồm tiếng Hoa phổ thông, Việt, Indonesia, Thái, Anh, Campuchia.
Riêng với tiếng Hoa và tiếng Việt, thời lượng phục vụ nhiều hơn, từ 9 đến 17h nhằm tư vấn các vấn đề: hội nhập xã hội, giáo dục - văn hóa, dịch vụ việc làm, dịch vụ y tế, an toàn cá nhân, giáo dục cho trẻ em, nhà ở và luật pháp.
Cuộc sống mới đã mở ra với các cô gái VN. Nhưng làm dâu ở xứ người có giống như họ mong đợi?
(Còn nữa)