Ôtô xếp hàng dài tại lối vào cổng chính chợ Baishazhou, một trong những chợ tươi sống lớn nhất Vũ Hán, sau khi thành phố gỡ bỏ lệnh phong tỏa 76 ngày. Ngay cổng chợ là khẩu hiệu: "Không giết mổ và bán động vật tươi sống".
Thời gian qua, quan chức nhiều nước, trong đó có Mỹ, kêu gọi Trung Quốc đóng cửa các khu chợ tươi sống để ngăn chặn virus lây lan. Tuy nhiên, mô hình chợ này rất quan trọng với đời sống tiêu dùng ở Trung Quốc và nhiều nước châu Á. Hiện thách thức của Trung Quốc là duy trì mô hình bán lẻ này trong khi phải thực hiện nghiêm ngặt quy định cấm giết mổ và buôn bán động vật hoang dã tại chợ.
"Đóng cửa các chợ tươi sống là điều cực khó và ảnh hưởng tiêu cực đến an ninh lương thực ở các đô thị Trung Quốc. Chợ tươi sống đóng vai trò quan trọng trong việc giúp cư dân đô thị mua được thực phẩm giá rẻ và tươi", tiến sĩ Zhenzhong Si, thuộc Đại học Waterloo, nhận định.
Các ca nhiễm nCoV đầu tiên được phát hiện có liên quan đến chợ hải sản Hoa Nam ở Vũ Hán hồi cuối tháng 12 năm ngoái khiến nơi này được xem là nguồn phát tán virus trong cộng đồng. Tuy nhiên, một nghiên cứu sau đó của các chuyên gia Trung Quốc được công bố trên tạp chí y học The Lancet vào tháng 2 khẳng định một vài ca mắc đầu tiên không liên quan tới khu chợ này.
Các nhà khoa học và quan chức Trung Quốc cho rằng nCoV lây từ động vật hoang dã sang người thông qua một số loài trung gian như dơi. Các khu chợ buôn bán động vật hoang dã tại Vũ Hán đều bị đóng cửa kể từ cuối tháng 1.
Chợ tươi sống rất phổ biến ở Trung Quốc vì tiện lợi, thực phẩm rẻ và tươi hơn so với siêu thị. Trong khi heo, bò và cừu phải được giết mổ ở các lò mổ thì các loại hải sản, cá, gà được làm tại chỗ gây mất vệ sinh. Thịt tại chợ cũng không được đóng gói mà bày bán tràn lan.
Trong khi các khu chợ tươi sống lớn ở Trung Quốc được quản lý chặt chẽ và tương đối sạch sẽ, tại một số chợ nhỏ lẻ, điều kiện vệ sinh rất tệ. Trước khi Covid-19 bùng phát, chính quyền Trung Quốc cũng đã tìm cách quản lý hoạt động buôn bán động vật hoang dã và điều kiện vệ sinh ở các chợ.
Hồi tháng 1, Ủy ban Y tế Quốc gia Trung Quốc ra lệnh cho Vũ Hán quản lý chặt các chợ và cấm đưa động vật hoang dã, gia cầm sống vào thành phố. Đến tháng 2, khi dịch lan rộng, Quốc hội Trung Quốc ra lệnh cấm buôn bán động vật hoang dã vì mục đích giết thịt. Tuy nhiên, lệnh trên không cấm sử dụng các loài động vật quý hiếm để làm thuốc, phục vụ ngành thời trang và giải trí.
"Một số người chĩa mũi nhọn về các khu chợ tươi sống khi Covid-19 bùng phát. Tuy nhiên chính việc buôn bán động vật hoang dã mới là nguồn phát tán virus", nhà phân tích Zhenzhong Si, thuộc Đại học Waterloo, nói và cho rằng Trung Quốc cần quyết liệt cấm buôn bán động vật hoang dã.
Những ngày qua, chính quyền Trung Quốc nỗ lực thúc đẩy tiêu dùng và các hoạt động kinh tế vốn bị đóng băng hoàn toàn sau quãng thời gian phong tỏa vì dịch bệnh. Trong khi nhiều khu chợ tươi sống khác mở cửa trở lại, chợ hải sản Hoa Nam ở Vũ Hán vẫn chưa hoạt động.
Sơn Nam (Theo Bloomberg)