Sáng 18/12, tranh thủ cuối tuần, anh Nguyễn Trường Sơn (34 tuổi), trú tại huyện Hoài Đức, đưa chiếc A7 Corsair sải cánh 3 m, dài 3,2 m, nặng 30 kg ra sân bay Đan Phượng để "vận động", sau nhiều tháng gửi ở xưởng vì dịch. Anh Sơn cho biết trước mỗi ngày bay, anh đều đến xưởng kiểm tra máy móc, hệ thống điều khiển để đảm bảo an toàn. Một sai sót nhỏ có thể khiến máy bay rơi, gây tổn thất về tài sản và sự an toàn của những người xung quanh.
A7 Corsair là dòng máy bay to nên khi đưa ra sân, anh Sơn phải tháo phần cánh, đuôi máy bay và một số phụ kiện để tiện vận chuyển. Tới sân bay, các phần được lắp lại, kiểm tra ốc vít, dây điện cẩn thận rồi mới được cất cánh.
Anh Sơn kể gia đình không ai theo nghề hàng không nhưng anh lại "phải lòng" những chiếc máy bay khi còn là một cậu bé. Nhà ở gần sân bay quân sự Yên Bái, trưa nào anh cũng trốn ngủ đi xem máy bay. "Cả nhà tôi ai cũng kêu đau đầu vì tiếng gầm rú của máy bay phản lực Mig 21 nhưng tôi mê lắm", anh nhớ lại.
Một lần xem tivi, anh Sơn biết đến câu lạc bộ máy bay mô hình Hà Nội nên nung nấu ý định tự làm ra chiếc máy bay cho riêng mình. Anh tự tìm hiểu trên sách báo, thư viện của trường về động cơ đốt trong và hệ thống vận hành của máy bay. Năm 2004, anh thi đỗ Đại học Sư Phạm Hà Nội. Từ Yên Bái lên Hà Nội nhập học, anh tìm đến câu lạc bộ máy bay mô hình xin gia nhập.
Hai tuần đầu vào câu lạc bộ, dưới sự hướng dẫn của các anh, với toàn bộ nguyên liệu có sẵn, anh Sơn lắp ráp thành công chiếc máy bay mô hình có sải cánh khoảng 1,5 m, động cơ đốt trong nhỏ, dung tích khoảng 10 cc, lực kéo 4-5 kg. "Dù không hoàn hảo 100%, khi hoàn thành tôi đã rất sướng", anh Sơn nhớ lại.
Là sinh viên nhưng lỡ đam mê lối chơi của người giàu, anh Sơn xin đi làm thêm để lấy tiền theo đuổi đam mê. "Tiền bố mẹ cho chỉ đủ ăn học, gan lớn thế nào tôi cũng không dám nói với bố mẹ đang chơi máy bay mô hình, chứ nói gì đến chuyện xin tiền làm mô hình", anh cười nói.
Hồi đấy, anh Sơn làm một lúc hai việc. Sẵn có năng khiếu chế tạo đồ công nghệ, anh xin làm cộng tác viên cho chương trình "Góc sáng tạo" trên VTV. Ngoài ra, anh cộng tác với các đơn vị quân đội để chế tạo, lắp ráp các dòng máy bay nhỏ phục vụ cho các buổi diễn tập pháo phòng không.
Gần 20 năm theo đuổi sở thích, anh Sơn nhẩm tính có hơn 40 máy bay cánh bằng và hơn 40 trực thăng, phần lớn là các dòng máy bay quân sự đã sử dụng trong chiến tranh Việt Nam như L19, OV10, A7, UH1...
Bộ sưu tập của anh Sơn đủ kích cỡ, kiểu dáng. Chiếc nhỏ nhất có sải cánh 1,5 m, lớn nhất là chiếc OV10 BRONCO, sải cánh 5 m, nặng 60 kg, thân được làm từ gỗ balsa nhập khẩu từ Nam Mỹ hoặc nhựa composite (keo composite pha vải thủy tinh) bởi trọng lượng nhẹ, bề mặt nhẵn, mịn và độ bền cao. Riêng động cơ phải đặt mua.
Để chế tạo một chiếc máy bay, anh Sơn phải nghiên cứu kỹ tài liệu về dòng máy bay định phục dựng rồi vẽ trên máy tính, đưa vào máy cắt laze, lắp ghép vỏ, lắp động cơ và kết nối với bộ điều khiển. Theo anh Sơn, kỹ thuật hàng không là bộ môn đòi hỏi nhiều trí óc, tâm sức. Người làm buộc phải tự trang bị kiến thức, kỹ năng về điện, điện tử, cơ khí, làm mộc. Sau đó, người làm còn phải hiểu rõ biên dạng máy bay, độ cong của góc cánh, sự cân bằng giữa động cơ và trọng lượng hay hệ thống càng đáp chịu được lực nén bao nhiêu khi tiếp đất... "Chỉ khi mọi thiết kế từ vỏ đến động cơ thật hoàn hảo, phi công mới dám cho máy bay cất cánh", anh Sơn cho biết. Tùy dòng máy bay, người làm có thể mất vài tháng đến vài năm chế tạo sản phẩm.
Tại Hà Nội, hiện chỉ có khoảng 20 người chơi máy bay mô hình chuyên nghiệp, tự tin chế tạo máy bay cỡ lớn. Trong đó, anh Sơn là người có nhiều máy bay độc lạ và là người duy nhất chuyên làm máy bay to. Hiện anh có năm chiếc xác lập kỷ lục lớn nhất Việt Nam.
Theo anh Sơn, trên thị trường có nhiều loại máy bay mô hình với mức giá khác nhau. Loại cơ bản chỉ từ 2 đến 5 triệu đồng, với thân làm bằng xốp, động cơ bán sẵn, đắt tiền hơn là dòng phục chế lên đến 20–50 triệu đồng. Nhưng có những chiếc đặc biệt lên đến vài trăm triệu đồng. Hiện chiếc máy bay đắt nhất trong bộ sưu tập của anh Sơn có giá hơn 100 triệu đồng.
"Nhiều người ngỏ ý mua nhưng tôi không bán. Mỗi mô hình làm ra đều là độc nhất, có kỷ niệm riêng", anh chia sẻ. Dù không làm công việc liên quan đến máy bay, để thỏa mãn đam mê, anh vẫn tranh thủ thời gian rảnh chế tạo các dòng máy bay độc lạ trên thế giới, làm phong phú hơn bộ sưu tập.
Đông Vũ