Trong khuôn khổ các hoạt động của năm Việt Nam - Pháp, kỷ niệm 40 năm quan hệ ngoại giao, vở múa ballet Nghi lễ mùa xuân của biên đạo múa đương đại hàng đầu của Pháp hiện nay Jean-Claude Gallotta sẽ được giới thiệu với công chúng tại TP HCM vào ngày 27/6 và tại Hà Nội ngày 29/6. Nghi lễ mùa xuân được coi là một trong những vở múa ballet có ảnh hưởng lớn nhất của thế kỷ 20 của nhà soạn nhạc Stravinsk và đã truyền cảm hứng cho rất nhiều biên đạo múa sau này như: Maurice Béjart, Pina Bausch, Jean-Claude Gallotta,...
Hình cảnh trong vở ballet "Nghi lễ mùa xuân". |
Trong lần đầu ra mắt vào ngày 18/5/1913 tại nhà hát Champs-Élysées (Paris), vở múa của nhà soạn nhạc Stravinsky vấp phải một làn sóng chỉ trích khá dữ dội, tạo nên một cơn "scandal" trong giới nghệ thuật phương Tây lúc bấy giờ vì đã đi ngược lại với toàn bộ những khuôn mẫu về nghệ thuật múa ballet trước đó. Trong đêm diễn, hai nhà soạn nhạc nổi tiếng Claude Debussy và Maurice Ravel đã bị cuốn hút bởi giai điệu cũng như cách thể hiện độc đáo của vở múa. Tuy nhiên, đa số những người có mặt lại cảm thấy bị xúc phạm và nổi giận khiến khán phòng chẳng mấy chốc đã trở thành nơi ẩu đả. Các nhà phê bình đã gọi tên vở múa này là Massacre du Printemps - Cuộc thảm sát mùa xuân như một lời mỉa mai cho những cách tân của Stravinsky. Chính sự chỉ trích và chế giễu đó đã khiến nhà soạn nhạc người Nga suy sụp và đổ bệnh. Ông phải dành 6 tuần trong một nhà thương tại Neuilly-sur-Seine. Đến tận năm 1914, tác phẩm mới nhận được sự ủng hộ của khán giả, sau một đêm diễn tại Paris.
Trong một cuộc phỏng vấn vào ngày 13/2/1913, Stravinsky cho biết, vở ballet này là một loạt các nghi lễ cổ xưa của người Nga. Nội dung được chia làm hai phần chính: phần đầu tiên mang tên L'Adoration de la terre - Sự tôn thờ trái đất và phần tiếp có tên là Le Sacrifice - Sự hiến tế.
Jean Claude Gallotta, biên đạo múa đương đại hàng đầu của Pháp. |
Nghi lễ mùa xuân là một địa chỉ chính xác cho những ai đang muốn đi tìm sự khai sinh cho âm nhạc đương đại. Có người đã nói rằng, không khó để hình dung niềm kinh ngạc trong một thế giới mà nền mĩ học văn minh hóa đang cạn kiệt và hấp hối. Tác phẩm như một dòng máu tươi mới, một cú sốc cho một cơ thể âm nhạc đã úa vàng.
Lần này, người sẽ mang Nghi lễ mùa xuân đến với khán giả Việt Nam là biên đạo múa Jean Claude Gallotta. Ông là giám đốc Trung tâm vũ kịch quốc gia Grenoble (CCN) và từ đầu những năm 1980 đã được coi là một trong những đại diện ưu tú nhất của nghệ thuật múa đương đại Pháp.
Khi dựng lại vở ballet được sáng tác ở Paris cách đây đúng 100 năm, Gallotta vẫn giữ nguyên nền nhạc gốc của Stravinsky, phần nhạc do đích thân nhà soạn nhạc chỉ huy và ghi âm, nhưng lần này 7 nữ diễn viên múa sẽ lần lượt vào vai Thánh nữ. Nghi lễ mùa xuân rộn ràng, đầy nhiệt huyết, sẽ được bắt đầu bằng hai chương ngắn: Tumulte để lắng nghe sự tĩnh lặng mộc mạc của điệu múa, và Pour Igor, múa đơn tưởng nhớ nhà soạn nhạc.
Vở ballet được công diễn tại TP HCM vào ngày 27/6 và tại Hà Nội vào ngày 29/6.
Quỳnh Như